In memoriam: Pavlova

Ma Tok:

Pavlova kwam bij ons in de Tok-tuin wonen in januari 2021. 

Pavlova's kennismaking met de grote Katie

Ze bleek een parmantig kipje te zijn dat niet bang was voor de grotere hennen die hier rondliepen. 

Ze was wel heel netjes en bescheiden, ze maakte sneeuw mee in de tuin en ze sloot vriendschap met de tsaar, die haar een lief hennetje vond. 

Pavlova was voor niets en niemand bang, ze kakelde met de grote kippen alsof zij niet een heel klein krielkipje was. 

Ze was in de tuin toen Ursula hier

Ursula Geertruida

kwam wonen en ook toen deze mooie witte krulveer kuifhoen overleed. 

Pavlova is op een nare manier aan haar einde gekomen, al moet haar dood wel snel gekomen zijn, de poes moet haar in één keer doodgebeten hebben, er lagen nergens veertjes van haar, behalve dan in de schuur waar zij naartoe was gesleept. 

Ze is door mij en één van mijn dochters begraven in de Tok-tuin, samen met Xara, die haar trieste lot heeft gedeeld.

Vaarwel lieve mooie Pavlova, we zullen je nooit vergeten.

 

Spoorloos

tsaar Nikolaas:

Mijn harem is flink gekrompen, zo was ik in één keer drie van mijn hennen kwijt.

Pavlova

En nu is er nog een kip verdwenen uit de Tok-tuin, niemand weet waar ze gebleven is. 

Over wie ik het heb? Pavlova, het mooie witte baardkrieltje, dat altijd heel bescheiden is. Ma Tok kwam ons tellen in de avond en toen het aantal niet klopte ging ze zoeken, eerst in de tuin en later ook in de grote schuur, maar ze vond helemaal niemand. En ook geen witte veren, die er zouden moeten liggen als ze door een boos beest gegrepen zou zijn. Na een hele poos deed ma Tok onze deur toch maar dicht, anders zou er niemand veilig zijn in de nacht. 

De volgende dag ging ze weer overal zoeken, ze belde ook naar de dierenambulance om te vragen of er misschien een klein wit kipje was

Pavlova in het Loo

gevonden, maar ook daar kreeg ze nul op haar rekest. Ik weet niet wat er aan de vleugel kan zijn, misschien zit ze stiekem ergens te broeden in de grote schuur, dat zou kunnen, het is tenslotte lente aan het worden, maar dan zou ik verwachten dat ze nu en dan wel komt eten en drinken in de tuin. 

Ma Tok maakt zich erg ongerust en ik moet zeggen dat ik er ook niet blij mee ben. Als het zo doorgaat is er van de hele familie Tok straks niets meer over. Ik heb aan alle hennen gevraagd wanneer ze Pavlova voor het laatst hebben gezien, maar de meesten weten dat niet meer, ik neem ze dat niet kwalijk want eerlijk gezegd weet ik het zelf ook niet meer. 

Xara is ook verdwenen

En het wordt nog erger: een paar dagen na de verdwijning van Pavlova was ook Xara verdwenen! Ma Tok hoorde ons tekeergaan in de tuin en ze kwam meteen naar beneden rennen, het mensenhuis uit en de tuin in. Ze telde ons en merkte dat er weer een kipje miste. Ze keek overal rond in de tuin en de schuur, maar ze vond niets. 

Die avond gingen we allemaal verdrietig slapen; we voelden ons niet veilig meer in de tuin en ma Tok zei dat we anders maar binnen moesten blijven tot het raadsel zou zijn opgelost. Daar schrokken wij van, de hele dag in ons huis blijven en niet lekker door de tuin

Xara en Pavlova samen in de tuin voor hun verdwijning

scharrelen? Maar aan de andere kant wilden we geen van allen verdwijnen, wat dat ook maar zou inhouden. 

