Nieuwe fase

Geertrui:

Zo, er is weer een soort van fase afgesloten in de Tok-tuin.
Welke fase?

de kuikenhokjes toen het nog broedhokjes waren zonder ren

Die van de kuikens in de aparte hokjes bedoel ik.
Die ukken lopen nu de hele dag gewoon vrij rond door de tuin. Hun broedmoeders letten nog wel een beetje op hen, maar ze beginnen al tamelijk eigenwijs te worden. Vooral die zwarte, Iyona heet ze, is een behoorlijke durfal. Ze loopt gewoon voor mijn voeten als er lekkers gestrooid wordt, ze pikte zelfs een meelwormpje vlak voor mijn snavel weg!

Iyona staat vooraan bij de lekkere hapjes

De brutaliteit!
Dat heb ik natuurlijk even afgestraft, een flinke pik heeft ze gekregen. Ze moet wel haar plaats leren, anders is het eind zoek. En zoals iedere welopgevoede hen weet, is een kuiken het laagste in de pikorde, wat eigenlijk betekent dat zij door iedereen gepikt mag worden. Niet dat wij dat zomaar lukraak doen hier, maar als het nodig is gebeurt het wel.
Het zou wat moois worden als die kleintjes hier de dienst zouden gaan uitmaken.
En vooral ik, die nu de oudste ben hier, moet me laten gelden. Niet dat ik er erg voor ben dat iedereen hier goed opgevoed

Babette met alle 4 de kuikens buiten de ren

wordt. Als dat zo was zou ik Daantje en Dirkje niet zoveel lollige woorden hebben geleerd en zouden ze ook niet zo goed Leids kunnen kakelen.
Maar goed, de kuikens lopen dus los en hun hokjes staan open. Dat laatste heeft nog een fijne bijkomstigheid voor ons, de andere leden van de familie Tok. In die kuikenhokken staan de voertafeltjes met kuikenvoer en dat voer is vreselijk lekker, veel beter dan ons eigen gewone

Yvonne en Yvette snavelen in het kuikenhok

saaie voer.
Dus nu en dan is het een drukte van belang in die hokjes. Ik zag een keer dat alleen de kuikens en hun moeders buiten waren, alle anderen stonden van het opfokvoer te snavelen. Het was zo druk in die hokjes dat je er geen poot kon verzetten. Ik stond buiten naar de schrokkende kippen te kijken toen Pippa naar me toe kwam. "Moet jij niet van ons voer eten?" vroeg ze lachend. "Ikke niet, ik ga wel als iedereen klaar is, ik ben al een keer vreselijk op mijn

Geertrui heeft haar beurt afgewacht

tenen getrapt," zei ik.
Babette kwam er ook bij staan. "Gelukkig heeft Ma Tok nog kuikenvoer genoeg," zei ze en ze schoot in de lach toen Laza met zijn snavel op de voertafel tikte en toen vast kwam te zitten in de kleine gaatjes, die daar in zitten. Yvonne hielp hem om weer los te komen, ze moest hard aan hem trekken en ik was bang dat zijn snavel zou afbreken, maar gelukkig kwam het allemaal goed. Laza bedankte Yvonne voor haar hulp.
De kuikens hadden alle vier staan kijken naar de ongelukkige Laza en hij ging naar hen toe om met

Laza steekt zijn preek over gulzigheid af tegen de kuikens

hen te kakelen.
Hij bemoeit zich ook met hun opvoeding, zoals een goede haan betaamt.
"Hebben jullie gezien wat er gebeurt als je gulzig bent?" vroeg hij.
De kleintjes knikten beduusd en ze besloten om zelf nooit gulzig te zijn.

Zo had Laza zich handig uit zijn domme actie gered door het een les voor de kuikens te laten lijken. Ik neem mijn kuif voor hem af!
Bij wijze van spreken natuurlijk, want een kuifhoen zonder kuif: dat kan echt niet.

Geertje's verhuizing

Barbara:

U hebt toch gehoord dat Gerrit niet meer onder ons is?
Eigenlijk klopt het niet wat ik kakel, want hij is wel onder ons; hij ligt namelijk in de Tok-tuin begraven. Maar u begrijpt vast wel wat ik bedoel.

