Tussentijds bericht

Pippa:

Ik begrijp niet dat het dit jaar zolang duurde voordat ik broeds werd, maar nu is het gelukkig toch weer gebeurd. En omdat Babette op zes eitjes zat heb ik er van Ma Tok ook een paar gekregen. Babette heeft die eitjes al een hele tijd warm gehouden, dus ik hoef nu niet zo lang te zitten voordat er kuikens komen, dat is mooi meegenomen. 

Van de zes eitjes van Babette waren er twee niet bevrucht, die heeft Ma Tok weggedaan. Wij hebben nu elk nog twee eieren, dus kans op twee kuikens per hen. 

Het gekke is dat er nu plotseling veel meer kippen broeds lijken te zijn. Floortje, Wiske en Odette zitten ook telkens op een legnest. En als er iemand anders een ei wil leggen is het een gekakel van jewelste, want niemand wil haar plekje afstaan. 

Ik hoor dat allemaal aan vanuit mijn veilige broedhokje.

Babette:

Ik zit nog steeds op mijn eitjes, al zijn het er nu wel veel minder dan in het begin. 

Ik weet niet waarom Ma Tok telkens mijn eitjes onder mij vandaan haalt; de eerste keer zei ze dat ze moest kijken of er een kuikentje in elk ei aan het groeien was. Toen kreeg ik ze alle zes weer terug. Maar de volgende keer haalde ze ze weer weg en toen kreeg ik er maar twee terug. Er waren twee eieren waar niets in groeide, zei Ma Tok en de andere twee had ze aan Pippa gegeven, die nu ook zit te broeden. 

Ik vind het eigenlijk niet helemaal eerlijk, ik heb die eitjes al twee weken warm gehouden en nu hoeft Pippa maar één week te broeden voordat er kuikens uitkomen. Maar aan de andere kant is twee kuikens opvoeden veel gemakkelijker dan vier van die ondeugden om je heen te hebben, dus misschien is het bij nader inzien wel prima zo.

Wennen aan elkaar (1)

Reina, Kenau en Xara:

Wij hebben het naar onze zin, het is hier fijn in deze grote tuin. En het belangrijkste: het is hier veilig. Er komt geen kat in de buurt en we hebben gehoord dat zelfs roofvogels niet bij ons kunnen komen omdat er een net over de hele tuin gespannen is. En water om in te vallen en te verdrinken is er ook niet.

met z'n allen snoepen van het lekkers van mevrouw Wies

We zijn onze verzorgster (mevrouw Wies) erg dankbaar dat zij ons hier gebracht heeft. Wij vinden het natuurlijk jammer dat we haar nu niet meer elke dag zien, maar ze is al een keer bij ons komen kijken en ze bracht ook wat lekkers voor ons mee. Wij renden meteen op haar af toen we haar stem hoorden. De anderen kregen ook wat van het lekkers, anders zou er ruzie ontstaan en dat wil niemand.

Reina:

Het was even wennen, maar nu weet ik al goed de weg hier.
Ik heb het "lekkere bord" al gevonden, dat is een groot bruin bord, waar Ma Tok elke dag wat lekkers voor ons op doet. En de tuin is fantastisch om in te scharrelen.

Laza is helemaal weg van Reina

En dan is er ook nog de haan: LazaRus heet hij.
Hij vindt mij erg mooi, heeft hij tegen me gezegd. Zo'n compliment had ik nog nooit gehad.
Ik ben met iedereen bevriend geraakt, alleen die ene witte met die krullen, Geertrui, vindt mij niet zo aardig, geloof ik. Hoe dat komt weet ik niet, ik heb haar niets misdaan en ze lijkt me verder ook niet echt vervelend. Ik heb aan Xara en Kenau gevraagd of Geertrui tegen hen ook vreemd doet, maar zij ontkenden dat allebei.
Xara raadde mij aan om het eens aan Desiree te vragen, die schijnt erg wijs te zijn. Oud is ze in elk geval, al veertien jaar heb ik gehoord. Dus ik heb de stoute

