Voorjaar na herfst

Nadine:

Het wordt lente, merkt u het ook?

broedende Pippa in 2014

Niet dat er een echte winter is geweest, het was meer een soort lange herfst, met storm en regen en zo. Geen sneeuw dit jaar en ook geen erge kou.
Maar toch begint het nu anders aan te voelen in de lucht, ik weet niet hoe ik het kakelen moet, maar het is gewoon zachter en blijer.
En dat brengt mij op iets dat hier in de Tok-tuin meestal de kop opsteekt als het voorjaar komt.
Weet u al waar ik op doel?
Inderdaad, broeds worden.
Bij mensen speelt dat niet, heb ik begrepen, die krijgen kuikens zonder te broeden en dat kan het hele jaar door gebeuren, soms zelfs midden in de koude winter.

Hannah en Inge proberen te broeden

Dat komt natuurlijk omdat zij in verwarmde huizen wonen, dan kunnen hun kuikens het niet koud krijgen. En o ja, ze doen hun kleintjes kleren aan, dat scheelt ook.
Wij kippen moeten altijd rekening houden met het jaargetijde als wij willen broeden. Sommige hennen zijn te vaak broeds, die willen ook in de winter op eitjes zitten; ik noem geen namen, dat zouden Pippa, Hannah en Inge niet fijn vinden. Het is maar goed dat ma Tok een oogje in het zeil houdt, anders waren er al heel wat kuikens uit hun eitjes gekropen de afgelopen winter.

lekker lang in de tuin scharrelen

Die dus niet zo erg koud was, maar dat had ik al gezegd.
Wat vooral fijn is aan de lente is dat het veel langer licht is buiten.
Zo mogen wij ook lekker lang in de tuin blijven om te scharrelen, we hoeven niet zo vroeg op stok.
Niet dat ik het in het hok niet naar mijn zin heb, je kunt in de lange winteravonden heel gezellig met elkaar kakelen voor het slapen gaan.
Maar buiten is het toch fijner, ik houd erg van de frisse buitenlucht.

Ik hoor het echtpaar Merel ook alweer in onze boom bezig.
Ze verbouwen er elk jaar hun nest, dat wel steeds mooier moet worden

mevrouw Merel in de Tok-tuin

denk ik. Als het klaar is legt mevrouw Merel er piepkleine eitjes in, die zij en haar man warm houden tot hun kuikentjes eruit kruipen. Die kuikentjes zijn héél klein en ze hebben geen dons, zoals die van ons, nee, ze zijn helemaal kaal. Ze moeten dus goed onder de vader en de moeder blijven, anders vatten ze kou.
Meneer Merel kan prachtig zingen, vooral in de avond, ik hoorde hem pas één van zijn schitterende composities ten gehore brengen toen het regende. Waarom hij fluit als het water uit de lucht stroomt begrijp ik niet, maar het maakt alles er wel een beetje vrolijker op. Ik hoor ze ook regelmatig naar

meneer Merel (foto internet)

elkaar twitteren, ze hebben heel wat te bespreken zo te horen, het klinkt erg gezellig.
Als zij aan hun nest bouwen weet ik zeker dat het voorjaar niet lang meer op zich laat wachten.
Het is mij niet bekend of wij dit jaar mogen broeden van ma Tok.
Er zijn wel wat familieleden van de Tokjes overleden, maar zij vindt toch dat wij nog met erg veel zijn hier in de tuin. Dat was eigenlijk nooit de bedoeling geweest toen zij begon met het houden van kippen, zei ze pas tegen Hannah, die alweer wilde beginnen met op eitjes zitten. We moeten dus maar afwachten wat er gebeurt als er iemand hier echt hardnekkig broeds wordt.

Ma Tok: Meneer Merel wilde absoluut niet poseren voor de camera, vandaar een internet-foto van een mannelijke merel bij dit verhaaltje.

Xara strijkt haar vleugel over haar hart

Xara:

Eindelijk is er dan toch iemand geweest die een suggestie heeft gedaan met betrekking tot het probleem van het grote witte ei dat plotseling in ons Tok-huis lag.

Yvette en Jenny zijn al wakker

Ik vond het nogal magertjes, maar één lezer die mij wilde helpen, dus ik moest er nog een paar weken over nadenken of ik de oplossing met u wilde delen. Ik heb hierover ook uitgebreid overleg gevoerd met Yvette, die er ook mee te maken had. Samen zijn wij tot de conclusie gekomen dat wij het toch maar gaan uitleggen, hoe dat ei daar kwam te liggen.
Het is u inmiddels vast wel duidelijk dat het betreffende ei door Yvette gelegd was. Zij was het dan ook die mij vertelde hoe één en ander in zijn werk was gegaan.

