De verhuizing

Dana, Donna en Duna:

Hierboven ziet u ons nog rustig staan, netjes op een rijtje.

het monster op onderzoek in de tuin

Dat was voordat dat monster de tuin in kwam en op ons af stoof. 

Wij schrokken ons een kammetje, we waren niet meer gewend aan gevaar, maar we wisten nog wel wat we moesten doen. 

Hard wegrennen en kakelen. 

Dat deden we dus ook, maar dat monster kwam achter ons aan en had dolle pret. 

Wij niet. 

De andere kippen waren al in het Tok-huis verdwenen en ma Tok had zojuist de deur daarvan gesloten, zodat zij in elk geval veilig zaten. Toen kwam ze ons te hulp, ze pakte het monster in zijn nekvel en zette

Dana op stok in het Tok-huis

hem achter de deur van het mensenhuis. Ze liet ons van de schrik bekomen met een paar extra meelwormpjes, die ze in ons nachthok legde en ook op de trap er naartoe. Wij gingen het spoor van de lekkernij achterna en toen we veilig zaten deed ma Tok ons hok op slot, zodat het monster er niet meer in zou kunnen. Pffft, het duurde een hele poos voor dat wij rustig op stok zaten en gingen slapen. We hoorden ma Tok tegen het monster praten, hij was dus weer in de tuin, maar nu kon hij niet bij ons komen. Ze noemde hem

Duna slaapt in de bodembedekking van het plateau

Aleksjie, en ze vertelde hem dat hij niet achter de kippen mocht aanjagen. Jaja, dachten wij, alsof een kat ooit doet wat een mens zegt.. Toen Alexei weer naar binnen was kwam ma Tok terug de tuin in, wij sliepen bijna maar we schrokken toen ze ons hok opende en Dana van de stok pakte. Dana kakelde verschrikt, maar ze werd door ma Tok meegenomen naar het Tok-huis, waar ze tussen de andere kippen op de stok werd gezet. Ma Tok kwam weer terug en Donna onderging hetzelfde lot, waarna Duna aan de beurt was. Zij kon met haar poten de stok niet zo snel vastpakken en ze kwam op de

Dana, Donna en Duna op stok in het Tok-huis

bodembedekking van het plateau terecht, waar zij ging zitten slapen. Toen de deur weer was gesloten voelden wij ons eigenlijk best veilig, hier zou het monster niet kunnen komen. 

De volgende dag moesten wij wachten tot ma Tok de deur van het Tok-huis opende voordat we naar buiten konden. Dat was dan weer een nadeel, maar veilig slapen is heel belangrijk, dus dat namen we maar op de koop toe. We kregen extra veel wormpjes omdat we zo laat uit het huis mochten, dat maakte veel goed. 

De avond daarop was Soestdijk, ons hok, afgesloten. Waar moesten we nu gaan slapen? Iedereen was al

Soestdijk staat helemaal schoon te wachten op?

lang op stok en het was aardig donker geworden. Dana nam, zoals gewoonlijk, het voortouw en ze kakelde dat we dan maar in het Tok-huis moesten gaan zitten, dat was tenminste veiliger dan zomaar buiten in de tuin. We zaten net allemaal goed en wel in het huis toen ma Tok de tuin in kwam. "Wat slim van jullie!" riep ze uit. "Dat had ik niet verwacht, dat jullie direct de eerste nacht al hier naar binnen zouden gaan." 

En zo komt het dat wij voortaan in het Tok-huis slapen.

Soestdijk, ons paleis, is nog steeds afgesloten en ma Tok heeft het helemaal schoongemaakt. Waar dat voor nodig is weten wij niet.

Alexei (spreek uit Aleksjie)

Xena:

Zo, ik mag weer eens wat aan u vertellen. En ik heb deze keer echt iets te zeggen. 

kleine Geertje doet de kippen niets

Als ma Tok 's morgens de tuin in komt laat ze altijd eerst Geertje, het kleine poesje, naar binnen. Geertje heeft dan al een tijdje bij de deur van het mensenhuis staan roepen dat ze erin wil, maar ma Tok zegt dat ze niet heen en weer kan blijven lopen. Ze moet dan ook een lange trap af en natuurlijk later weer op. Geertje slaapt heel graag een poosje in de grote schuur, ze komt de tuin in als wij al op stok zitten, dus dat zien we niet. 

