De familie Tok verliest tien leden in één keer

Geertrui:

De familie Tok heeft een heleboel leden verloren.
Hoe dat komt?
Nee, er is geen aanslag gepleegd en er is ook geen bom ontploft in de tuin, al leek het er wel even op zoals er gepiept en gekraaid werd.

een proef-kraaiend haantje

Pa en Ma Tok hebben alle kuikens, waarvan Ma Tok zeker wist dat het haantjes waren, naar Stolwijk gebracht. Hoogendoorn gaat hen onderbrengen bij mensen, die graag een gezond haantje willen hebben. Totdat dat gelukt is mogen ze in Stolwijk blijven wonen, waar ze het goed hebben. Het werd tijd dat de jongetjes gingen vertrekken, want hun uitlatingen begonnen al meer op echt kraaien te lijken en dat zou dan weer een zeer boze buurvrouw opleveren.
Ma Tok kwam 's morgens vroeg de tuin in met een paar katten-vervoersbakken.

de achterdeur van Pippa's hok

Ze deed heel voorzichtig eerst het hok van de C's open en ze pakte de haantjes er één voor één uit.
Dat zeg ik nu wel zo gemakkelijk, maar het viel nog niet mee.
Wat waren die jongetjes snel! Gelukkig lukte het uiteindelijk toch om ze allemaal in één van de bakken te zetten. Daarna ging ze naar het hokje van Pippa. Omdat Pippa de achter-uitgang van haar hokje had ontdekt waren zij en haar kuikens al uit het hok en dan zijn ze onmogelijk te vangen.
Ma Tok dacht even na en ze kwam op een idee.
Ze strooide meelwormpjes in het openstaande rennetje van

de 3 bakken met de 10 haantjes

Pippa's hok en ja hoor, de kleintjes kwamen er alle vijf op af. Ze liepen genadeloos in de val van Ma Tok, die de haantjes één voor één pakte en in een andere bak stopte. En toen moesten alleen de broedzoontjes van Babette er nog aan geloven.
Ook zij belandden na een poosje gezucht en gesteun van Ma Tok in hun bakje en toen werden die drie bakken met kuikens naar de auto gebracht.
Ik ging snel kijken of Daantje en

Daantje (links) en Dirkje

Dirkje er nog waren. Gelukkig! Die waren de dans ontsprongen. Het zou toch jammer geweest zijn als die twee ondeugden uit mijn blikveld zouden zijn verdwenen, na alle moeite die ik voor hen had gedaan.
"Hé, Geerrt," zei Dirkje, "heb je gesien wat err met onse brroerrtjes is gebeurrd?"
"Se saan ferrdwene," zei Daantje ontdaan. "Ja," zei ik, "dat was te verwachten, haantjes kunnen hier niet blijven, dan wordt het

Babette met haar Eva

weer vechten in de tuin. Maar wat ben ik blij dat jullie er nog zijn, meiden!" "Ja, wijself ook, Geerrtrrui," zeiden de twee kuikens.
Ik keek in het hokje waar de zes C's hadden gewoond. Daar was nu nog maar één kuiken over, dat een beetje beduusd voor zich uit zat te staren. Wat moest zij nu beginnen, helemaal in haar eentje? Ik vroeg Daantje en Dirkje of zij haar niet onder hun hoede wilden nemen, maar zij waren bang dat hun broedmoeder Pippa dat niet goed zou vinden. Tja, hoe moest dat nu opgelost worden? Bij Babette was er ook nog maar één kuiken over, maar dat had haar moeder nog, dat was bij het C'tje niet het geval.
Ik ben benieuwd of Ma Tok daar een plan voor heeft.

Wij gaan ook los!

Pippa:

Ik had al een hele poos zitten kijken naar Odette, die zo heerlijk naar buiten is gegaan en nu weer lekker bij de anderen in het Tok-huis woont.

Pippa en kuikens kijken door het raam naar de c's,
die lekker los mogen

Haar kinderen vermaken zich prima in de tuin.
Wat was ik jaloers!
Al zou ik mijn kuikens nooit zomaar alleen laten als ze voor de eerste keer de tuin in gingen. Dan bescherm je ze toch tegen de grote kippen? En je maakt ze een beetje wegwijs.
Gelukkig nam Desiree die taak op zich voor de kleintjes van Odette. Toen ik weer eens tegen het raam van onze ren opsprong van verlangen om de tuin in te gaan kreeg Ma Tok medelijden met mij. "Ach, Pip," zei ze, "eigenlijk kan het ook wel. Kom maar."
En ze zette zomaar de deur voor ons open! Ik rende naar buiten voordat ze zich zou bedenken.