Op een dag, heel vroeg in de morgen, toen wij nog sliepen in het Tok-huis, was Yvette al wakker geworden. Zij ging haar paleis uit, samen met Jenny, die ze had gewekt, omdat het helemaal niet gezellig is om alleen door de tuin

Xara was gaan slapen onder Laza's vleugel

te scharrelen.
Jenny had eerst een beetje gemopperd dat ze zo vroeg haar nest uit moest, maar toen ze eenmaal buiten was vond ze het toch wel lekker.
Alles was nog stil in de buurt, de bouwvakkers bij de Meelfabriek waren nog niet met hun herrie begonnen en de vogeltjes sliepen ook nog. Nou ja, niet allemaal, want kippen zijn ook vogels en Jenny en Yvette waren al aan het scharrelen in de tuin.
Laza sliep nog wel, met zijn vleugel om mij heen, er klonk dus ook geen gekraai.
Jenny ging helemaal achterin de tuin kijken of daar misschien iets lekkers van de vorige dag was blijven liggen. Ze vond zowaar een

Jenny en Yvette bij de struik in de Tok-tuin

dikke vette worm, die net uit de grond was gekropen. Waarom hij dat had gedaan wist Jenny niet, maar hij smaakte er niets minder om.
Yvette was intussen een beetje aan het ronddraaien in Soestdijk, ze moest een ei leggen, maar ze wilde dat niet in het paleis doen, omdat het daar niet warm genoeg was naar haar zin; voor het leggen moet je een poosje stil zitten en daar krijg je het niet warmer van, dat weet elke hen.
Het liefst legt zij haar eieren in het Tok-huis in de bodembedekking van het plateau, maar dat huis was nog dicht, dus ze kon er niet in. "Jenny," zei ze, "hoe lang denk je

de lange buitentrap met bovenaan het openstaande luikje

dat het nog duurt voordat ma Tok de deur voor de kleintjes open doet?"
"Dat duurt nog een hele poos, daar kun je niet op wachten," antwoordde de bruine hen en ze liep naast Yvette door de tuin om een goed leg-plekje te vinden. Tot ze plotseling begon te giechelen en Yvette aanstootte. Ze wees met haar vleugel omhoog naar de zijkant van het Tok-huis en Yvette keek in de richting die haar werd aangewezen.
"Hoera!" riep ze en ze rende naar de buitentrap van het huis. Die trap is heel lang, maar Yvette sloeg telkens een treetje over en zo kwam ze snel bovenaan, bij het luikje, dat ... open stond! Ma Tok vergeet een enkele keer om het te sluiten als ze de deur dicht heeft gedaan en dat was nu ook weer gebeurd.
Yvette wipte snel naar binnen en zonder de op de stok slapende kippen te wekken liet ze zich zakken in het hennepstrooisel. Ze schoof een beetje heen en weer tot ze een goed kuiltje had gemaakt en daarin

het grote witte ei van Yvette

legde ze haar grote witte ei.
Ze bleef nog even zitten om bij te komen en daarna ging ze weer door het luikje naar buiten.
Ze was net op tijd, vlak achter haar klapte het luikje dicht door de wind. "Pfoe!" verzuchtte ze terwijl ze van het trapje neerdaalde in de tuin, "dat was een goede timing."
Jenny was blij dat Yvette het had gehaald, anders had zij nu alleen in de tuin moeten scharrelen.

Zo was het grote witte ei van Yvette dus bij ons in het Tok-huis terecht gekomen terwijl de deur dicht was geweest.



Ik hoop dat ik het duidelijk genoeg heb uitgelegd voor u, mevrouw Esther, want u bent de enige die op mijn oproepje hebt gereageerd. Eigenlijk mag alleen u dit verhaaltje lezen, maar vooruit, ik strijk voor deze keer mijn vleugel over mijn hart.

"DNA onbekend" in de Tok-tuin

Maria:

Op de foto hierboven ziet u mij in een legnest liggen.
Ik was toen broeds, het is alweer jaren geleden dat deze foto werd genomen.