De volgende dag kwam ma Tok ons uit ons huis laten, dat was normaal, maar wat vreemd was was dat ze een heel dikke jas aan had. Ze ging, nadat ze alles had gedaan wat ze altijd doet, op een stoeltje in de tuin zitten bij ons. Ze zat te bibberen van de kou ondanks haar dikke jas, maar wij voelden ons veilig met haar als bewaker. Natuurlijk gebeurde er die dag niets, er verdween niemand. Ma Tok deed de deur van de grote schuur zorgvuldig dicht omdat ze dacht dat er misschien een gemeen dier daar was komen wonen die nu en dan een prooi uit de tuin kwam halen. 

Hoe moet dit aflopen?

Hoor wie klopt daar kippen (1)

Pavlova:

Er is iets vreemds aan de vleugel in het Tok-huis.

de stok naast het kleine deurtje

Of eigenlijk is het buiten het huis, maar wel er vlakbij. 

Elke avond als wij allemaal lekker knus op onze stokken zitten te suffen voordat we in slaap vallen worden we opgeschrikt door getik op het deurtje aan de zijkant van het huis. Dat deurtje zit dicht, daar zorgt ma Tok voor, anders zou het veel te koud worden bij ons. En de tsaar zou dan ook veel te vroeg met kraaien beginnen, omdat hij door dat deurtje naar buiten zou kunnen gaan in de ochtend. 

De eerste keer dat wij het hoorden zat ik naast het deurtje op de stok. Ik schrok ervan en eerst dacht ik dat ik gedroomd had, maar even

Lisa hoorde het ook

later hoorde ik het weer. Het leek wel alsof er iemand naar binnen wilde komen. Ik keek om mij heen of de anderen het ook hadden gehoord. Odette zat rustig te slapen, zij is al heel oud en ze hoort niet meer zo goed, maar Lisa, die nog jong is, keek mij aan en fluisterde: "Hoorde jij dat ook?" Ik knikte en we wachtten samen of het zich zou herhalen, maar dat was niet zo, dus we gingen maar slapen. De volgende avond hoorde ik het weer: "Tik, tik, tik," en even later nog een keer. Ik keek weer naar Lisa, maar die zat nu aan de andere kant van het huis en zij sliep al. Trui daarentegen keek verbaasd naar het deurtje en toen naar mij. "Ja," fluisterde ik, "ik hoorde het ook." "Wat raar," fluisterde Trui terug en

en Trui ook

toen ik vertelde dat ik het gisteren ook gehoord had werd ze nieuwsgierig, net zoals ik trouwens, ik wilde ook wel eens weten wat dat geklop betekende. 

De tsaar zat te suffen, hij had het niet gehoord, maar hij werd wakker van ons zachte gekakel. "Slapen gaan, meisjes, het is al laat en donker," kakelde hij en omdat het toen weer stil bleef buiten deden we dat maar. 

Overdag dacht ik er niet meer aan, maar die avond hoorde ik het weer en Trui ook. We keken om ons heen of er nog meer kippen wakker waren en zagen Quinoa luisterend haar kop omhoog doen. "Hoorden jullie dat?" vroeg ze en wij, Trui en ik, knikten. "Wat hebben jullie toch steeds," kakelde de tsaar, "het is nacht en dan moeten we slapen om nieuwe krachten op te doen. 

de tsaar zit bovenop de hordeur

"Ja maar," kakelde Quinoa, maar Nikolaas keek haar boos aan en toen deed ze haar ogen maar dicht. Bovendien was het weer stil geworden, dus er zat niets anders op dan de tsaar te gehoorzamen. 

En de volgende nacht? 

Ja, toen hoorden wij het weer en nu waren er meer kippen wakker en wat belangrijker was: ook de tsaar hoorde het, terwijl hij er ver vandaan bovenop de hordeur zat. 

"Wat is dat voor getik," vroeg hij aan mij, omdat ik vlakbij het deurtje zat, "doe jij dat, Pavlova?" 

"Nee, ik doe niks, maar ik hoor nu al een paar avonden een geluid

Pavlova begrijpt het niet

alsof er op het deurtje wordt geklopt." 

"Daar is vast een logische verklaring voor," kakelde Nikolaas "en nu gaan we slapen, want het is weer stil. Ik zal morgen een onderzoek instellen en dan zal alles wel duidelijk worden." 

