Is de tsaar de baas in zijn koninkrijk?

Eva:

Het gaat prima met ons, hebt u al gezien hoe mooi mijn veren zijn geworden? 

nog een kale staart

Ik kan haast niet geloven dat ik eerst zo kaal was. 

We zijn al bijna klaar met de vorming van ons nieuwe pak, alleen de staarten van sommigen zijn nog kaal en de rug van Els is nog niet dichtgegroeid, maar er komen al een heleboel nieuwe veerpennen door haar blote vel steken, dus dat gaat ook goed komen. 

Ik voel dat de tsaar ons nu met andere ogen aan het bekijken is, ik kan niet precies zeggen wat er aan zijn blik is veranderd, maar in elk geval kijkt hij niet meer met medelijden naar ons. 

Ik denk dat hij ons nu ziet als volwaardige hennen in zijn harem. 

de nieuwe veerpennen op de rug van Els

Of hij ons nu ook wil gaan treden weet ik niet, hij is nogal klein van stuk, dus of hij erbij kan? 

Xena vertelde mij dat hij haar ook weleens probeert te treden en dat hij dan gewoon bovenop haar rug gaat staan. Daar hebben we samen om gelachen, zou hij echt denken dat dat nut heeft? 

Wij als hennen onder elkaar weten natuurlijk allemaal dat hanen minder intelligent zijn dan hennen, al denken ze zelf dat juist zíj slimmer zijn. Waar ze dat vandaan halen weet ik niet, misschien komt het omdat er meestal maar één haan is bij meerdere hennen; daarom zijn ze wel wat meer

het verschil in grootte tussen Xena en de tsaar is duidelijk

bijzonder, in die zin dat er minder zijn. Maar dat betekent verder natuurlijk helemaal niets. Het is grappig zoals die kleine tsaar paradeert tussen de hennen, echt alsof hij de baas is. Zo voelt hij zich ook, dat merk je aan alles. Kijk alleen maar eens naar hoe hij elke avond iedereen toekraait dat het tijd is om naar binnen te gaan. De meesten doen dat braaf, maar ik zie Zaza heel vaak nog net even iets anders gaan doen helemaal aan de andere kant van de tuin. En dan slentert ze zo traag mogelijk naar het Tok-huis, waar ze eerst nog een poosje bij de deur blijft staan kijken naar de grote struik, waar helemaal niets te zien is. Volgens mij doet ze dat gewoon om de tsaar belachelijk te maken met zijn gekraai. Als ze

de tsaar geeft het sein voor naar binnen gaan

dan eindelijk binnen is zal hij wel een zucht slaken, maar dat zie ik nooit omdat ik in Soestdijk ga slapen als het daar tijd voor is. En over onze tijd heeft hij helemaal niets te zeggen, wij kunnen gewoon onze eigen gang gaan hier. We zijn eigenlijk een soort dissidenten. We gaan pas naar binnen als wij daar zin in hebben en wij gaan niet op stok, we liggen lekker in de bodembedekking. Op een stok zitten hebben we nooit geleerd en van mij hoeft het ook niet zo nodig. Vooral niet nu ma Tok ons nachthok heeft schoongemaakt en er lekker vers strooisel op de bodem ligt, daar kun je heerlijk in liggen om te slapen. Het Tok-huis heeft ze ook helemaal schoongemaakt, dus we kunnen er allemaal weer even tegen.

Vriendschap

 Erin:

Het wordt langzamerhand kouder in de Tok-tuin. 

de kale rug van Els

Het is goed dat wij inmiddels al heel wat veren hebben om ons warm te houden. Alleen Els haar rug is nog best kaal, maar ik zag vanmorgen dat daar ook iets begint te groeien. Ma Tok zei dat ze wel een babytruitje voor haar kon kopen, maar Els kakelde dat ze dat niet nodig vond. Ze is gelukkig weer beter geworden door de pillen, ze scharrelt dapper door de tuin, terwijl ze eerst het liefst in het nachthok bleef zitten. 

het Loo, achterin de tuin tussen de struiken

Wij, de vijf E's zoals ma Tok ons noemt, leggen onze eieren nu ook vaak in het Loo, het is daar heerlijk rustig en omdat daar niemand slaapt is het er ook schoon. Ma Tok schept onze poepjes wel elke dag uit onze nachthokken, maar er blijft meestal toch nog wel iets liggen en om daar dan je ei in te leggen... 