Pippa en haar kuikens zijn ook los

Mijn kleintjes bleven eerst even hard piepend zitten, maar toen kwamen Dirkje en Daantje (wie anders?) naar buiten.
"So ma, èndeluk hè?" zei Daan. Ik knikte haar toe, nu ik weet hoe zij aan haar Leidse spraak komt vind ik het meer lollig dan vervelend, ik laat haar en Dirkje nu maar gewoon hun gang gaan. "Blijven jullie een beetje bij mij in de buurt, dan zal ik jullie de Tok-tuin laten zien met al zijn mooie plekjes," zei ik.
Ik riep de anderen ook naar buiten en we liepen een rondje door de tuin, net zoals Desiree dat met Odette's kuikens had gedaan.
"Wow, wat is de weerrrold

1 van de kuikens

grroot!" hoorde ik achter mij. Daan of Dirk natuurlijk weer.
Ik grinnikte in mijzelf en ik knikte tegen Laza, die mij en mijn kleintjes zat te bekijken.
Hij knikte vrolijk terug.
Ik ben zo blij dat Laza weer helemaal blij en gelukkig is!
Hij is de beste haan die ik ken. Ma Tok had lekkere wormpjes voor ons gestrooid in de tuin.
Ik zorgde ervoor dat mijn kuikens daar ook van konden snavelen, daarvoor moest ik wel de grotere kuikens van Odette nu en dan wegsturen. Wat zijn dat al een grote vogels, zeg! En ze zijn niet eens zoveel ouder dan mijn D'tjes. Het gaat altijd veel harder

Laza en Desiree steken een vleugeltje toe
bij het toezicht op de kleintjes

dan je denkt, het groeien van je kuikens.
Toen de avond begon te vallen en Laza de kippen naar binnen riep nam ik mijn kuikens ook weer mee naar binnen in ons broedhokje. Ma Tok kwam onze deur weer sluiten, ze prees mij omdat ik mijn kinderen zo goed had begeleid.
De zes grotere kinderen van Odette bleven nog een hele tijd door de tuin scharrelen. Ma Tok ging er rustig bij zitten op een stoel in de tuin, maar op een gegeven moment had zij daar genoeg van. "Jullie gaan maar naar binnen als jullie daar zin in hebben, ik wacht niet langer, dan moeten jullie maar met de deur open slapen."
En zo gebeurde het.

Meer ruimte

Odette:

Ma Tok had vorig weekend besloten dat mijn kuikens groot genoeg zijn om de trap op en af te kunnen gaan. Ik vond het nog een beetje vroeg, maar ik wilde wel graag een beetje mijn poten strekken, dus aan de ene kant was ik er een beetje bang voor, maar aan de andere kant vond ik het wel fijn.

wie gaat er als eerste naar beneden?

Ma Tok kwam met een trapje aanlopen en dat ging zij in ons hok bevestigen.
Omdat de schroef, waarmee dat trapje hoort te worden vastgemaakt, helemaal door het hout is getrokken, bedacht Ma Tok iets anders om onze trap vast te maken. Zij zette het ding in het trapgat, een klein beetje hoger dan de vloer en aan de onderkant van de trap legde zij een paar stevige stenen, zodat het geheel niet kon verschuiven.
Zo kon er niets meer gebeuren. Nou ja, mijn kuikens zouden natuurlijk naar beneden kunnen rollen, maar daar had Ma Tok ook al rekening mee gehouden.

't is wel diep...