Nou, dat hoopte ik ook, maar ik was er helemaal niet gerust op. Stel je voor dat die grote rode kater toch kans had gezien weer in de tuin te komen, ondanks de afsluiting van de schilder. Dan zouden wij echt in gevaar zijn en de kipjes in de struik helemaal, die hebben geen huis om zich heen. Ik durfde bijna niet te gaan slapen maar na een poosje sukkelde ik toch weg. En de volgende morgen zag alles er nog gewoon uit zoals altijd.

Vakantie

 Pavlova:

Het was een rare week. Een heel rare week.

lekker naar buiten na de nacht

Waarom?

Ma Tok was er een paar dagen niet en er kwam iemand anders voor ons zorgen. Wij kennen haar wel, deze verzorgster, ze heet mevrouw Marit en ze woont hier vlakbij. Zij heeft al vaker voor ons de deur open gedaan in de ochtend, maar nog nooit zo vaak achter elkaar. En ze deed nu ook 's avonds de deur van het Tok-huis dicht als het donker was geworden. Ze deed dat net als ma Tok, ze ging ons tellen en omdat we allemaal netjes het huis waren binnengegaan deed ze onze deur dicht. Ik hoorde haar ook de kippen in de struik tellen en ze ging kijken of Xena en Xandra veilig in Soestdijk zaten om te slapen.

Xara en Daantje komen ook naar buiten

Wat dat betreft doet ze niet onder voor ma Tok, al heb ik liever onze eigen verzorgster, waarom weet ik niet, misschien omdat dat vertrouwd voelt. 

Mevrouw Marit ging in de ochtend ook onze mestplanken schoonmaken, dat had ze nog nooit gedaan omdat ze nooit langer dan één dag voor ons heeft gezorgd. Ze deed dat heel netjes, ik kan niet anders zeggen. En ze verschoonde ook ons water en ze strooide meelwormpjes in de tuin. 

Eigenlijk was alles net zoals anders,

wormpjes snoepen

maar toch niet. 

Ik was een beetje bang dat onze eigen ma Tok niet meer terug zou komen, zolang was ze nog nooit weggeweest. Ik vroeg aan mevrouw Marit wanneer ze weer zou komen maar zij verstond mij niet denk ik, ze gaf me geen antwoord. 

Ze maakte héél veel foto's van ons, dat was wel grappig. 

Toen het een dag regende gingen wij natuurlijk na het wormpjes snoepen allemaal schuilen, sommigen in Soestdijk, anderen onder de grote struik en ook een

schuilen in Soestdijk voor de regen

paar in het Tok-huis. Dat vond ze erg leuk, ze zei dat wij slim waren, maar dat wisten we al. 

Toch was ik blij toen ik vanmiddag ma Tok's stem weer hoorde, ze was dus toch terug gekomen. "Natuurlijk is ze er weer," kakelde Wiske, "dacht je nu echt dat ze ons zou kunnen missen?" Ik moet toegeven dat ik daar toch wel een beetje bang voor was geweest, het duurde zó lang, wel vier hele dagen. Ze vertelde dat ze bij haar broer en schoonzus was geweest, die waren op vakantie op een eiland en zij mocht daar ook een paar dagen komen. Ze had het erg naar haar zin gehad, maar ze had ons ook gemist. 

Nikolaas, de voetenpikker

Vooral het pikken in haar voeten door de tsaar, zei ze er met een grijns bij. Nikolaas keek haar aan om te zien of ze dat meende en hij stoof meteen op haar af om dat gemis goed te maken, maar dat was niet de bedoeling van ma Tok, ze stapte snel opzij en pakte de tsaar op toen hij mis pikte en daarbij bijna op zijn snavel viel. 

"Zo," zei ze, "wat dacht je, ik zal je leren zo lang weg te blijven?" Ze ging met onze baas op haar schoot op het stoeltje in de tuin zitten; Nikolaas keek beledigd rond, maar hij bleef toch stil zitten. 

Zou hij stiekem een beetje blij zijn dat ma Tok weer terug is? 

Ik in elk geval wel, er gaat niets boven de gewone gang van zaken.