oude, wijze Desiree

sloffen aangetrokken en ik ben op de oude dame afgestapt.
Ze keek een beetje bezorgd toen ik haar vroeg of er iets mis was met mij omdat Geertrui zo onaardig naar mij keek.
Ze dacht even na en zei toen: "Ik denk dat zij een beetje jaloers op je is." Daar begreep ik niets van en dat zei ik ook. "Jij hebt van die prachtige sloffen aan je poten, dat hebben wij hier nog nooit gezien. En Laza vindt jou ook erg mooi, dat laat hij duidelijk merken."
Zou dat er echt achter zitten? Ik besloot Geertrui er zelf op aan te spreken, dus ik stapte op haar af. Ze keek me smerig aan, maar dat veranderde toen ik haar vriendelijk vroeg of zij mij ergens

Geertrui met haar krulveren

bij wilde helpen.
"Waarmee dan," vroeg ze en ik vertelde haar dat ik een beetje last had van mijn "sloffen".
Die worden namelijk nogal snel smerig als het een beetje nat is in de tuin, ze worden dan modderig en ze gaan aan mijn poten plakken.
"Dus je bent eigenlijk helemaal niet zo blij met die dingen?" vroeg Geertrui.
"Niet echt, nee, maar ik ben er nu eenmaal mee uit mijn ei gekropen en ik zit er dus levenslang aan vast; of liever, zij zitten aan mij vast."
Geertrui begon te lachen en ze sloeg een vleugel om mij heen.

de sloffen van Reina

"Weet je dat ik jaloers op je was om die sloffen?" grinnikte ze. "Vooral toen Laza zei dat hij ze zo bijzonder vond. Ik was hier altijd de uitzondering met mijn krulveren en dat nam jij zomaar van mij over. Maar nu ik weet dat het helemaal niet zo fijn is om van die dingen aan je poten te hebben is dat wel voorbij.
Zullen we dan maar vriendinnen worden? We hebben tenslotte allebei iets aparts."
Natuurlijk stemde ik daarin toe en zo scharrelden we samen door de tuin.
Toen we Desiree tegenkwamen gaf zij mij een vette knipoog. Mijn dag kon niet meer stuk, wat ben ik gelukkig!

Complot?

Barbara:

Babette heeft gewonnen.
Zij zit lekker te broeden op eitjes, die Pa en Ma Tok hebben gehaald bij Hoogendoorn.

Annette en Babette samen in een legnest

Dat komt vooral omdat Babette twee medestanders kreeg. Annette en Floortje waren ook broeds geworden, toen kon Ma Tok er niet meer tegenop, drie meiden die tegelijk tegen haar begonnen te schelden als zij ze van de legnesten afhaalde. Annette en Babette deelden een nest, dat was geen gezicht. Eigenlijk paste het helemaal niet, Babette's kopje lag in het gedeelte waar de gelegde eitjes in horen te rollen. Floor had het beter bekeken, die had een heel nest voor zichzelf.
Het mooiste was nog toen Yvette haar ei juist wilde gaan leggen in het nest waar de twee kipjes

het nieuwe broedhokje

samen lagen te "broeden." Toen het tweetal niet uit het nest wilde komen ging Yvette gewoon bovenop hen zitten, onder luid en boos getok van de kleintjes.
Ma Tok, die net in het Tok-huis was, lachte zich een ongeluk. Maar toen pakte ze Yvette op en zette haar in het lege legnest, dat buiten in een overdekt rennetje stond.
Pa en Ma Tok zijn naar Hoogendoorn gegaan om broedeitjes te halen voor de drie "broedertjes" en ze kwamen natuurlijk ook weer met een enorme hoeveelheid spullen thuis. Er was ook een klein hokje bij, speciaal bedoeld om in te

nestje met broedeitjes

broeden; dat hokje moest nog in elkaar gezet worden, dus Ma Tok ging in haar huiskamer zitten puzzelen. Toen het klaar was zette ze het in de tuin, het zag er mooi uit, groen met wit.
De broedeitjes moesten eerst een dagje "rusten" van de reis voordat ze bebroed konden worden, dus Ma Tok verdeelde de eitjes de volgende morgen over drie broedhokjes. Ze zette ook eten en drinken klaar voor de broedkipjes en toen ging ze ze uit het Tok-huis halen om ze op de nesten te zetten.