Van Geertje hebben wij nooit last, zij laat ons altijd met rust, ik geloof dat ze zelfs een beetje bang van ons is. 

Maar wat er pas gebeurde toen ma Tok de deur van het mensenhuis

Dana, Donna en Duna staan bij hun ren

open deed... er kwam een andere kat met haar mee naar buiten, een grote grijze met witte voeten. Hij keek eerst even verbaasd rond en ging wat snuffelen, maar toen zag hij Dana, Donna en Duna staan bij hun ren. En hij was duidelijk helemaal niet bang voor hen, nee, hij stoof op hen af, waarop ze al fladderend en schreeuwend wegrenden. 

Dat vond die grijze, ik heb gehoord dat hij Alexei heet, helemaal geweldig en hij rende achter hen aan. Ma Tok riep naar hem dat dat

Alexei snuffelt overal

niet mocht, maar iedereen weet dat een kat nooit luistert en gewoon zijn eigen gang gaat. Alexei bleef de drie witte dames achtervolgen tot ma Tok ingreep en dat bedoel ik letterlijk. Ze greep de kat bij zijn nekvel en tilde hem op, waarna ze hem in de gang achter de deur op de grond zette. Natuurlijk probeerde hij langs haar benen weer te ontsnappen, maar daar had ma Tok op gerekend en ze kreeg het voor elkaar om de deur te sluiten vlak voor zijn grote kop. 

Ik kreeg visioenen van de poes die mijn vriendin Xandra had vermoord en een paar van de kleintjes waren ook bang geweest. Ik hoopte dat ma Tok Alexei nooit meer mee zou

Alexei helemaal achterin de tuin

nemen naar onze tuin, maar de volgende avond, toen het al donker was en ook Dana, Donna en Duna al op stok waren, hoorde ik haar praten tegen hem. Hij was weer in de tuin, maar omdat er nu niemand van ons rondliep had hij niets om achteraan te jagen. Hij liep overal te ruiken en te kijken en ma Tok volgde hem op de voet. Zou ze hem langzaam laten wennen aan de tuin als wij er niet waren? Dat zou misschien kunnen helpen, maar ik vrees dat die grote grijze het nooit zal kunnen laten om achter ons aan te gaan rennen. 

Alexei bovenaan de buitentrap naar het kleine deurtje

Hij is nog jong en wil spelen, zei ma Tok. Nou, dat doet hij dan maar ergens anders en niet in ONZE tuin. Zou de tsaar ons kunnen beschermen tegen hem? Hij doet altijd wel heel stoer, maar of hij dapper genoeg is om het op te nemen tegen Alexei weet ik zo net nog niet. Alexei vindt het duidelijk helemaal geweldig in de tuin, zodra het donker wordt horen we hem hard mauwen, hij is dan nog binnen in het mensenhuis. Ma Tok zegt dat hij onderaan de trap zit te roepen dat hij weer naar onze tuin wil, maar zij wacht tot wij allemaal binnen zijn, de drie D's ook en dan pas laat ze hem los. Ze blijft er gelukkig de hele tijd bij, want gisteren ging hij via het trapje het nachthok van Soestdijk in, waar Dana, Donna en Duna zaten te slapen. 

Ma Tok haalde hem er snel uit en ze sloot het nachthok af, zodat hij er niet meer in zou kunnen. Gelukkig!

Gehoorzaamheid

Lisa:

Ma Tok was een paar dagen weg. 