Ma Tok: met dank aan mevrouw Marit voor haar goede zorgen en de foto's bij dit verhaaltje.

Kippengedrag

Pavlova:

Wat een gedoe met die vijf nieuwe kippen, die maar niet kunnen besluiten waar ze gaan slapen. 

Pavlova (rechts) in het Tok-huis kort na haar aankomst

Laten ze gewoon normaal doen en bij ons in het mooie Tok-huis komen, daar is het altijd gezellig en er staat eten en drinken binnen, zodat je niet naar buiten moet als je daar geen zin in hebt. Alle kippen die ma Tok in het Tok-huis heeft gezet als ze daar aan toe waren vonden dat meteen prima en ze gingen na hooguit twee nachten uit zichzelf naar binnen. Maar deze vijf dames? Ik weet niet of ze het ooit zullen leren, ze gaan zelfs in de struik zitten als het best koud is of een beetje nat. 

de tsaar zit wel in het Tok-huis

Dan ben je toch niet goed bij je kop? Vooral die Amalia begrijp ik niet, ze is helemaal hoteldebotel verliefd op de tsaar en dan wil ze niet in hetzelfde huis overnachten als hij. Nikolaas vindt het overigens best, "Heb ik even rust" kakelde hij pas toen ik vroeg wat hij er nu van vond. Tja, zo kun je het ook bekijken. Maar op deze manier kan hij ook geen gezag uitoefenen over zijn nieuwste dames. Toen ik dat tegen hem kakelde antwoordde hij dat hij het druk genoeg had met ons allemaal en dat die vijf eigenwijsjes het zelf maar moesten weten. Zo hebben ze nu een lat-relatie.

Yneke

Weet u wie ik heel grappig vind? Yneke, die hier tegelijk met Yolanthe en Zaza is gekomen. Yneke vindt ma Tok nogal lief en dat toont zij regelmatig door op haar te springen en dan te blijven zitten. Zo zat ze in de zomer, toen het warm was en ma Tok wel eens bij ons kwam zitten in de tuin, vaak op schoot bij haar. Nu ma Tok niet meer gaat zitten maar nog wel in de tuin bezig is met onze hokken schoonhouden en ons van eten en drinken voorzien heeft Yneke iets nieuws bedacht om toch dicht bij haar te zijn. Ze springt op haar schouder en laat zich zo door de tuin vervoeren. 

Ma Tok vindt dat prima, ze praat tegen Yneke alsof ze een mens is,

Yneke op de schouder van ma Tok

ze zegt telkens wat ze gaat doen en Yneke geniet van die aandacht. 

Ze heeft een foto naar de fokker van Yneke gestuurd en hij zei dat dat typisch gedrag is van een koekoek-kleurige hen. 

Vreemd hè, dat het gedrag van een kip te maken kan hebben met haar kleur. Ik zou denken dat dat meer van het ras afhangt, maar het schijnt echt zo te zijn, deze meneer Aad weet heel veel van kippen, hij heeft er zelfs een boek over geschreven. Het is niet te hopen dat ma Tok een keer een Brahma in die kleur mee naar huis neemt, dat zou problemen geven.  

Zaza, de ijverige hen

Wij zijn overigens allemaal gestopt met eitjes leggen, de winterstop is duidelijk aangebroken.

groen eitje van Zaza

Er ligt alleen nu en dan nog een groen eitje, dus Zaza is overijverig. 

Ma Tok gunt ons rust, zei ze, toen iemand tegen haar zei dat ze een lamp aan moest laten in de nacht, dan zouden wij ook als het buiten donker is eitjes leggen. 

Ik ben daar blij om, wij hebben in de winter vakantie en de mensen in de zomer. 

Eerlijk verdeeld!

Dames van stand

Pavlova:

Ik heb vriendschap gesloten met Ursula. 

mooie witte Ursula

Wij zijn tenslotte de enige hennen die helemaal wit zijn. Goed, Ursula heeft krulveren en ik niet, maar als je snel kijkt zie je dat verschil niet. 

Odette is ook bijna helemaal wit, maar haar staart is duidelijk grijs, dus dat telt niet. 