Maar er wachtte haar een

de andere 2 broedhokjes

onaangename verrassing: Floortje liep gewoon de tuin in om te gaan scharrelen. Ma Tok zette toen Babette en Annette op de broedeitjes in de aparte hokjes, maar deze hennetjes begonnen tegen haar te schreeuwen en ze weigerden op de eitjes te blijven zitten. "Goed," zei Ma Tok, "dan proberen we het vanavond nog wel een keer, als jullie slaperig zijn, misschien lukt het dan wel." De ondankbare beestjes liet ze

Annette wil niet meer broeden

vrij in de tuin en die avond vond zij niet alleen Babette en Annette in een legnest, maar ook Odette had in zo'n nest plaatsgenomen. Ma Tok nam de drie kipjes mee naar buiten en ze zette ze elk in een broedhokje op de nog klaarliggende eitjes.
De volgende morgen kwam ze nieuwsgierig heel zachtjes de tuin in om te kijken of er gebroed werd.
Dat werd wederom een teleurstelling: alleen de kleine Babette zat op haar eitjes, de andere twee niet, hun eieren waren steenkoud.
Ma Tok liet zuchtend Odette en Annette uit hun hokjes.
Ze pakte de eitjes van Odette en legde die bij Babette in het nest.

Babette bebroedt nu eitjes voor 2

Die vond het allemaal prima, hoe meer eieren hoe beter is haar devies.
De eitjes van Annette liet zij in het nest liggen, zij hoopt dat er snel nog iemand broeds wordt, dan kan die die eieren uitbroeden. Babette is maar een klein kipje, dus niet alle gehaalde broedeieren pasten onder haar.
En nu denkt Ma Tok dat Babette, Floortje en Annette haar ertussen hebben genomen; dat Annette en Floortje net gedaan hebben alsof zij ook broeds waren zodat er eitjes gehaald zouden worden voor Babette.
En ik denk dat zij daar gelijk in heeft, de meisjes zijn er slim genoeg voor. In elk geval heeft Babette nu haar zin en dat is wel grappig, vind ik.

Wilt u weten wat voor soort kipjes straks uit de eitjes zullen komen? Ma Tok wil het nog niet vertellen, flauw hoor. Zij zegt dat het leuk is als dat een verrassing blijft.
En zo komt het dat wij nu allemaal drie hele weken moeten wachten tot de kuikens uit hun ei komen.

Inburgering verloopt voorspoedig

Desiree:

Het nieuwe drietal is al helemaal ingeburgerd, zij wonen al in het Tok-huis.
Dat ging allemaal heel snel, op de vierde dag durfde Ma Tok het al aan om ze los te laten lopen.

Kenau en Xara blijven in de buurt van Laza

Ze bleef een uurtje in de tuin om toezicht te houden, ze strooide heel veel lekkers voor ons, zodat we geen tijd hadden om met ons allen achter de vreemdelingen aan te gaan.
Laza sprong direct bovenop Xara, die dat rustig liet gebeuren. Kenau kreeg ook zijn aandacht, maar hij was het meeste weg van Reina.
Ik begrijp dat wel, zij ziet er heel bijzonder uit, ze heeft namelijk sloffen aan haar poten.
Ik vind het wel mooi, maar ik

in het midden Reina met haar sloffen

hoorde Geertrui zeggen dat ze het uitsloverig vond staan.
Zou Geertrui jaloers zijn?
Zij is zelf ook erg bijzonder met haar krulveren, dus er is geen enkele reden voor haar om Reina te benijden.
De drie nieuwelingen bleven de hele dag in de buurt van Laza, die hen had geaccepteerd en hen nu dus ook beschermen zou tegen aanvallen van de anderen.
Toen wij allemaal in ons Tok-huis op stok zaten kwam Ma Tok, voordat zij onze deur dichtdeed, drie keer met een kipje bij ons naar binnen.
Zij zette ze alle drie op het