Wendy kijkt vol verwachting naar de wormenstrooier

Dat was op zich niet erg, maar ze had ons van tevoren niet gewaarschuwd en dat vinden wij niet prettig. We weten altijd graag waar we aan toe zijn in plaats van zomaar ons eten en drinken te krijgen van iemand anders. Mevrouw Marit zorgde heel goed voor ons, daar heb ik niets over te klagen. Vooral op de tweede dag dat ma Tok er niet was was het hier groot feest. Mevrouw Marit had namelijk een mensenkuiken meegebracht naar de Tok-tuin en die jongen gaf ons heel veel meelwormpjes. Wendy ging die lekkere dingen zelfs uit zijn hand opsnavelen, dat vond ik toch een beetje eng. Het resultaat was wel dat zij extra veel wormpjes kreeg, maar dat gun ik haar graag, zij is altijd lief en aardig. 

schuilen voor de regen

Waar ma Tok naartoe is geweest? Ze vertelde dat ze een onverwachte vakantie van twee dagen had gekregen. Nou, ik vind dat maar stom, zo onverwacht zal het toch niet geweest zijn denk ik. Als ze naar dat hele verre land gaat vertelt ze ons altijd lang van tevoren dat ze er een poosje niet zal zijn, dan kunnen wij ons daarop voorbereiden. 

Maar goed, ze is weer teug, dus genoeg hierover. 

Het is gelukkig weer mooi zomerweer, dat is beter dan de regen die er een paar dagen steeds was. Dan moeten we telkens schuilen in de ren van Soestdijk of

Zaza luistert nooit naar de tsaar

in het Tok-huis. Wel gezellig, maar ik loop liever buiten te scharrelen. De gezelligheid is meer voor de late avond, als het donker wordt. Dan gaan wij allemaal naar binnen, het Tok-huis in. 

Zaza is meestal de laatste, zij wacht tot de tsaar een paar keer heeft gekraaid dat het stok-tijd is en dat iedereen NU moet komen. Jaja, omdat hij het kakelt zeker! Ik zit meestal al op de stok als hij begint te kraaien, maar Zaza wacht expres tot Nikolaas een beetje nijdig wordt omdat ze niet luistert. Als ze dan eindelijk door de deur naar binnen slentert geeft ze mij wel eens een knipoog, waaruit ik opmaak dat ze de tsaar gewoon een beetje aan het pesten is. Zaza is sowieso de ongehoorzaamste van de hele familie Tok. Ze gaat haar eigen gang, loopt meestal de andere kant

Quinoa probeert te broeden in het Tok-huis

op dan de anderen en ze rent weg als ze geroepen wordt. Ik weet niet of dat hoort bij haar ras, zij is de enige Araucana hier, dus we kunnen het niet vergelijken met rasgenoten. Ik denk dat het gewoon haar karakter is, ze vindt het lollig als de anderen haar niet begrijpen, vooral als dat de tsaar betreft.

Quinoa doet soms een poging om te broeden, maar dat gaat niet door, het is al veel te laat in het jaar om nu nog kuikens te krijgen, die zijn dan nog niet bestand tegen de kou als die komt. De beste tijd om te broeden is in mei, dan kunnen de

onverwachte gezinsuitbreiding bij mevrouw Angelique

kleintjes goed in de veren zitten voordat het herfst wordt. 

Natuurlijk weet Quinoa dat ook wel, maar zij wil zó graag dat ze er voor het gemak maar even niet aan denkt. 

Gelukkig steekt ma Tok er een stokje voor en gaat het niet zoals bij mevrouw Angelique, die er weer eens is tussengenomen door een van haar hennen. 

Het resultaat is prachtig, dat wel, maar het was niet de bedoeling. 

Maar bij mevrouw Angelique gebeuren dat soort dingen eigenlijk standaard, hahaha.

Allemaal gelukkig in de Tok-tuin

Wendy:

Ik heb weer eens een nachtje in de grote struik geslapen. 

Wendy slaapt in de grote struik

Eerst was het wel lekker, maar later begon het keihard te regenen. Ik had wel een goed plekje gezocht waar de regen niet zou komen, maar het werd toch een beetje vochtig en daardoor kreeg ik het koud. Toen had ik spijt van mijn besluit om buiten te gaan overnachten. 