Wiske met haar broedmoeder, biologische moeder en vader

Ik had een heleboel eitjes onder mij liggen, er kwamen uiteindelijk vier kuikens uit, die Wiske, Wendelmoed, Wilhelmina en Winnifred werden genoemd. Wendelmoed, die een haantje bleek te zijn, verhuisde samen met Wilhelmina naar mevrouw Wies. Winnifred verhuisde naar Stolwijk omdat ook hij een haantje was.
Zo bleef alleen Wiske hier in de Tok-tuin wonen.
Dat is allemaal oud nieuws, zult u zeggen en dat klopt, het was in 2015 dat dit alles gebeurde.

Wiske op haar eitje, waar Floortje uit kwam

Waarom we deze oude koeien uit de sloot halen?
Dat zal ik u vertellen.
Er is een lezeres die graag wil weten wie de biologische vader van Floortje is.
Wiske was alleen mijn broeddochter, zij was de biologische dochter van LazaRus en Keetje, van welke laatste zij haar kuifje heeft geërfd.
Wiske heeft in 2017 een kuiken uitgebroed dat erg veel op haar lijkt, dus we nemen aan dat dat kuiken uit een eitje van haarzelf kwam. Dit kuiken werd Floortje genoemd, zij loopt nog vrolijk rond hier in de Tok-tuin, net zoals haar biologische én broedmoeder Wiske

Floortje als kuiken

trouwens. Ik ben dus de broed-oma van Floortje, de broedmoeder van Wiske, maar niet de biologische oma, dat was Keetje, die niet meer onder ons is.
Of eigenlijk juist wel, zij ligt onder de Tok-tuin begraven.

Kunt u het allemaal nog volgen? Misschien helpt het als u een tekeningetje maakt van de biologische en de broedlijn van de kleine Floor.

De biologische moeder is bekend, dat moet Wiske zijn, maar wie is haar vader?
"LazaRus natuurlijk," zult u zeggen. "Hij is de enige haan hier, dus alle hennen stammen van hem af."
Dat hij de enige haan hier is klopt, maar dat is niet altijd zo geweest.
Bovendien zijn Hannah en Inge wel hier uitgebroed, maar hun eitjes kwamen bij Hoogendoorn vandaan, dus daar heeft onze Laza niets mee te maken gehad.

Inge (links) en Hannah (rechts) zijn zijdehoentjes

Ze zijn ook nog eens van een ander ras dan Laza, dus daaraan kan iedereen het al zien, zij zijn zijdehoentjes.
En Barbara en Babette zijn bij Hoogendoorn uit hun eitjes gekropen, dus die zijn ook niet van papa Laza. Ook zij zijn van een ander ras, ze zijn Serama's.
Dan hebben we Yvette en Jenny nog, die komen van mevrouw Angelique uit het oosten van het land, zij zijn legkippen. En Maria is tegelijk met Laza hier gekomen, zij was, samen met Martha zaliger, Laza's eerste gezelschapsdame.
Zo ziet u dat het nog een heel

Anne C, de hulphaan

gepuzzel zou kunnen worden om het vaderschap van alle kippen van de Tok-tuin uit te pluizen.
En dan is er nog een complicerende factor. In de tijd dat het eitje van Wiske, waar Floortje uit kwam, bevrucht werd, waren er namelijk twee hanen hier in de tuin. Niet alleen Laza, maar ook Anne C scharrelde hier toen rond. Hij was de hulphaan van Laza tot hij een coup pleegde, waarna hij naar Stolwijk moest vertrekken.*
En nu gaat het erom met wie Wiske indertijd aan de rol is geweest, om het zo maar eens te noemen.
Omdat zij mijn broeddochter is

Wiske met Anne C

vond ma Tok dat ik deze precaire zaak met haar moest bespreken.
Nu is het zo dat wij hennen over deze dingen minder moeilijk doen dan mensen, dus ik stapte op Wiske af en vroeg haar of zij nog wist door wie zij toen getreden was.
Het was ook nog mogelijk dat zij door beide hanen was gebruikt, om zo te zeggen, dan zou het moeilijk worden om het vaderschap uit te pluizen.
Wiske hoefde helemaal niet na te denken over mijn vraag. Zij was erg gecharmeerd geweest van Anne C,

Wiske met Floortje nog in het broedhok

omdat die, net zoals zij, zowel een kuifje als een kam had gehad.
Dus zij wist zeker dat haar eitjes in die tijd waren bevrucht door Anne C. Zij was best bedroefd geweest toen haar vriend naar Stolwijk moest verhuizen, maar ze had zich erbij neergelegd omdat ze een levend aandenken aan hem had.
Ze is nog steeds extra bezorgd over Floortje, die dus eigenlijk een "liefdeskuiken" is.