Xara, Kenau en Reina bij hun nieuwe familieleden

plateau in de bodembedekking, waar zij lekker tegen elkaar aan kropen om zo te gaan slapen.
Ze had ze uit hun nachthokje gehaald, waar ze al zaten te dutten.
's Morgens, toen wij wakker werden, zagen wij dat het om de drie nieuwe meisjes van mevrouw Wies ging. Zij hadden lekker geslapen, zeiden ze en ik nam hen mee naar beneden om ze de voer- en de waterbak te wijzen.
Na het eten en drinken kwam Ma

Soestdijk is geopend voor de leg

Tok al snel onze deur openen en we gingen allemaal naar buiten, Reina, Kenau en Xara ook.
Xara wilde een eitje gaan leggen in het hokje waar zij tot de vorige avond nog had gewoond, maar dat hokje was dicht.
Een beetje ongerust begon de kleine zwarte hen rond te lopen, totdat ze zag dat de deur van "Soestdijk" open stond. Ze rende naar binnen, snelde de trap op en kwam even later opgelucht weer naar buiten.
Ik zag dat er meer meiden het grote hok binnen gingen en toen ik later een kijkje nam in het nachthok lagen daar vier mooie eitjes.

Babette houdt het favoriete legnest bezet

Tja, het favoriete legnest was bezet door de "broedende" Babette en je moet wat als je je ei kwijt wilt. Ik denk dat de drie nieuwe hennetjes wel snel zullen leren dat zij ook in het Tok-huis kunnen leggen.
En ik hoop voor Ma Tok dat ze ook vlug leren waar ze moeten gaan slapen, want de eerste avond dat het hokje dicht was moest zij met haar vangnet achter de drie meiden aan om ze in het Tok-huis te kunnen zetten. Het was een erg lollig gezicht, Ma Tok die achter de hennetjes aanrende, wij zaten stiekem te lachen en ik hoorde later dat Pa

Xara en haar broertje Xander
met broedmoeder Pippa's staart op de voorgrond

Tok voor het raam boven ook had staan grinniken.
Gelukkig duurde het maar een kwartiertje, toen zat iedereen veilig binnen en konden we gaan slapen.
Ik zag dat Xara zelfs al op een stok ging zitten, iets wat ze bij mevrouw Wies nooit had gedaan. Zou zij zich misschien nog iets herinneren van haar tijd in de Tok-tuin, voordat zij naar de tuin bij het water verhuisde? Misschien kent zij haar broedmoeder dan ook nog, dat zou heel bijzonder zijn.
Wie dat is?
Pippa.
Ik ben van plan om morgen aan haar te vragen of zij haar broeddochter nog herkent, maar nu ga ik slapen, want ik ben niet meer de jongste en ik heb mijn nachtrust hard nodig.

Bijzondere uitbreiding van de familie Tok

Ma Tok: Zomaar op een dinsdag een nieuw Tok-verhaal. 

Dat komt omdat er sprake is van een bijzondere gebeurtenis in de Tok-tuin.

Babette:

Ik mag niet broeden dit jaar.
En de anderen ook niet.
Dat heeft Ma Tok gezegd.
En waarom?

vlnr: Wendelmoed, Xara, Witje en Wilhelmina

Omdat er nieuwe kipjes bij ons zijn komen wonen vorige week. Welke kipjes?
Die van mevrouw Wies.
Zij is gestopt met het houden van kippen.
Niet omdat zij ons geen leuke beestjes meer vindt, maar juist omdat ze heel erg dol op ons is. Ze heeft haar hennetjes dan ook met pijn in haar hart naar Ma Tok gebracht.
Waarom ze dat dan deed?