De volgende avond ging ik dus weer in het Tok-huis op stok. Het was grappig dat ma Tok mij de eerste nacht niet in het huis kon vinden en ze overal ging zoeken tot ze zich herinnerde dat ik vroeger altijd buiten sliep. En de volgende nacht, toen ik dus weer binnen zat, keek ze eerst in de struik, waar ik dus niet was. Ik zat zachtjes te grinniken en de tsaar, die naast mij

vroeger: met z'n 3-en in de struik

bovenop de hordeur zat, vroeg wat er zo grappig was. Toen ik het uitlegde zag ik dat hij moeite had om niet te lachen, dan trekt hij zijn snavel altijd een beetje scheef. 

Hij kakelde dat het tijd was om te gaan slapen en niet om grapjes te maken. "Jaja," dacht ik, "maar stiekem vond jij het ook lollig." 

Het voordeel van buiten slapen is dat je lekker vroeg in de tuin kunt scharrelen, als alleen de drie witte meiden daar nog maar rondlopen. Ze vroegen mij hoe ik al zo vroeg uit het Tok-huis had kunnen komen. Toen ik uitlegde dat ik buiten had geslapen keken ze me geschokt aan. "Was je dan niet bang, zo alleen zonder een beschermend hok

de moordenaar van 5 kippen

om je heen?" vroeg Donna. 

Ik vertelde dat ik vroeger altijd buiten sliep, samen met een paar anderen. "Waarom ben je dan binnen gaan slapen en wie waren die anderen?" vroeg Dana. Toen heb ik hen het verhaal verteld van de poes, die vijf kippen had vermoord in de tuin. 

De drie meiden keken me ontsteld aan en vroegen of zij wel veilig waren in Soestdijk, omdat Xandra daar door dat monster was dood gebeten. Ik heb hen verteld hoe ma Tok de poes had gevangen en weggebracht en dat dat beest nu weer bij haar mensen woonde, heel ver weg en dat ze nooit meer terug kon komen omdat ma Tok alles

poes Geertje, hier in het mensenhuis

hermetisch had afgesloten na deze ramp. Duna kakelde dat zij het wel erg dapper van mij vond dat ik nu toch weer in de grote struik had geslapen. Ik kakelde dat er niemand meer bang hoefde te zijn in de tuin, omdat alleen de kleine rood-witte poes van het mensenhuis nu in de tuin kon komen en die deed geen kip kwaad. Ze slaapt regelmatig in de grote schuur, waar ze eerst alle daar nog aanwezige muizen heeft uitgeroeid. Ze kan niet zelfstandig weer naar boven komen, als ze het zat is in de tuin roept ze naar ma Tok dat ze naar boven wil. 

Als dat in de nacht is moet ze gewoon wachten tot de morgen,

kater Alexei

want als ma Tok in bed ligt hoort ze Geertje, zo heet de poes, niet. 

's Morgens komt ma Tok dan naar beneden om haar binnen te laten, anders eet een medebewoner van het mensenhuis, Alexei, haar eten op. Kortom: het is volledig veilig in de Tok-tuin, of je nu binnen of buiten slaapt. 

De drie witte hennen waren hierdoor weer gerustgesteld en dat is fijn, want een bange kip is geen blije kip en we willen hier graag allemaal gelukkig zijn.

Zaza's geheime wens

Zaza:

Nu ben ik nog als enige over van de drie kipjes die ma Tok bij mevrouw Angelique had gehaald drie jaar geleden. 

de 3 kipjes na aankomst in de Tok-tuin

Wij kwamen van meneer Aad en ik was een cadeautje van mevrouw Angelique voor ma Tok. 

Ik ben hier de enige Araucana krielhen en dat vind ik eigenlijk een beetje jammer, het is altijd leuker als je met een rasgenoot kunt optrekken. De anderen zijn allemaal aardig, begrijp me niet verkeerd, maar ik voel me soms toch een beetje eenzaam. 

Toegegeven: Xena is ook de enige van haar ras en dat geldt ook voor Wendy, maar zij kwamen hier wel met rasgenoten aan, terwijl ik altijd alleen ben geweest. 