Gerrit en Geertje nog samen in de vleugel van Soestdijk

En dan weet u ook dat Geertje helemaal alleen achterbleef in de vleugel van Soestdijk.
Ma Tok dacht en dacht en zij kwam op het idee om mevrouw Wies te bellen. Nee, zij heeft geen kippen meer en ook geen kwartels, maar zij werkt bij de dierenambulance en daar hoort ook het vogelasiel bij.
Ma Tok dacht dus dat mevrouw Wies misschien iemand wist die kwarteltjes had.
En dat bleek te kloppen.
Mevrouw Wies gaat regelmatig met het kuiken van haar dochter naar een kinderboerderij.
Ja, dat is hetzelfde kuiken dat hier in de tuin zo gul met

het "kuiken" van de dochter van mevrouw Wies bij de kippen

meelwormpjes komt strooien voor ons.
En zij had gezien dat op die kinderboerderij in Alphen aan den Rijn in de volière kwarteltjes liepen.
Dus Ma Tok belde naar die kinderboerderij en ze legde de situatie uit, dat Geertje nu helemaal alleen was achtergebleven in haar hok.
De beheerder van de boerderij vond het goed dat Geertje daar kwam kennismaken met de twee dwergkwartels, die onder de parkieten in de volière woonden. En zo gingen Pa en Ma Tok samen met Geertje in de auto naar Alphen.
Daar aangekomen werd Geertje voorzichtig in de volière gezet. Ze ging meteen rondlopen en alles bekijken.
Lekker eten stond klaar en ook

Geertje met haar nieuwe vriend en vriendin in Alphen aan de Rijn

een drinkbakje en er was zand genoeg om een zandbadje te nemen.
Ja, deze woning beviel haar wel.
De parkieten maakten een lawaai dat horen en zien je verging, maar dat was ze gewend van de volière bij haar eerste verzorger.
Ze voelde zich eigenlijk meteen thuis. En dat werd nog beter toen er een dwergkwartel-mannetje naar haar toe kwam. Hij bekeek haar van alle kanten en ging toen een dansje voor haar maken. Geertje deed eerst alsof ze hem niet zag staan, maar nadat hij een paar keer om haar heen had gedraaid keek ze toch blij naar hem.
Er zat ook nog een dwergkwartel-vrouwtje in de volière.
Zij bekeek alles van een afstandje, later kwam ze ook

de parkieten bovenin de volière waarin Geertje nu woont

eens poolshoogte nemen en de twee dametjes bekeken elkaar

vriendelijk.
De mevrouw van de kinderboerderij zei dat het wel goed zou komen, ze had er alle vertrouwen in dat Geertje werd geaccepteerd door het stelletje, dat daar al woonde.
Ma Tok maakte wat foto's van Geertje in haar nieuwe omgeving en zij en Pa Tok bleven nog een poosje staan kijken.
Toen namen ze afscheid van het kleine meisje, dat maar kort in de Tok-tuin had gewoond.
Ze wensten Geertje een fijne tijd toe in haar nieuwe huis en toen vertrokken ze weer naar hun eigen huis.

En de vleugel van Soestdijk?
Die staat nu leeg.

De deur staat open en wij hebben allemaal heerlijk gesnoept van de lekkere zaadjes, die daar nog in een bakje stonden. Die moesten toch op, want weggooien is zonde, nietwaar?

Wij zullen Geertje niet vergeten, al was ze maar kort bij ons in de tuin.
Het ga je goed, kleine meid!

Ma Tok: de foto's van het hok in Alphen zijn niet zo duidelijk. Dat komt omdat ze door glas moesten worden gemaakt. En het hok is veel groter dan het op de foto's lijkt, omdat op de foto's maar een klein gedeelte wordt afgebeeld.

Vier rare meiden

Ma Tok: Hebt u het vorige (extra) verhaaltje gelezen over Gerrit? 

Het staat onder dit verhaal.