het verhoogde hek in de tuin van mevrouw Wies

Omdat ze bij haar niet veilig waren. En dat lag natuurlijk niet aan mevrouw Wies.
Nee, er kwamen telkens katten haar kippen opjagen en daardoor vlogen de kipjes weg, om soms in het water te belanden en te verdrinken.
Wendelmoed en Wilhelmina zijn zo aan hun einde gekomen. Herinnert u zich nog dat er drie kleintjes van de familie Tok naar mevrouw Wies verhuisden? Wendelmoed, die een haantje bleek te zijn, Wilhelmina, die pas is verdronken, en Xara. Deze laatste is nu dus weer terug in de Tok-tuin, waar ze ook haar leven is begonnen. De twee andere kipjes zijn een witte Serama, die gevonden was en in het vogelasiel zat en een zwart hennetje, een kruising waarschijnlijk, die mevrouw Wies

het nieuwe drietal: Reina, Xara en Kenau

van een medewerker uit Rijnsburg had gekregen.
Omdat de kleine witte nogal een pittig dingetje is, om het zo maar te zeggen, heeft zij de naam Kenau gekregen en vanwege haar komst uit Rijnsburg heet het zwartje Reina.
U kunt ze allemaal bewonderen op de foto die hierbij staat.
En nu vindt Ma Tok dat er wel genoeg kippen wonen in de Tok-tuin. En dat er dus niet gebroed gaat worden deze zomer.
Ik ben erg boos, ik vind het een stomme reden.
Ik ben nu al een paar weken heel ijverig aan het broeden, alleen haalt Ma Tok telkens mijn eitjes

Babette broedt

onder mij vandaan en dan zet ze me zonder pardon buiten in de tuin.
Maar ik wíl broeden, ik móet dat gewoon. Dat is de natuur.
Ma Tok gaat proberen mijn broedsheid te stoppen, zei ze. Hoe ze dat gaat doen weet ik niet, maar ik ben vast besloten om toch door te zetten.
We zullen wel eens zien wie de langste adem heeft.

Maar nu die drie kipjes.
Ze werden door mevrouw Wies persoonlijk gebracht.
Ma Tok had de vorige dag al een hokje uit de schuur de tuin in gesleept en het helemaal

het ingespoten hokje staat te drogen

ingespoten tegen de luizen.
Toen het was opgedroogd ging ze het inrichten.
Er kwam ook een ren voor te staan, zodat de beestjes wat ruimte zouden hebben. Zo zouden wij alvast aan elkaar kunnen wennen, zei Ma Tok. Mevrouw Wies zette de kipjes in het hok en ze sprak ze heel lief toe. Je kon horen aan haar stem dat ze het vreselijk vond om ze af te staan en ik vond het best flink van haar dat ze dat toch deed om haar lievelingetjes veiligheid te bieden. Hier in de tuin komen geen katten meer nu het net er overheen zit. Wel muizen, maar die zijn niet echt gevaarlijk voor

Xara en Kenau in hun tijdelijke hok

ons. Het is eerder andersom, hihihi.
Ma Tok zei tegen mevrouw Wies dat ze zo vaak langs mocht komen als ze wilde en dat ze ook altijd eieren mocht komen halen. Pa en Ma Tok hebben meer dan genoeg aan onze eitjes, zei ze.
En dat is ook zo, wij leggen erg goed op het ogenblik, dat komt omdat de zon weer langer schijnt.
En om veel kuikens te kunnen uitbroeden, natuurlijk, maar dat is er dus niet bij dit jaar.
Laza is ook blij met zijn nieuwe dames. Hij heeft al kennis gemaakt met hen. Wij allemaal ook, hoor, we hebben met ze gekakeld door het gaas van de ren heen. Geertrui was de eerste die bij de ren stond te kijken naar de nieuwe familieleden. Dat was te verwachten, zij is altijd hennetje de voorste. En zo is de familie Tok alweer uitgebreid, maar dit keer niet door kuikens.

Uitslapen?

Nadine:

Weet u dat wij op gewone doordeweekse dagen om tien uur ons huis uit mogen naar buiten? En in het weekend om twaalf uur pas?