Ze had namelijk op de grond, waar de trap naartoe gaat, een laag zachte bodembedekking gelegd, zodat mijn kleintjes zich geen pijn zouden doen als ze van de trap zouden kukelen.
Ik was benieuwd wie als eerste de sprong in het diepe zou wagen.
Na een poosje op het randje te hebben gebalanceerd ging Christina voorzichtig een paar treetjes naar beneden. "Het is wel diep, hoor," riep ze naar boven en omdat ze daarbij omhoog keek struikelde ze over haar eigen pootjes en toen was ze ineens beneden.
"Wow", riep ze, "wat is het hier groot!" Toen wilden de anderen natuurlijk ook

de uitgebreide ren voor Odette en haar kuikens

gaan kijken, maar ze durfden toch nog niet echt.
Toen ben ik maar naar beneden gegaan, dan zouden ze wel volgen.
Dat dacht ik tenminste.
Maar dat klopte niet.
De vijf nog boven zittende kuikens begonnen een heus piep-concert, waarop Ma Tok boven voor haar raam naar ons kwam kijken, of alles wel goed ging. Toen ze mij beneden zag zitten begreep zij meteen wat er aan de hand was en ze ging weer rustig in haar kamer zitten.
"Odette regelt het wel", hoorde ik haar tegen Pa Tok zeggen.
En dat deed ik.
Ik riep naar de kleintjes dat ze

Odette in de ren
met 1 van de kuikens net onder haar vandaan komend

rustig de trap af konden komen en dat er hier een heleboel voer op de grond lag voor hen.
Toen kwamen ze één voor één de trap af, tenminste, dat was de bedoeling, maar Cleopatra en Constance kwamen tegelijk naar beneden. Ze giechelden toen ze over hun pootjes struikelend vlak naast mij op de vloer landden. Alle kleintjes begonnen heerlijk te rennen nu ze zoveel ruimte hadden gekregen om hun pootjes te strekken.
En ze strekken deden ze!

Het echte probleem kwam 's avonds pas, toen ik boven wilde gaan slapen met de kuikens.

Odette onder de trap met haar kleintjes onder zich

Naar boven de trap op, dat bleek weer iets heel anders dan naar beneden de trap af.
Ik ging op het laatst maar onder de trap liggen en de kleintjes kropen onder mijn vleugels.
Maar Ma Tok was het niet eens met mijn oplossing, zij vond het te koud voor mij.
Ze greep telkens onder mij totdat ze alle kuikens had gepakt en ze zette ze boven in het hok.
Dat gaf weer een gepiep van jewelste, Laza kwam zelfs even kijken wat er aan de hand was.
Ik ging er natuurlijk meteen achteraan.


En zo waren wij allemaal weer fijn boven om lekker warm te kunnen slapen.

Ma Tok: inmiddels heeft ook Pippa met haar kuikens een ren voor haar hokje gekregen, zodat zij ook fijn naar buiten kunnen gaan. Ze maken er dankbaar gebruik van.

Pippa en haar kuikens buiten in de ren

Generatiekloof?

Desiree:

Het is erg bijzonder wat er nu gebeurd is in de Tok-tuin.
U hebt het zich vast niet gerealiseerd, maar ik heb een hele alfabet-generatie overleefd.

We zijn weer bij de "D" aangeland met de kuikens van Pippa, waarvan u hierbij de portretjes aantreft.
Alle letters zijn dus een keer langsgekomen sinds ik hier kwam wonen.
Ik begin mij nu zo langzamerhand toch echt een oud omaatje te voelen, hoewel ik vorig jaar nog broedmoeder ben geworden.
Op de grote foto ziet u Annette, mijn broeddochter, achter mij staan. Zij was toen nog een kuiken, maar nu is zij ook al een jong hennetje dat eitjes legt voor Pa en Ma Tok.

Annette en Odette in de tuin

Misschien was er wel een eitje van haar bij de nu uitgebroede eieren, dat is best mogelijk.
Ma Tok pakte voor het broeden wel zoveel mogelijk de eitjes van Barbara en Babette, de Serama's, maar omdat Annette nog erg jong is zijn haar eieren ook nog klein, dus het is best mogelijk dat er één van haar eitjes tussen de broedeieren terecht is gekomen. Dat maakt verder niet uit, natuurlijk, maar het is toch een grappig idee, dan zou ik voor de zoveelste keer oma geworden zijn.
Gelukkig is er hier in de tuin geen sprake van een generatie-kloof,

Anne C met op de voorgrond Desiree

dat heb je meer bij mensen, heb ik gehoord.
Hier doen wij daar niet aan.
Ik wordt zelfs nog getreden, soms door Anne C, die vindt mij daar nog helemaal niet te oud voor, heeft hij gezegd.
Hij is een erg lieve jongen.
Hij is mijn broed-zoon, maar bij kippen is dat geen bezwaar wat treden betreft.
Mijn biologische zoon is hij niet, dan zou hij koekoek-kleurige veren gehad moeten hebben, dus van inteelt kan geen sprake zijn.
Ik had een andere haan als vader, een kuifhaan.
Hij moet heel mooi geweest zijn, heb ik gehoord van de fokker, die voor mij zorgde toen ik nog een kuiken was.
Ik lijk erg op hem en ik ben héél vroeger dan ook op een show