Alexei, de grote kater uit het mensenhuis, heeft de weg naar onze tuin gevonden. De eerste keer dat hij zelf bij ons kwam, dus zonder ma Tok, begon hij achter ons aan te rennen. De kleintjes waren bang voor hem en renden weg, wat hij juist geweldig vond. Hij dacht waarschijnlijk dat ze met hem wilden spelen. Maar ik had geen zin in rennen, dus toen hij bij mij in de buurt kwam ben ik naar hem toegestoven en heb ik hem in

Alexei ligt naar de familie Tok te kijken

zijn kop gepikt. Daar had hij niet van terug en nu is hij een beetje bang voor ons en loopt hij heel voorzichtig door de tuin. Hij gaat vaak onder de grote struik naar ons liggen kijken, hij vindt dat heel gezellig, miauwde hij. Wij kunnen zijn taal niet precies verstaan, maar we begrijpen hem wel en hij ons ook. Eden vroeg aan hem of hij het fijn vond om in het mensenhuis te wonen, waarop hij antwoordde dat het daar lekker warm was als het buiten koud was en droog als het buiten regende. Eden kakelde dat wij gingen schuilen in één van onze hokken als het nat was en dat we geen last hadden van kou, omdat

Xena met haar mooie dons achteraan haar lichaam

we een donzen pak aanhadden onder onze veren. 

Dat wilde hij wel eens zien. Xena, die een prachtige pluk dons heeft aan haar achterkant, kwam erbij staan; toen ze zich omdraaide naar Alexei miauwde hij dat hij zoiets nog nooit had gezien. Hij wilde het graag aanraken, maar dat vond Xena te ver gaan, ze draaide zich weer om en keek dreigend langs haar grote snavel naar hem. 

Oei, daar schrok hij van, hij deed een grote stap achteruit en miauwde dat hij geen kwaad in de zin had. 

Hij vroeg wel aan Els of zij geen koude rug had, omdat hij daar haar blote kippenvel kon zien. Els kakelde dat dat wel goed zou komen nu zij niet meer ziek was. 

Wiske, de oudste van de familie Tok

Wiske kwam er ook bij staan, zij vroeg of Alexei onder zijn vacht niet ook dons had, zij had wel eens gehoord dat katten dat ook hadden. Alex ging met zijn neus in zijn vacht zitten wroeten en miauwde: "Warempel, ik heb ook dons! Daarom heb ik het zeker ook niet koud hier in de tuin." 

Wij begonnen allemaal te lachen om die dommerd, die niet eens wist dat hij dons had op zijn eigen lijf. Gelukkig kon hij er zelf ook om grinniken en zo is de vriendschap gesloten tussen de familie Tok en kater Alexei.

Ziek

Els:

Ik was ziek, zei ma Tok.

Els voelt zich niet lekker 

Ik voelde me inderdaad niet erg lekker en de anderen duwden mij steeds opzij als er iets lekkers te pikken viel. Ik had het ook een beetje koud, dus ik zette mijn veren zoveel mogelijk uit. Zoveel mogelijk zeg ik, want op mijn rug groeit nog vrijwel niks, terwijl de anderen allemaal bijna volgegroeid zijn. Misschien had ik het daarom ook wel koud. Ik zat graag lekker in het nachthok, als een bolletje, dan voelde ik me iets beter. 

Ma Tok tilde me eruit en ze nam me op schoot. Ik vond dat een beetje eng, maar ze praatte heel zachtjes tegen me en dat stelde me wat gerust. Toen haalde ze een klein rond dingetje tevoorschijn en dat stopte ze zomaar in mijn snavel, helemaal achterin, zodat ik het vanzelf doorslikte. Daarna zette ze me bij de drinkbak en ik merkte dat ik inderdaad dorst had, dus ik nam een

Els drinkt water met vitamientjes na haar pilletje

paar flinke slokken. Ik kreeg ook wat extra wormpjes van ma Tok, die ik snel opsnavelde voordat de anderen ze konden afpakken. 

In de avond moest ik weer zo'n rond dingetje doorslikken en de volgende dag ook weer twee keer en nog meer dagen, tot ze allemaal op waren en dat was vanochtend. Ze had deze pillen, zoals zij ze noemt, nog van Dina, die heb ik nooit gekend, maar zij was één van de witte legkippen. Zij was al overleden voordat ze aan die pillen kon beginnen, dus nu krijg ik ze. 

Ik hoopte dat het zou helpen want ik zou het heel jammer vinden om dood te

het ziekenhokje

gaan net nu ik zo'n fijn leven heb hier in de tuin. 