Wiske:

Ik heb mijn dochter Floortje tot de orde geroepen, maar het heeft niet veel uitgehaald.
Weet u waarom dat nodig was?
Zij doet raar. En ze doet dat niet alleen, nee, ze heeft drie medestandsters.
Wat ze dan doen, dat viertal?
Ik zal het vertellen, maar eigenlijk schaam ik mij dat ik de moeder ben van één van die rare hennen.

het gekke viertal

Al een hele poos zit mijn Floortje met Dirkje, Xara en Nadine samen in één legnest.
Nee, natuurlijk past dat niet.
Ze zitten en liggen dan ook bovenop elkaar en er is er altijd eentje de klos, die ligt half in het ei-opvangbakje, dat vooraan het legnest zit.
Ma Tok haalt ze elke morgen alle vier uit het nest en zet ze zonder pardon in de tuin. Ze maken dan een kabaal alsof ze alle vier broeds zijn en van hun broedeieren worden gehaald. Meestal ligt er helemaal geen ei in het nest, maar dat weerhoudt hen er niet van om driftig te blijven "broeden" op elkaar.
Ma Tok dacht eerst dat ze echt

het viertal is "uitgezet" door Ma Tok
en neemt even snel een zandbad

broeds waren en ze zette hen op een paar kalkeitjes in een broedhokje. Maar net als de vorige keer was dat absoluut niet naar de zin van de meiden, ze schreeuwden moord en brand.
En zodra ze weer los in de tuin mochten lopen stoven ze naar het legnest om daar weer een torentje te bouwen met elkaar. Ma Tok deed daarop de hordeur van ons huis dicht, zodat wij alleen maar via de buitentrap naar binnen konden. Ze dacht dat dat zou helpen. Maar toen ze later kwam kijken zag ze dat iedereen lekker buiten liep, behalve het viertal, dat de weg via het luikje gevonden had en weer op een stapeltje in het legnest lag.
Ik heb raad gevraagd aan Laza, maar hij zei dat broeden een hennenzaak is en daar bemoeit

Geertrui: "Elke kip die langer in een legnest blijft
dan noodzakelijk voor het leggen van een ei is gek"

hij zich niet mee.
Geertrui, die nu de oudste is, zei dat elke kip, die langer in een legnest blijft dan om er een eitje te leggen, gek is.
Nee, de wijsheid van Desiree is niet op haar overgegaan toen die wijze oude dame ging hemelen. Ik heb ten einde raad een familievergadering bijeengeroepen.
De vier rare meiden kwamen niet, natuurlijk, maar dat was deze keer ook de bedoeling.
Ik vroeg of iemand raad wist, zodat we een einde zouden kunnen maken aan deze ongezonde en beschamende situatie.
Het bleef een hele tijd stil.

ongelukkige Daantje

Toen vroeg Daantje of zij wat mocht toevoegen aan mijn oproep.
"Natuurlijk, Daan," zei ik.
"Ik vind err helemaal niks meerr aan in de Tok-têun," zei ze bedroefd. "Ik kan mûh net zo goed ophangûh."
Daar schrok iedereen van.
We hadden er niet aan gedacht dat Dirkje ook bij het vierhenschap hoorde en dat zij haar beste vriendin Daantje in de steek had gelaten voor drie andere hennen.
En nu bleek Daantje suicidaal!

Omdat de situatie dusdanig ernstig bleek te zijn en we er zelf niet uitkwamen besloten we de hulp van LazaRus in te roepen. Het ging immers niet meer alleen over broeden. Laza krabde zich achter zijn kam en beloofde dat hij erover na zou denken.

Laza

Daantje

Even later zagen wij hem naar Daantje toegaan. Hij kakelde een hele tijd met haar en aan het einde van het gesprek sloeg hij zelfs een vleugel om Daan heen.
Daarna liep hij het Tok-huis in.
Wat hij daar heeft gekakeld tegen het rare viertal weet ik niet, maar ze kwamen allemaal met rode kammetjes naar buiten. En nu is het over met hun vreemde gedrag. Ze scharrelen weer gewoon door de tuin.

Daantje stoof op Dirkje af en ze namen samen een uitgebreid zandbad, waarbij ik ze hoorde schateren van het lachen.

Pffft, dat is opgelost.
Wat hebben we toch een goede haan hier in de Tok-tuin.

In memoriam: Gerrit

Ma Tok: Helaas moet ik u meedelen dat Gerrit vannacht is overleden.