Geertrui, volgend jaar ook alfabet-overlever?

geweest, omdat ik zo'n mooie hen was, samen met Dorothea, die hier ook heeft gewoond in de tuin.
Zij is al jaren geleden heengegaan, ze ligt ergens onder ons begraven.
Zij was helemaal koekoekkleurig, ook haar kuif was dus gestreept. Ik heb een witte kuif, dat is weer net even anders.

Nog een paar keer broeden en Geertrui is net als ik: een alfabet-generatie-overlevende.
Maar dat kan nog wel een jaartje duren, denk ik.
Volhouden, Geertrui!

Pippa's vijftal

Pippa:

Zo, hèhè, dat zit erop.
Ze zijn er, hoor, mijn kuikens.
Hun namen zijn: Daantje, Dirkje, Dieuwertje, Doortje en Dientje.
Mooi hè?

Pippa's kuikens: 5 D's

Ma Tok wist niet meer precies de dag waarop ik was begonnen met broeden.
Ze schrijft die dingen altijd netjes op in haar agenda, maar in die week was het zo druk, eerst stopte Wiske met broeden, haar eitjes gingen naar Odette, toen begon ik en daarna ook Babette nog een keer. Dus ze was vergeten mijn eerste dag te noteren.

Doortje, Dientje, Daantje, Dieuwertje en Dirkje

Dat is op zich helemaal niet erg, de kuikens komen toch pas als ze helemaal klaar zijn om de wijde wereld in te gaan.
Maar Ma Tok wist nu ook niet precies wanneer zij mijn eitjes moest gaan bespuiten, ter vergemakkelijking van het uitkomen, met als gevolg dat zij het wel drie keer heeft gedaan. Niet dat dat kwaad kan, maar ik moest ze wel telkens afstaan aan haar en dat vond ik vervelend.
Ik houd er liever zelf de controle over, ik zal ze echt niet laten vallen. Niet dat Ma Tok dat wel deed, maar het zou toch kunnen gebeuren. Ik stond telkens doodsangsten uit als zij ze boven

Nog een keer: Pippa's kleintjes

de stenen in een doosje deed.
Als er toen één uit haar handen was gegleden zou dat het einde hebben betekend van mijn kleintje, vreselijk!
Gelukkig ging het steeds goed en nu zitten ze veilig in mijn dons. Heerlijk!
Dat is toch zo'n geweldig gevoel, veel fijner dan de eitjes. Nu heb ik echt iets levends onder mij om te beschermen. De kuikentjes in de eitjes leefden ook wel, maar dat voelde ik niet, alleen de laatste dag, toen ze begonnen te piepen, toen had ik voor het eerst echt contact met ze. Nu voel ik ook hun kleine wriemel-pootjes en hun draaiende kopjes, dat is

Pippa's doorkijkdeur

helemaal geweldig.
Ik ben zó gelukkig!
U vindt ze vast ook mooi, dat kan niet anders, ze zijn gewoon prachtig!
Ik heb van Ma Tok ook een doorkijkdeur gekregen in mijn broedhok, nu kan ik lekker naar buiten kijken als ik de kleintjes warm houd. En met mijn bezoek kakelen. Laza en Anne C kwamen samen bij mij kijken toen ze het gepiep hoorden. Omdat ik in het hokje vlak bij de grond zit kan iedereen ons goed zien en daar wordt dankbaar gebruik van gemaakt. Het is bijna zielig voor Odette, zij krijgt nu veel minder bezoek dan ik.
Maar ik heb gehoord dat zij met haar kuikens binnenkort al naar buiten mag, dus echt erg zal zij het niet vinden.
En nu Babette nog, het is haar eerste nestje, zij zit nog op drie eitjes, één van haar vier eieren was niet bevrucht, dus dat is door Ma Tok weggehaald.
Ik ben benieuwd hoe haar kindertjes eruit zullen zien.
Volgende week is het zover.
Spannend hoor!

Ma Tok: ter vergelijking nog even een foto van twee van de kleintjes van Odette:

 Wat zijn die al groot geworden!