Zou ik ma Tok kunnen overhalen om een rasgenootje van mij te gaan halen? Ik heb wel gehoord dat zij alleen nog maar geredde legkippen wil helpen, maar ik kan het toch proberen? 

heel veel araucana's bij elkaar

Misschien kent u wel iemand die er nog één over heeft, dan zou ma Tok die kunnen redden, dat is net zo mooi als een legkip aan een nieuwe woonplaats helpen. 

Verder heb ik me een kammetje gelachen om Dana. 

Zij is zó ontzettend gek op meelwormen dat ze niet kan wachten tot ze in de tuin worden rondgestrooid. 

Ma Tok had de open pot met wormpjes op het stoeltje voor de deur van de grote schuur gezet omdat zij eerst het Tok-huis wilde openen, zodat de andere kippen ook naar buiten zouden kunnen. 

Maar zoveel geduld had Dana niet,

Dana kan niet wachten

zij dook met haar snavel in de pot en ging daar heerlijk staan schransen. Toen ma Tok uit het Tok-huis kwam wist ze niet wat ze zag! Zij lachte ook hard om die rare meid. Gelukkig had Dana de pot niet omgegooid, anders had ma Tok moeten gaan vegen. 

Of ons gewoon lekker laten snavelen, dat was ook een optie geweest. 

En dan moet ik nog tot mijn spijt vertellen dat onze tsaar haar nog steeds tot bloedens toe pikt met zijn snavel en krabt met zijn sporen. 

Vandaag werd ze daar een beetje boos om, ze zei dat hij een rotbeest was. Maar dat kwam omdat er bloed uit haar been en uit haar hand droop. 

na de aanval van de tsaar

Later zei ze tegen Nikolaas dat ze het niet zo had bedoeld maar dat hij zich wel wat beter kon gedragen tegen haar; pikken en krabben terwijl hij zoveel lekkers van haar kreeg en ze ook nog zijn poep had opgeruimd. 

En wat denkt u? 

De tsaar keek haar boos aan en liep weg. 

Die zal nooit beleefdheid leren, dat weet ik zeker. 

Hij kakelt tegen ons dat hij ons beschermt tegen iedereen, dus ook tegen ma Tok. Ik heb gekakeld dat dat grote onzin is en nu is hij ook nog boos op mij. 

Nou, dat zal mij een zorg wezen, hij slikt zijn woede maar in, heeft ie wat te doen. 

In memoriam: Yneke

Ma Tok:

Yneke, Yolanthe en Zaza

Yneke kwam bij ons wonen begin augustus 2022, samen met haar rasgenootje Yolanthe en Zaza, een Araucana krielkipje. 

Ik had ze opgehaald bij mevrouw Angelique in het oosten van het land. 

Ze woonden eerst een poosje in het Loo, maar vonden al snel hun weg naar het Tok-huis, waar Yneke en Yolanthe graag op de grote voerton sliepen, terwijl Zaza het zo hoog mogelijk zocht, bovenop de hordeur.

Yneke en Yolanthe slapen op de voerton

Yneke was een bescheiden hennetje, dat graag contact had met een mens. 

Zo zat ze regelmatig op mijn schouder als ik in de tuin bezig was met het schoonmaken van de hokken en het uitdelen van lekkers. 

Ze maakte de ziekte en de genezing van een paar kipjes mee (zie "Grote blijdschap in de Tok-tuin" van 21

Yneke op mijn schouder

oktober 2022), mijn afwezigheid toen ik een nieuw onderdeel had gekregen en pa Tok tijdelijk voor de familie Tok zorgde (zie "Waar is ma Tok?" van 6 januari 2023), ze ontdekte dat Ariane probeerde te kraaien als het nog heel vroeg in de morgen was (zie "Slaapplekken" van 23 augustus 2024). 

Ook sloot ze zich aan bij de filosofenclub van Odette, ze ontdekte de verslaving van Wendy (zie: "Ochtendhandel" van 13 december 2024) en ze beleefde de dood van heel wat hennen van de

Yneke en Yolanthe scharrelden altijd samen

familie Tok, waaronder die van haar beste vriendin Yolanthe op 7 oktober 2024. 