Ik vind Ursula een heel mooie hen met haar kuif en haar krullen. Ik heb gehoord dat er vroeger hier in de tuin twee van haar soort waren, die niet uit elkaar te houden waren, zelfs niet door ma Tok, daarom had zij hen dezelfde naam gegeven. Ik vind dat een beetje raar, hoe kun je nou dezelfde naam hebben als je tweelingzus? 

de beide Geertruien

De beide Geertruien hadden hier geen probleem mee, ze kakelden dat ze soms zelf ook niet wisten welke Geertrui ze waren. Die twee moeten veel humor gehad hebben. Daantje en Dirkje raken niet uitgekakeld over hen en ze hadden even de hoop dat Ursula net zo'n rare vogel zou zijn, maar dat is niet zo. Aan de ene kant jammer, ik had ook wel eens wat geintjes willen meemaken, maar aan de andere kant ben ik een adellijke dame, dus past Ursula beter bij mij dan zo'n Geertrui. Eerstgenoemde is duidelijk ook van goede komaf, dat hoor je meteen als je haar hoort kakelen, zó netjes en beschaafd klinkt dat. Ik heb met haar afgesproken dat wij samen gaan proberen de andere kippen een beetje op te voeden. Dat is wel

de tsaar met zijn poten in het eten

nodig, als je ziet hoe sommigen eten! Alsof het beesten zijn! Zelfs onze tsaar, van wie je toch beter zou verwachten, staat wel eens met zijn poten midden in het eten! 

Om maar niet te spreken van de taal die wordt uitgeslagen, dat is soms echt om de veren uit je kop te trekken. Vooral Daantje en Dirkje zijn erg, die laten zich erop voorstaan zo plat mogelijk te kakelen. "Lèds" noemen ze dat, wat zoveel betekent als "Leids". Ik moet vaak moeite doen om ze te verstaan. 

Daantje en Dirkje, leerlingen van de Geertruien

Ursula en ik zijn overeengekomen om net te doen alsof we hen niet begrijpen, als ze iets belangrijks te kakelen hebben moeten ze dat dan wel netjes doen, anders komt het niet over bij ons. Nu is het zo dat datgene wat zij te kakelen hebben meestal niet belangrijk is, zodat het helemaal niets uitmaakt of wij het verstaan of niet, maar zijzelf vinden hun opmerkingen natuurlijk wel waardevol, dus zijn ze vast gevoelig voor onze strategie. 

Wij, Ursula en ik, gaan ook iets proberen te doen aan het schrokken bij het eten, al weten we nog niet goed hoe we dat moeten aanpakken. Een voorbeeld stellen is moeilijk, je hoort te wachten totdat de ouderen hebben gegeten, maar als niemand dat doet komen wij pas aan de beurt als de brutaalsten onder hen al klaar zijn, zij zien dan niet hoe keurig wij eten en zo leert niemand iets. 

Odette, de filosoof van de familie Tok

Ik denk dat ik dit toch aan Odette ga voorleggen, al is zij niet helemaal wit. Ze is tenslotte de filosoof van de familie Tok, ze kan vast wel iets bedenken.

Misschien moet zij toch ook maar lid worden van onze club, al heeft ze een grijze staart. Wij zoeken overigens nog een passende naam voor ons groepje, we hebben al een paar ideeën. Wat denkt u bij voorbeeld van "de keurige kip" of "hoe gedraag ik mij zoals het hoort"? Beetje lang hè, die laatste, dat gaat hem niet worden. "Etiquette voor kippen" dat vond Ursula mooi, maar ik vind het net iets te, begrijpt u? 

Hebt u een voorstel? Laat het weten alstublieft, u weet inmiddels wel hoe dat moet neem ik aan. 

Alvast bedankt.

Vies praatje

Pavlova:

Ik ben al weer een jaar hier in de Tok-tuin. 

Wat gaat de tijd toch snel. 

Pavlova alleen in het Loo

Ik weet nog als de dag van gisteren dat pa en ma Tok bij Hoogendoorn langs mijn hok liepen en dat ze terugkwamen en mij meenamen naar Leiden. Ik zat helemaal alleen in een doos in de auto en in de tuin werd ik ook weer alleen in een hok gezet. Ik had er alle ruimte en vanuit de ren kon ik andere kippen horen kakelen. 