Laza kraait de ochtend tegemoet

Dat komt omdat er een buurvrouw is die op die dagen hoognodig moet uitslapen en zij wil niet gewekt worden door Laza. Ik begrijp dat niet, wat is er nu mooier dan gewekt worden door het fraaie gekraai van een gezonde haan?
Maar goed, Ma Tok heeft dit zo afgesproken met die buurvrouw, omdat zij geen ruzie wil in de buurt. En zo zijn wij dus gedwongen om ook uit te slapen. Nou ja, uitslapen is een beetje overdreven, wij kunnen natuurlijk gewoon van onze stok af naar beneden gaan om te eten en te drinken.

de benedenverdieping van het Tok-huis

En als we de behoefte voelen kunnen wij ook ons eitje kwijt.
Er zijn kippen op de wereld die niet eens zoveel ruimte hebben als wij in ons huis, dus u zult ons niet horen klagen.
Waarom ik u dit allemaal vertel? Wel, dat komt door het volgende. Misschien weet u dat wij ook een luikje hebben in ons huis, boven in de muur bij het plateau, net naast de zitstokken.
Dat luikje was de hele winter dicht geweest, omdat wij het anders koud zouden krijgen, maar nu het een mooie droge en niet zo koude dag was wilde Ma Tok ons huis eens lekker laten doorluchten.

en de bovenverdieping met de zitstokken en het luikje

Dus zette zij 's morgens het luikje open.
En zij vergat prompt om dat luikje 's avonds weer te sluiten. Gelukkig hadden wij het niet echt koud, omdat het buiten niet meer vroor en ook omdat wij dicht tegen elkaar op de stok zaten. We zaten die ochtend daarop, het was een zaterdag, dus uitslaapdag, nog op onze stok te suffen toen er plotseling een groot wit gezicht met een rode kam voor het open luikje verscheen.
"Goeiemorrege," hoorden wij en toen we onze ogen goed open deden zagen wij dat het Yvonne was.

de buitentrap met het openstaande luikje

Zij was de buitentrap op komen lopen en nu kwam ze door het luikje naar binnen bij ons.
Ze ging regelrecht naar één van de legnesten toe om daar haar ei te leggen. Helaas was het nest bezet door Babette, die daar zat te "broeden" op haar kalkeitje. "Schuif eens een beetje op," zei Yvonne, maar de kleine hen bleef stug zitten. "Ook goed, dan neem ik het andere nest wel," kakelde de grote witte dame en ze liep naar de overkant om in het andere legnest plaats te nemen. Maar toen gebeurde er iets ergs: het legnest zat niet helemaal goed vast aan de muur en het kukelde samen met Yvonne

boze Babette die van schrik uit haar nest vloog

voorover op de grond. "Wat heb ik nou aan mijn snavel hangen?" kakelde ze.
Babette was nogal geschrokken toen dat nest met die grote kip vlak voor haar snavel op de grond terecht kwam, en zij vloog uit haar eigen legnest.
Yvonne nam snel plaats op het nu lege plekje en even later lag er een groot wit ei te pronken. "Pufpuf," zuchtte Yvonne, "dat ben ik kwijt. Dat ei zat al een hele tijd te zeuren om eruit te mogen, hihihi."
We lachten allemaal met haar mee. Allemaal, behalve Babette, die razendsnel haar plekje weer innam.
Ze paste eigenlijk niet goed over

lekker vroeg naar buiten door het luikje

dat grote ei heen, aan de ene kant stak er een stukje onder haar vleugel uit.
En wat we toen deden?
We gingen lekker naar buiten door het luikje, ook al was het nog maar half acht en ook nog zaterdag.
Laza liet een paar flinke kraaien horen om de hele buurt te laten weten dat hij hier de baas is en blijft.
Zo hadden wij een vroegertje.
En de buurvrouw?
Ik denk dat zij niets heeft gemerkt, haar ramen waren en bleven potdicht, ook na twaalf uur nog. En Ma Tok heeft geen klachten gehoord, dus het zal wel goed afgelopen zijn.