De komst van de vier nieuwe geredde legkippen maakte ze mee, het snelle overlijden van Dina ging haar erg aan het hart.

Op een avond zag ik haar op de bodem van het plateau in het Tok-huis zitten in plaats van op de stok; ik onderzocht haar en schrok toen ik voelde hoe mager ze was geworden. Ik zette haar voorzichtig terug in de bodembedekking met wat wormpjes vlak voor haar snaveltje. 

De volgende morgen ging ik met angst en beven het Tok-huis in, waar ik haar vond, overleden in haar slaap.

Ik heb haar begraven in de Tok-tuin, waar ze gelukkig is geweest.

Vaarwel lief kleintje, we missen je en we zullen je nooit vergeten.

Weer droefenis in de Tok-tuin

Ma Tok:

Alweer moet ik u een droevige mededeling doen: 

Vannacht is Yneke, onze Watermaalse baardkriel, overleden in haar slaap.

De familie Tok is wederom in rouw gedompeld.

Haar "in memoriam" kunt u aanstaande vrijdag lezen.

In memoriam: Dina

Ma Tok:

Dina kwam op elf april bij ons wonen, samen met haar zussen Dana, Donna en Duna.

de 4 kort na aankomst in de Tok-tuin

Ze waren door de stichting "Red een legkip" vrijgekocht toen de schuur, waarin ze hun hele leven, zo'n anderhalf jaar, hadden gewoond, werd geruimd om plaats te maken voor nieuwe hennen, die weer meer eieren zouden produceren.

Ik had de vier witte kippen opgehaald samen met een vriendin, die graag een keer mee wilde. 

Zo kwamen de zielige, half kale, magere hennen in de Tok-tuin wonen, in paleis Soestdijk. 

Ze waren eerst erg angstig, maar dat ging vrij snel beter. Ze begonnen meteen met het leggen van een groot wit ei elk en

de nieuwe veerpennen komen al door de huid heen

ze aten de oren van mijn hoofd. Vooral de meelwormen en het eivoer waren favoriet, dat was mooi, want eiwit is goed voor de aanmaak van nieuwe veren. Die veren begonnen al heel snel te groeien en de kippen werden ook wat dikker en zelfverzekerder. 

heerlijk vrij scharrelen door de tuin

Toen ze genoeg gewend waren mochten ze door de hele tuin scharrelen. Dat was voor hen een paradijs, zoals ze zelf kakelden. 

Wat waren ze gelukkig!

Dina zat op een morgen is het nachthok en ze bleef daar zitten, zelfs toen ik meelwormpjes in de tuin strooide. Ik dacht dat ze een ei aan het leggen was, dus ik liet haar met rust. Maar toen ik om vijf uur nog eens ging kijken zat ze daar nog steeds en nu zag ze er niet goed uit. Ik tilde haar op en zag dat er vuil uit haar cloaca liep. Dat was geen goed teken, ik belde meteen de dierenarts en mocht gelijk met haar komen. Er bleek geen ei dwars te zitten, het leek meer op een ontsteking in haar buik, waarvoor ze direct werd behandeld. Ik kreeg medicijnen mee voor de volgende dag en bij thuiskomst zette ik haar in het ziekenhokje, met meelwormpjes en eivoer en schoon drinkwater. 

Die avond laat keek ik nog een keer bij haar en ik zag dat het niet goed ging, ze lag op haar zij en haar kam was paars aan het worden. 

Omdat ik wist dat ik verder niets meer voor haar kon doen heb ik haar alleen wat comfortabeler neergelegd. De volgende morgen vond ik haar dood in het hok.

Dina zoals ze was vlak voor ze ziek werd

Ik heb haar begraven in de Tok-tuin, waar ze drie maanden gelukkig is geweest. 

Ik had haar graag een langere tijd gegund.

Vaarwel lieve Dina, we zullen je nooit vergeten.

Een droevig bericht

Ma Tok:

Ik moet u iets vreselijks meedelen: afgelopen nacht is Dina, één van de vier geadopteerde legkippen, helaas overleden. 