Bang was ik niet, dat ben ik nog nooit geweest. Er kwam een heel grote hen op mij af, ik zag dat ze probeerde mij te intimideren en omdat de aanval de beste verdediging is vroeg ik haar wie zij was. 

Pavlova ontmoet de grote Katie

Ze keek een beetje verbaasd en gaf toen gewoon antwoord. Dat was Katie, die nu allang niet meer leeft (zie "Nog een aanwinst voor de Tok-tuin" van 29-01-2021). 

Ik hoorde dat ma Tok mij graag wilde hebben als hen voor de tsaar, zodat wij samen mooie Grubbe baardkriel kuikens zouden kunnen maken. Vorige zomer was ik daarvoor nog een beetje te jong, maar misschien gaat het dit jaar wel gebeuren. 

Op het ogenblik leg ik geen eitjes, het is te koud en er is te weinig daglicht. 

wormpjes in kippenpoep (foto internet)

Vooral dat licht hebben wij nodig, wij eten alleen maar als het licht is en met deze korte dagen krijgen we niet genoeg binnen om daar eieren van te maken. 

En er is nog een reden voor het niet leggen van ons. 

Wij hebben wormpjes. 

Nee, geen wormen om te eten, maar foute wormpjes in onze darmen. Die nemen ons voedsel en zo krijgen wij te weinig. Daar is niet tegen aan te eten, die nare parasieten vreten onze darmen helemaal leeg. 

Hoe ma Tok ontdekte dat wij last hadden van die akelige diertjes? Zij zag dat in onze poep. 

het anti-wormmiddel voor door het drinkwater
(foto Hoogendoorn)

Daar zitten allemaal witte sliertjes in, die lijken op mie van de Chinees. Ik weet niet wie ermee begonnen is en ook niet wie wel en wie niet besmet is, maar ma Tok is rigoureus aan de gang gegaan met de bestrijding. Zo heeft ze, nadat ze onze poepjes van de mestplanken had verwijderd, die planken helemaal schoongeboend met een middeltje dat ze nog in de grote schuur had staan. Onze zitstokken zijn ook schoon geschrobd en afgespoeld onder de kraan. Ze waren nog wel een beetje vochtig toen ze weer in ons huis werden gelegd, in de mist droogden ze niet erg, al had ma Tok ze wel afgedroogd met een oude doek. 

wormpilletjes

En de belangrijkste maatregel is dat wij door ons drinkwater een middeltje tegen wormpjes krijgen. We moeten allemaal goed drinken heeft ma Tok gezegd, als dit niet helpt moeten we allemaal een pilletje slikken en dat is best een gedoe. We moeten dan allemaal om de beurt van onze stok worden gepakt in de avond en als we dan een pilletje hebben gehad moet ma Tok onthouden wie er wel en wie nog niet behandeld zijn. 

Daarom is dit middeltje door het drinkwater veel gemakkelijker, dus dat probeert zij eerst. 

Om ons te verleiden goed te drinken heeft ma Tok een beetje

honing door het drinkwater

honing door ons drinkwater gedaan, dat is lekker, dus we drinken flink. 

Nu is het dus afwachten of het gaat werken. 

Een enkele keer legt één van ons nog wel een eitje, maar die doet ma Tok weg.

Eieren eten waar misschien medicijnrestjes in zitten, of nog erger: stukjes worm, lijkt haar niet gezond en al helemaal niet lekker. 

Voorlopig even geen eitjes dus.

Mijn excuses voor dit vieze verhaaltje, maar ja, dit gebeurt in de Tok-tuin en u wilt op de hoogte gehouden worden, toch?

Een gelukkig nieuwjaar toegewenst.

 De familie Tok wenst u allen een mooi en gezond 2022 met veel nieuwe verhaaltjes.

De nieuwe bewoners van Soestdijk

 Pavlova:

Er is iets heel belangrijks gebeurd in onze tuin. 