Ma Tok zei dat ze erover had gedacht om mij apart te zetten in het ziekenhokje, maar dat ze daar nog even mee wachtte, omdat de andere kippen anders weer opnieuw zouden moeten wennen aan mij en dat zou niet fijn zijn. Dus alleen als ze me steeds zouden gaan pikken zou ze me apart zetten. Ik mag dan niet in de tuin lopen, dat zou ik erg jammer vinden, dus ik hoopte dat de anderen zich een beetje lief zouden gedragen naar mij toe. Wij zijn nog niet gewend om lief te zijn voor elkaar, dat moeten we nog leren. 

Ik zag dat Duna en Donna allebei

2 grote witte eieren in het Loo

het kleine bruine hok in gingen, dat hokje heet het Loo, kakelde Dana tegen mij. Ik begreep eerst niet wat ze daar gingen doen, maar later zag ik dat ma Tok er twee grote witte eieren uit haalde, dus Duna en Donna waren daar hun ei gaan leggen. Ik vroeg Donna waarom ze dat niet in het Tok-huis deden, dat is tenslotte waar ze slapen en dus een veilige plek. Donna kakelde dat het daar wel eens een beetje druk was en dat ze graag rustig zaten als ze een ei voelden aankomen. 

Dat kan ik helemaal begrijpen, dat heb ik zelf ook. Voor mij is het nachthok van Soestdijk de veiligste plaats die ik ken, dus daar ga ik heen als er gevaar dreigt of als er een ei komt.

En tot slot kan ik u meedelen dat de pillen hebben geholpen, ik voel me een stuk beter!

Doodsangsten

Wendy:

Ik besloot op een avond om weer eens in de grote struik te gaan slapen. 

Wendy slaapt in de grote struik

Het was mooi weer en niet zo koud. Ik houd erg van frisse lucht om mij heen, dus ik zocht een goed plekje op een mooie tak en ging daar lekker zitten soezen. 

Tot zover ging alles goed. 

Toen kwam ma Tok de tuin in om de deur van het Tok-huis te sluiten; ik hoorde haar tellen en nog een keer tellen en nog een keer, toen kwam ze naar buiten en ging ze overal in de tuin zoeken. Ik dacht er niet bij na dat ze mij aan het zoeken was, maar even later schrok ik me wezenloos. Komt die grote grijze kat opeens MIJN struik in klimmen! Ik riep dat hij dat moest laten, dat het mijn struik was en dat hij naar

Alexei zoekt naar Wendy in de tuin

de grond moest gaan, maar hij luisterde voor geen meter. Ma Tok hoorde mij gillen en ze kwam me te hulp, maar net te laat, ik was al naar beneden gesprongen omdat Alexei vlakbij me was gekomen. Dat op de grond springen van mij hielp ook niet echt, want hij sprong me gewoon achterna. Ma Tok riep heel hard dat hij niet achter mij aan mocht rennen, maar natuurlijk deed hij dat gewoon toch. Hij kwam steeds dichter bij mij en ik werd steeds banger. Tot ma Tok hem plotseling in zijn nekvel greep en hem binnen in het mensenhuis zette. Ik zuchtte van opluchting en ik wilde net weer in mijn struik gaan zitten toen ma Tok mij oppakte en me in het Tok-huis op de stok zette. "Je moet maar niet meer in de struik gaan slapen, kleintje," zei ze tegen mij en ze deed de deur dicht. 

Daarna hoorde ik dat Alexei weer naar

veilig binnen in het Tok-huis

buiten werd gelaten, hij ging de struik weer in, hij rook mijn geur daar nog. Toen was ik blij dat ik veilig in het Tok-huis zat met de deur dicht. 

De tsaar vroeg knorrig waarom ik zo laat pas binnen was gekomen. 

Ik vertelde dat ik net bijna was gevangen door een grote kat, waarop hij kakelde dat ik voortaan maar gewoon net als de anderen naar binnen moest komen als hij kukelde dat het stok-tijd was. 

Ik nam me voor om dat inderdaad maar te gaan doen, want dit wilde ik niet nog eens meemaken. Het was natuurlijk mijn eigen schuld geweest, want ik wist dat Alexei 's avonds altijd even in de tuin mag

zou Alexei grote Xena ook durven aanvallen?

banjeren van ma Tok, maar daar had ik niet aan gedacht. Ik zat nog een poosje na te trillen op de stok naast Zaza, die mij toefluisterde dat ik echt niet alles hoefde te doen wat de tsaar kakelde of kukelde. Maar ik had mijn lesje geleerd, ik wist nu dat hij niet voor niets iedereen binnen riep als het donker werd. Ik kon niet meteen slapen, ik was nog veel te opgewonden. Toen bedacht ik dat Xena eigenlijk een keer in de struik moest gaan zitten in de avond, zou Alexei die ook durven aanvallen? De volgende morgen kakelde ik dat tegen haar, maar zij bedankte mij feestelijk, zoals ze kakelde, zij had meegemaakt dat haar beste vriendin Xandra door een kat was vermoord, dus zij ging echt niet in

Xena en Xandra in vroegere tijden

het donker buiten het veilige Tok-huis slapen. Ja, dat was ik even vergeten, maar ze had natuurlijk gelijk en ik schaamde me dat ik daar niet aan had gedacht. 