Ze heeft maar kort van haar vrije leven kunnen genieten.

De familie Tok is in diepe rouw.

Haar "in memoriam" kunt u aanstaande vrijdag lezen.

Een blije tuin

Wendy:

De tuin is blij, heel blij. 

Waarom? 

Omdat het geregend heeft. 

regenworm (foto internet)

De boom en de grote struik lieten hun takken hangen na die lange droogte, maar nu staan ze er weer levendig bij. 

Of ik het ook fijn vind dat het heeft geregend? Ja, want dan komen de wormen weer wat meer naar boven. Niet dat er veel wormen zitten hier, maar nu en dan is er toch eentje die zijn kop boven de grond uitsteekt. Ik zag dat Dana, Dina, Donna en Duna helemaal wild werden toen ze dat voor het eerst zagen. Ze keken hoe Xena er eentje uit de grond

gedroogde meelwormen

trok en opsmikkelde en dat was het teken voor hen om te gaan krabben in de aarde tot zij er allemaal één hadden. Dat hadden ze nog nooit meegemaakt, dat het eten zomaar uit de grond naar boven kwam. 

Ik persoonlijk vind meelwormen eigenlijk lekkerder, die zijn knapperig omdat ze gedroogd zijn, maar de witte meiden kakelden dat ze nog nooit zoiets lekkers hadden geproefd. "Lekker sappig," kakelde Donna met volle snavel, waardoor er een stukje worm uitviel, dat ze razendsnel weer naar binnen hengelde. 

Het is zo leuk om te zien hoe zij allerlei nieuwe dingen leren hier in de tuin. Wat voor ons vanzelf spreekt is voor hen steeds een eerste keer. Regen kenden ze ook niet, ze bleven eerst gewoon doorlopen en werden al snel nat,

met zijn allen eten in het Tok-huis

tot de tsaar hen waarschuwde dat ze moesten schuilen omdat ze anders ziek konden worden. Daarna gingen ze braaf de ren in, waar ze droog zaten en toch buiten. 

Ze komen ook in het Tok-huis eten uit onze voersilo, dat vinden wij prima, ma Tok zorgt toch dat die nooit leeg is. De eerste keer dat ze bij ons binnen kwamen keken ze een beetje angstig, maar dat is nu helemaal voorbij, ze lopen net zo vrij in en uit als wij. 

Wij leggen onze eieren tegenwoordig in het nachthok van Soestdijk, daar liggen ze veilig en lekker zacht in de bodembedekking, die daar pas is vernieuwd.

de grote witte eieren in Soestdijk, waar de kleintjes
hun eitjes bij gaan leggen

Natuurlijk kunnen wij niet tegen die mega eieren van de D's op, maar onze kleine eitjes zijn verrukkelijk heb ik gehoord van ma Tok. 

Zo zijn de vier nieuwe hennen al helemaal opgenomen in de familie Tok. Ik zag pas dat Donna een beetje verwezen voor zich uit zat te kijken, dus ik vroeg of alles goed ging met haar. Ze keek me aan en kakelde dat er nog nooit iemand was geweest die dat aan haar had gevraagd. Het deed bijna pijn, zo triest vond ik dat. 

Ze kakelde dat ze aan vroeger had zitten denken, aan die vreselijke schuur en dan vooral aan die enge mannen die overal om zich heen hadden gegrepen om kippen in kratten te proppen. Ik zag dat ze griezelde terwijl ze dat vertelde.

Wendy in gesprek met Donna

"Denk je daar nog vaak aan?" vroeg ik. "Nee, gelukkig niet, maar ik zag de heerlijke Tok-tuin en toen kreeg ik een flash-back van die nare tijd." 

"Die tijd komt nooit meer terug," kakelde ik, je bent hier helemaal veilig." "Ja, dat weet ik wel, misschien dat ik er daardoor nu aan durf terug te denken," kakelde ze zachtjes. 

"En nu ga ik even kijken bij Dina, want die had het nogal moeilijk bij het leggen van haar ei." 