Er zijn twee nieuwe bewoners bij gekomen. 

Sandra (achteraan) en Saartje Tok

Ze slapen niet bij ons en ze scharrelden eerst ook nog niet door de tuin, maar ze zijn er toch. 

Ze wonen in Soestdijk en ze hadden de grote ren er ook bij gekregen van ma Tok, zodat wij goed kennis konden maken met hen. 

En dat deden we ook allemaal. 

De eerste die bij hen ging kijken was tsaar Nikolaas; dat is normaal, hij is tenslotte de baas hier en deze twee nieuwe dames zouden ook tot zijn harem gaan behoren. 

Hij keek zijn ogen uit en begon te kraaien dat het een lieve lust was. Dat zat dus wel goed, dacht ik, ze bevallen hem wel. 

De kippen in de ren keken naar hem

Sandra bekijkt het nachthok

en gingen toen weer door met wat ze aan het doen waren, namelijk: hun nieuwe hok verkennen. Ze zagen er best goed uit, niet heel mager of kaal, zoals de anderen mij hadden verteld dat geredde kippen er meestal uitzagen. Ze hadden wel een beetje rare poten, die zagen er wat pijnlijk en dik uit, maar ze leken er geen last van te hebben, ze scharrelden lekker rond in de rennen, die ze tot hun beschikking hadden. 

Nadat ze een beetje tot rust waren gekomen ging ik eens voorzichtig bij hen kijken. 

"Hallo dames," kakelde ik, "zijn jullie tevreden met jullie nieuwe huis?" Ze keken elkaar aan en één van hen, de donkerste, kakelde

Saartje in de ren

terug: "Jazeker, het is een goed huis, met een solide nachthok en wel drie rennen, dat is ruim genoeg voor ons. En er is ook goed voer en lekker water, dus we hebben alles wat we nodig hebben. Ik heet Sandra, trouwens, aangenaam." 

Ik vertelde dat ik Pavlova heette en vroeg aan de andere grote bruine kip hoe zij heette. "Ik ben Saartje," kakelde zij, "wij hebben onze namen vandaag gekregen." 

"O," kakelde ik, dan heten jullie Sandra en Saartje Tok, welkom in de familie." Daar hoorden ze van op, dat ze ook een achternaam hadden en dat ze nu bij een familie behoorden. Dat was hen nog nooit

tsaar Nikolaas danst voor Sandra en Saartje

overkomen, ze waren er erg blij mee. 

"Die ... eh ... vreemde vogel die zich hier net zo stond uit te sloven, is dat de haan hier?" vroeg Sandra. 

Ik schoot in de lach en kakelde dat dat inderdaad onze haan was en dat hij hen waarschijnlijk erg mooi vond en dus een dansje voor hen had gemaakt om dat te tonen. 

"O, echt?" kakelde Saartje, "het is de eerste keer dat een haan ons zo mooi vindt, ik ben helemaal perplex. Maar betekent dat ook dat

Nikolaas is trots op zijn nieuwe dames

hij ons wil treden?" 

"Dat denk ik wel," kakelde ik, "maar dan heeft hij wel een keukentrapje nodig, ben ik bang." De twee bruine meiden begonnen hard te lachen, zo hard, dat onze tsaar kwam kijken wat er aan de vleugel was. 

"Wees welkom, mooie dames," kraaide hij, "ik ben de haan hier en mijn naam is tsaar Nikolaas. 

Mag ik ook meelachen?" 

Nu begonnen Sandra en Saartje nog harder te lachen en ik kon mijn snavel ook niet meer dicht houden. Ik legde aan Nikolaas uit dat het

Sandra en Saartje los in de Tok-tuin

een hennengrapje was en dat hij als haan dat niet zou begrijpen. 

De nieuwe meiden keken mij bewonderend aan en kakelden later dat ze mijn smoesje erg slim hadden gevonden. Daarna lachten we nog wat na en toen kwam ma Tok met een verrassing: omdat het zulk mooi weer was kon ze een poosje bij ons zitten en dat betekende dat Sandra en Saartje uit hun ren mochten om de tuin te gaan verkennen. Ma Tok legde overal gierststengels neer, zodat we allemaal iets lekkers hadden om te snoepen en ja hoor, daar kwamen ze de ren uit, de twee grote meiden. 