Gerrit neemt een zandbad

Gerrit kwam in de Tok-tuin omdat zijn verzorger niet meer in staat was hem en zijn kleine meisje Geertje te houden.
Ze hadden bij hem onderin een grote volière gewoond, waar ze het uitstekend naar hun zin hadden.
Nadat de vogeltjes naar een andere plaats waren overgebracht vroeg Ma Tok, die hem en zijn vrouw goed kenden, of zij voor de kwarteltjes mocht zorgen.
En zo kwamen de twee, die de namen Gerrit en Geertje kregen, in de Tok-tuin te wonen.

Van Gerrit's voorgeschiedenis is

Gerrit en Geertje samen in hun hok

alleen bekend dat hij door de dierenambulance gevonden is;
hij was door een medewerkster liefdevol opgenomen, maar een kwartel alleen is niet fijn voor zo'n beestje, waarop zij hem naar haar oom bracht, die nog meer kwartels in zijn volière had rondlopen. En die oom was nu juist degene, die later niet meer voor zijn vogeltjes kon zorgen omdat hij in een rolstoel was terechtgekomen.

Gerrit en Geertje hebben samen een fijne tijd gehad in de Tok-tuin.
Eerst woonden zij in een hok dat eigenlijk een broedhokje was voor de kippen. In de koude winter kregen ze daar zelfs

Gerrit en Geertje in de vleugel van Soestdijk

vloerverwarming, omdat ze het anders te koud zouden hebben. Toen het mooier weer werd vond Ma Tok dat hokje een beetje te klein voor hen en verhuisden zij naar een vleugel van Soestdijk, waar zij het samen erg naar hun zin hadden. Gerrit begon ook te kraaien, een heel grappig geluid, een soort van "Prrrrrr" en Geertje liet haar "kwikwi" ook regelmatig horen.

Maar aan dat alles is een einde gekomen met de dood van Gerrit.
Wat er nu met Geertje moet gebeuren weten we nog niet. Misschien kan zij bij iemand met meer kwartels gaan wonen, want een kwarteltje kan niet echt alleen blijven.
Ma Tok breekt zich hierover al het hoofd.
Gerrit is natuurlijk begraven in de Tok-tuin.
Hij heeft er niet echt rondgescharreld, maar hij was toch een volwaardig lid van de familie Tok.

Rust zacht, lieve mooie Gerrit.

Zoekgeraakt

Reina:

Het gebeurde op een doodgewone zaterdag, aan het einde van de week.
Er was wel iets wat een klein beetje anders was dan andere zaterdagen, maar verder was er niet echt iets bijzonders. Totdat ik daarvoor zorgde. Voor dat bijzondere dus.

mestplank en zitstokken worden gepoetst

Ma Tok was de hele middag bezig met ons huis.
Dat doet ze wel vaker, maar nu duurde het wel erg lang.
Ze haalde de zitstokken eruit, de mestplank en toen ook nog alle bodembedekking van het plateau. Dat had ik nog nooit meegemaakt zolang ik hier ben en dat is toch alweer best een tijdje.
Ik vroeg aan Geertrui, die nu de oudste is, wat er aan de hand was. "O, niets bijzonders, hoor, ons huis krijgt een goede beurt," zei de krullenbol.
Goed, dat wist ik dan ook weer. Ik ging maar gewoon mijn gang, lekker scharrelen en een ei leggen in een legnest, kletsen met Pippa en Babette, een stukje oplopen met Laza, totdat ik een

het huis is ingespoten met wit spul (tegen de luis)

beetje moe begon te worden.
Ik ga dan altijd even lekker in het Tok-huis uitrusten, maar dat was er nu niet bij. Ma Tok was net alles aan het natspuiten met wit spul uit een fles.
Ik zocht en ik zocht, totdat ik een mooi plekje vond om even een tukje te doen. Heerlijk!
Na een tijdje schrok ik wakker door het geroep van Laza, hij riep dat we op stok moesten, het werd donker. Ja, dat zag ik ook wel, maar waar was ik nou toch beland? Ik herkende het helemaal niet.
Ik bleef maar stil zitten waar ik zat, het voelde wel veilig.