Dat had ik ook gemerkt, ze zat al erg lang in het nachthok en ma Tok had haar stil laten zitten zonder de eieren, die er al lagen, weg te halen. 

Hopelijk komt het ei snel en kan Dina opgelucht de tuin in komen.

Oud en wijs

Wiske:

Ik ben nu al een hele poos de oudste bewoner van de Tok-tuin en ik wens dat daarmee rekening wordt gehouden door iedereen hier.

grote Xena en kleine tsaar Nikolaas

Meestal lukt dat goed, maar de tsaar vindt dat hij boven mij staat in de pikorde, alleen omdat hij een haan is. 

Wat een onzin! Hij is hier duidelijk in de minderheid, want zeg nou zelf: één haan tegenover alle hennen in de tuin. De sukkel denkt dat hij iedereen mag treden, maar ik pas daarvoor, geen polonaise aan mijn lijf. Laat hij het maar met de jongere hennen doen. Ik heb nog niet gezien dat hij één van de dames D ging treden, ik ben benieuwd of zij dat zullen toelaten. Dina vertelde mij dat zij, voor ze uit de schuur kwamen, nog nooit een haan hadden gezien, dus zij zijn het niet gewend. Ik weet ook niet of Nikolaas erbij kan, zij zijn veel groter dan hij. Ik heb hem wel eens

wijlen LazaRus

bovenop Xena zien staan, maar ik weet zeker dat daar geen kuiken van zal komen, de tsaar stond gewoon bovenop haar rug, hahaha, misschien heeft Xena het niet eens gemerkt. 

Ik vind dat ik ook als eerste van de wormen mag eten, maar dat zijn de anderen niet met mij eens, zij kakelen dat zij evenveel rechten hebben als ik. Die brutaliteit kwam je in mijn jonge jaren niet tegen, het gaat achteruit met de wereld in de Tok-tuin. 

Ach, ik moet me er maar niet teveel van aantrekken, ik ben gewoon ouder en wijzer dan de anderen. 

Ik ben de enige nog levende nazaat van LazaRus, onze mooie haan, die al zolang geleden is overleden. 

Wiske en haar dochter Floortje

Ik mis hem nu en dan nog, vooral als ik Nikolaas met hem vergelijk. Wat was Laza dan wijs! Zou de tsaar ooit ook wijzer worden? 

Ik denk dat ik dat niet meer ga meemaken, ik ben nu al tien jaar en dat is best oud voor een kip heb ik gehoord. Het is inderdaad waar dat er al heel wat jongere hennen hier zijn dood gegaan, maar die waren dan meestal al een tijdje ziek. Ik ben nooit ziek, alleen tijdens de rui voel ik me niet zo geweldig, maar echt ziek kun je dat niet noemen. 

Ik leef ook gezond, eet als ik honger heb en ga slapen als het donker wordt. Dus ik ben niet zoals die jonkies van tegenwoordig, die maar snoepen en 's avonds laat wakker blijven om lol te hebben,

Anne C toen hij aankwam bij Hoogendoorn

zoals ze dat noemen. Ik houd best van een lolletje op zijn tijd, maar die tijd is dan niet als je eigenlijk al zou moeten slapen. 

Of ik dat niet ook deed toen ik nog jong was? Dat kan ik me niet meer zo goed herinneren, maar ik weet bijna zeker van niet. Goed, het is waar dat ik als puber verliefd ben geweest op een ekster (zie: "Het waren twee koningskind'ren 3" van 2 augustus 2019), maar dat heeft niet lang geduurd en het was eigenlijk meer een bevlieging. 

En mijn dochter Floortje was een kind van Anne C, die hier hulphaan was in de tijd dat Laza de scepter zwaaide, maar dat telt niet, want de hulphaan mocht van Laza zijn hennen ook treden. Dus een wijze les van een wijze oude hen: eet regelmatig en niet overdadig, vooral gezonde dingen en ga op tijd slapen, dan word je oud en wijs. 

O ja, en luister niet teveel naar wat anderen kakelen, want meestal zijn zij dommer dan jij.