Hoe dit verder afloopt hoort u volgende week.

Kuikengeluk

 Pavlova:

Wat een gezelligheid is er hier in de tuin! 

Ik wist niet dat kuikens zo leuk waren. 

Pippa met Ranja in de grote ren

Ze zijn wel druk, maar ik lach me nu en dan een kriek om hun eigenwijze gepiep. Het leukste is het als Ranja naar Queenie en Quinoa roept, dat gaat heel hard en dat moet ook wel, want ze zitten best een eindje van elkaar af. 

Ma Tok heeft de grote ren nu bij het Loo aangesloten, zodat Ranja, als ze in het uiterste gedeelte van die ren gaat zitten, de kleintjes van Odette goed kan zien. 

En andersom ook natuurlijk. 

Zo hebben de drie kuikens gezellig contact met elkaar. 

Ik hoorde Ranja pas naar de twee Q's roepen of hun mama ook zo streng was. 

"Nee hoor, dat valt best mee," piepte Queenie, maar tegelijkertijd

Queenie en Quinoa kijken naar Ranja

piepte Quinoa: "Ja, vreselijk!" Daarop schoten ze alle drie in de lach. De beide kloeken keken elkaar aan en grinnikten mee met de kuikens. 

Ik zit vaak in de buurt van de paleizen, dan kan ik meegenieten. Want zelf kuikens opvoeden lijkt me een hele klus, dat laat ik voorlopig maar aan de ouderen over. 

Onze tsaar is ook vaak bij de kuikens te vinden, hij geniet ook

Nikolaas bij de ren van Ranja en Pippa

van dat "jonge grut" zoals hij ze noemt. Alsof hij zelf zo oud is, hahaha, hij is vorig jaar pas uit zijn ei gekropen dus hij is ook nog een jonkie. Net zoals ik, ik ben ook van vorig jaar, dus ongeveer even oud als hij. 

Ik vind hem een erg leuk haantje en hij vindt mij een lief hennetje, heeft hij me toevertrouwd toen hij mij pas had getreden. Eigenlijk passen we wel bij elkaar, we zijn ongeveer even oud en ik ben ook een baard-krielkipje. Niet iedereen is het erover eens dat ik ook een Grubbe baardkriel ben. Mevrouw Angelique zegt dat dat ras niet in het wit voorkomt en ik moet zeggen dat ik een ander kammetje heb dan dat

Pavlova heeft een ander kammetje dan Nikolaas

van Nikolaas. Een echte staart heb ik niet, maar er zit wel iets van veertjes aan mijn achterkant dat erop lijkt. Op een staartje dus. 

Ik denk zelf dat ik half Grubbe en half een andere baardkriel ben. 

Niet dat ik dat erg vind, ik ben zoals ik ben en ma Tok heeft gezegd dat ze mij een heel mooi kipje vind. 

Ik heb trouwens ook heel korte pootjes, veel korter dan Nikolaas, ik weet niet waar dat op duidt. Misschien zit er wel een Chabo in mijn voorgeslacht, wie zal het zeggen? 

Er lopen hier in de Tok-tuin heel wat verschillende rassen en mengsels rond en ik vind ze allemaal bijzonder. 

Daantje en Dirkje met half kammetje en daarachter half kuifje

Er zijn er met een half kuifje en een half kammetje, dat staat heel grappig. 

Daantje en Dirkje hebben dat. 

Zij kakelen heel raar, ik hoorde dat dat "Leids" is en dat zij dat hebben geleerd van twee hennen, die allebei Geertrui heetten en tweelingen waren. Dat waren twee ondeugende Hollandse kuifhoenders, die allerlei streken uithaalden. Als u benieuwd bent naar de verhalen hierover moet u maar eens kijken bij wat ma Tok over hen heeft verteld; dat is wel een hele poos geleden, maar het is het waard als ik de oudere hennen mag geloven. 

Ma Tok: de verhalen over de beide Geertruien kunt u vinden van 2014-2019.