de donkere tuin met de struik en de boom, waar Ma Tok Reina
niet kon vinden

Ik had al een poosje niets meer gehoord en ik sukkelde bijna weer in slaap toen ik Ma Tok hoorde roepen.
Dat was nog steeds niets bijzonders, maar wát ze riep was dat wel. Ze riep mijn naam!
"Reina, Reina, waar zit je toch?" hoorde ik. En ik zag een lichtje door de tuin bewegen. Dat was Ma Tok met haar zaklamp, die mij aan het zoeken was. Ze riep en ze liep wel een kwartier door de tuin.
Toen was het lichtje weg en ik hoorde haar stem heel zachtjes: "Weten jullie ook niet waar ze is?" Dat vroeg ze vast aan de andere kippen, die lekker met z'n allen in het Tok-huis zaten.
Niemand gaf antwoord, ik denk dat niemand wist waar ik was.
Dat wist ikzelf niet eens.
Weer hoorde en zag ik Ma Tok met haar lamp door de tuin lopen.
Ze keek echt overal, achter

de fiets van Ma Tok in de grote schuur

Soestdijk, in Soestdijk, achter de hokken van Pippa en Babette, achter het lege broedhokje, onder de struik, in de struik, onder de boom, in de boom... Haar roepen klonk steeds ongeruster.
Toen hoorde ik een deur opengaan en was ze opeens veel dichterbij mij. Ze zei, bijna wanhopig: "Reina, tok eens terug, dan kan ik je vinden."
Dat was een goed idee van haar en ik zei zachtjes: "Tokketokketok."
Toen scheen het licht plotseling in mijn ogen en zag ze me zitten. "Rare meid," zei ze, "wat doe je daar nou? Was je de schuur in gegaan en kon je er toen niet meer uit? Je hebt wel een mooi plekje gevonden, op het stuur van mijn fiets." En toen lachte ze en tilde ze mij op en bracht me naar het Tok-huis, waar ze me op de stok naast Laza zette.
Zo was er een goed einde gekomen aan een dag, die toch bijzonder was geworden.
En we sliepen allemaal heerlijk in het helemaal schone huis.

Ma Tok: Hebt u het extra verhaaltje hieronder al gelezen? 
Eigenlijk is het meer kijken dan lezen, maar het is de moeite waard.

Een fotoreportage

LazaRus:

Ik hoorde van Ma Tok dat er lezers zijn die een beetje ongeduldig worden.
Waarnaar?
Naar hoe het gaat met de kuikens van Pippa en Babette.
Wel, ik kan u verzekeren dat het meer dan prima met ze gaat.

v.l.n.r.: Iyona, Inge en Babette

Ze groeien erg hard, Iyona en Inge groeien Babette al zo'n beetje boven het hoofd.
Dat klopt ook wel, want Babette is een Serama en dat is het kleinste kippenras dat er bestaat. Iyona en Inge, net zoals Hannah en Hilda trouwens, zijn zijdehoenders en die zijn nu eenmaal groter van stuk dan Serama's.

Pippa met Hannah (rechts) en Hilda

Ook dan Chabo's, dus ze worden ook groter dan Pippa.
En, nog belangrijker: ook dan mijn persoontje.
Maar dat geeft niets, het gaat niet om de grootte, maar om het natuurlijke gezag dat een haan uitstraalt. En dat zit bij mij wel goed, zelfs de reuzinnen Yvonne en Yvette aanvaarden mij als hun baas hier in de Tok-tuin.

U wilt natuurlijk zoveel mogelijk foto's zien van de kuikens, daarom zal ik mijn verhaaltje kort houden, zoveel te meer plaatjes kunnen erbij komen te staan.
Ik zou zeggen: Kijk en geniet!

Hannah

Hilda

Iyona

Inge

Mooi zijn ze hè?
Ik moet zeggen dat ik ook van hen geniet, elke keer als ik langs de hokjes kom kijk ik vol bewondering naar de kloeken, die zo ijverig voor hun kuikens zorgen.
Als ze in de tuin mogen rondlopen van Ma Tok ga ik zeker ook mijn steentje bijdragen aan de opvoeding van mijn nieuwste aanwinsten.

Iyona en Inge

Hannah en Hilda

We hebben nog geen kraai-pogingen gehoord.
Zou het echt waar zijn dat de kuikens allemaal hennetjes zijn?
Dat zou geweldig zijn, maar we moeten nog zeker een maand wachten tot we iets meer kunnen zeggen over de kleintjes, of ze gaan kraaien of eieren leggen.