"Denk je nog vaak aan haar?" vroeg ik. "Soms wel, maar gelukkig heb ik veel aan jullie, de rest van de familie Tok," kakelde ze. "Maar ik mis nog steeds het samen scharrelen met haar." 

Als ik erbij had gekund zou ik haar een knuffel hebben gegeven, maar helaas, die zou bij haar voeten terechtkomen en daar heeft ze niet zoveel aan.

Vrijheid en legpauze

Wiske:

Ma Tok heeft ze losgelaten, de vijf nieuwe bruine legkippen. 

de bruine legkippen mogen ook los in de tuin

Ze lopen nu met hun vijven met ons in de Tok-tuin. 

Wat ik daarvan vind? Wat zal ik zeggen, het zat eraan te komen, hè. Ze zijn niet bepaald bang voor ons, ze scharrelen gewoon tussen ons in. Toen één van hen brutaalweg een wormpje voor mijn snavel weg wilde kapen heb ik natuurlijk wel even duidelijk gemaakt wie er hier de oudste rechten heeft, dat begrijpt u. Ze kakelde "Sorry," en liep snel door naar een ander wormpje, dat viel me dan weer mee van haar. 

veel lekkers in de Tok-tuin

Wie het was? Ik kan ze niet uit elkaar houden, ze lijken best op elkaar en ik ken ze nog maar net. 

Ik denk dat het Eden was, maar het kan ook Erin geweest zijn. Maar goed, ze zijn nu dus vrij en ze vinden het geweldig. Ze kakelden dat ze nog nooit zoveel ruimte hadden gehad en dat wij toch maar bofkonten waren dat we hier al zo lang hadden mogen leven. Dana kakelde dat zij hier nog helemaal niet zolang waren en dat zij ook uit zo'n nare schuur kwamen, maar dat het een wonder was hoe snel ze dat vergeten was. Echt vergeten is ze het nog niet, anders had ze het niet

lekker snoepen met zijn allen

genoemd, maar ik begreep wat ze bedoelde. 

Ma Tok had overal in de tuin lekkers voor ons neergelegd, gierststengels, hoopjes eivoer en héél veel wormen. "Dan hebben jullie wat anders te doen dan elkaar aanvallen," zei ze. Ik vond dat heel slim van haar en bovendien was het ook erg lekker. 

Wij hebben veel eiwit nodig, want we zijn allemaal in de rui. Als we 's morgens uit het Tok-huis komen lijkt het wel alsof er een kip door een kat is gepakt, zoveel losse veren liggen er dan. 

Wiske en Emma

Ma Tok veegt ze elke morgen bij elkaar en gooit ze in de tuin, misschien kan een vogeltje er nog wat mee doen om een lekker warm nestje te maken voor de winter.

Ik heb ook gekakeld met Emma, die had een heel klein eitje gelegd in Soestdijk. Ze kwam naar mij toe omdat ik de oudste ben hier in de tuin, ze kakelde dat ik dan vast ook de wijste zou zijn. Ik ben met haar mee geweest om het te bekijken en het was inderdaad erg klein, het leek wel van een vogeltje. Het zag er prachtig uit, maar Emma maakte zich zorgen dat ze voortaan alleen nog maar kleine eitjes zou leggen of misschien helemaal niet meer en dat ze dan niet meer welkom zou zijn in deze fijne tuin. Ik heb haar snel uit de droom (zeg maar liever: nachtmerrie) geholpen. 

"Wij zijn hier niet voor de eieren maar voor

het kleine eitje van Emma naast een groot ei van Eva

ons plezier, zegt ma Tok altijd, dus maak je niet druk. Bovendien kan het komen omdat we in de rui zijn en het is ook het einde van de zomer, dan krijg je misschien een rustpauze." Ze keek me verbaasd aan, als of ze nog nooit van een legpauze had gehoord. Later hoorde ik van Dana dat een legpauze in de schuren niet voorkomt, omdat er altijd lampen aan zijn en het altijd dezelfde temperatuur is. Dat vond ik heel raar, als hen heb je toch gewoon recht op een tijdje rust in het jaar? Ze moeten nog veel leren, die legkippen, dat is duidelijk.