Hiermee is het raadsel opgelost, hopelijk tot volle tevredenheid van mevrouw Anne C in de Verenigde Staten van Amerika.

Anne C, de onbetwiste vader van Floortje

*(zie LazaRus en Anne C van 9, 12 en 14 juni 2017).

Xara begrijpt het

Xara:

Weet u het nog? Van dat grote witte ei van vorige week?

Ik had verwacht dat u met een heleboel ideeën zou komen, maar nee hoor: niks, noppes, nada.
Dat viel me vreselijk van u tegen.
U kunt toch wel een beetje helpen bij onze problemen?
U leest elke week onze verhaaltjes en u doet er niets voor terug.

Daantje en Dirkje, de 2 ondeugden van de familie Tok

Maar goed, ik ben niet voor één gat te vangen, ik ben slim, zoals ik de vorige keer al opmerkte.
Ik herinner me dat er eerder iets vreemds is geweest met eieren, als ik me niet vergis waren Daantje en Dirkje daarbij betrokken.
Dus ik ging deze twee ondeugden scherp in de gaten houden.
Dat was best moeilijk, want ik kan ze soms bijna niet verstaan als ze tegen elkaar kakelen.
Dat "Lèds" ja, dat bedoel ik. Gelukkig heb ik van de lessen aan Yvette en Jenny wel wat opgestoken, maar wat je daar vooral leert zijn niet zulke nette woorden en daar kom je niet ver

Xara vraagt Laza om raad

mee als je iemand wil afluisteren. Ik kon helemaal geen rare dingen ontdekken bij Daan en Dirk, tenminste, niet vreemder dan anders en als ik hen op de hen af zou vragen of zij er iets mee te maken hadden gehad zouden ze mij toch de waarheid niet vertellen. Wat moest ik nu?
Ik had Maria al gevraagd of zij dat ei had gelegd en toen had ze me uitgelachen, dus bij haar kon ik niet terecht.
Bij wie dan?
De baas?
Ik ging naar LazaRus toe, misschien had hij de oplossing wel voor mij. "Een groot ei in het nachthok van het Tok-huis?" kukelde hij. "Nee, ik

Yvette legt een ei in het Tok-huis

heb geen idee en ik bemoei me daar ook niet mee, het leggen van eieren laat ik aan jullie, de hennen, over." Nou, dat schoot lekker op zo.
Ik peinsde en peinsde en plotseling ging mij een licht op.
Waarom vroeg ik het niet gewoon aan Yvette? Zij moest dat ei gelegd hebben, zoveel was zeker. Maar hoe was het dan in ons afgesloten huis terecht gekomen?
Ik stapte op de grote witte dame af. "Yvette, mag ik je wat vragen?"

Yvette is veel groter dan de krielkipjes

vroeg ik beleefd.
Ze is meer dan twee keer zo groot als ik, nou, dan ben je wel beleefd hoor.
"Wat is er, kleine kriel?" vroeg ze. Ze klonk vriendelijk, dus ik durfde verder te gaan. "Leg jij wel eens een ei in het Tok-huis?"
"Ja, dat doe ik wel eens, vooral als ik daar net gegeten heb en ik dan zie dat er al een klein eitje ligt. Dan leg ik mijn grote ei er netjes naast, zoals dat hoort. Doe jij dat ook, als er al een ei ligt er één bij leggen?" "Ja," zei ik, "maar natuurlijk alleen als ik net moet leggen."
Daar moest Yvette om lachen.

de gesloten deur van het Tok-huis

"Ja, dat is logisch, geen één hen kan er een ei uit persen als er niet net één aan het komen is."
We giechelden even samen om het idee en daarna vroeg Yvette waarom ik dat had gevraagd. Ik legde uit dat er een keer op een morgen een groot wit ei, dat dus wel van haar afkomstig moest zijn, bij ons in het nachthok had gelegen, terwijl de deur nog dicht was van de nacht. En ik zei erbij dat het ei er de vorige avond nog niet had gelegen.
Yvette dacht even na en toen begon ze vreselijk te schateren.
"Was dat op die morgen dat het zo hard waaide?" vroeg ze tussen haar lachbuien door. Daar moest ik weer even over nadenken, maar ik herinnerde me opeens dat dat inderdaad zo was. "O, dan weet ik het al," kakelde ze.
En ze vertelde mij precies hoe het gegaan was.

Bent u nu benieuwd geworden?

Haha, net goed, ik vertel het u lekker niet, omdat u mij ook niet geholpen hebt met nadenken over dit probleem.