Vragenuurtje

LazaRus:

Er zijn vragen gesteld door lezers en ik heb de eer gekregen om die te beantwoorden.

het innerlijk van een kip (foto internet)
rechts achter ziet u de cloaca

De eerste vraag was waarom het zo moeilijk is om te zien of een kuiken een hen of een haan is.
De vrager vroeg zich zelfs af of hanen- en hennenkuikens geen geslachtskenmerken hadden.
Het antwoord daarop is: Ja, natuurlijk hebben wij die, maar, anders dan bij zoogdieren zoals mensen, zijn die kenmerken aan onze buitenkant niet te zien.
Wij hebben, zowel de haantjes als de hennetjes, een cloaca.
Bij de haantjes zit daarin een soort van penisje en bij de hennetjes komen hier de eieren naar buiten. Bij het treden duwt de haan zijn cloaca tegen die van de hen en dan spuit hij zijn sperma naar binnen.
En, alweer anders dan bij mensen, één zo'n treding kan wel voor tien dagen bevruchte eieren zorgen. Een heleboel kuikens

eendagskuikentje (haan of hen)

tegelijk, als ze worden uitgebroed tenminste.
Er zijn mensen gespecialiseerd in het zien of een eendagskuiken een hen of een haan is, maar dat is niet echt plezierig voor het kuiken.
Zijn of haar cloaca wordt door die mensen een beetje open gevouwen en dan schijnt het mogelijk te zijn het verschil te zien.
Hier in de Tok-tuin doen wij daar gelukkig niet aan mee, Ma Tok wacht, al of niet geduldig, wat de kuikens blijken te zijn.
En, zoals u weet, is hier ieder kuiken een hennetje totdat het tegendeel is bewezen.

lekker zandbadderen tegen de warmte

En dan de volgende vraag. Kunnen kippen goed tegen de warmte of hebben ze daar last van?
Wij voelen wel hitte en kou, bij kou kruipen wij lekker in elkaar en soms laten wij ons dons over onze poten zakken en steken wij onze kop in de veren.
Bij warmte koelen wij onszelf af door een lekker zandbad en we zoeken dan ook de schaduw op. Echt last van de warmte hebben wij niet, als we maar genoeg koel water hebben om te drinken en voldoende schaduw om in te liggen.

We zijn bij erge hitte natuurlijk wel iets minder ijverig aan het scharrelen, maar dat geldt voor mensen ook, dat zie ik aan Ma Tok, die loopt veel langzamer als het heet is in de tuin.

Zo, ik hoop hiermee uw vragen naar genoegen te hebben beantwoord.

Drie D's

Desiree:

Ik hoorde van Maria dat Pippa zich schaamt voor twee van haar kuikens.
Dat is heel erg.

Pippa met haar kuikens, hier lijkt alles koek en ei

Het hoort zo te zijn dat je trots bent op je kleintjes, ook als ze groter worden en hun eigen weg gaan.
Ik begrijp er niets van, Pippa heeft al zoveel kuikens uitgebroed en dat waren altijd allemaal keurige hennen en hanen. Waarom er nu opeens twee van die ondeugden tussen zitten is mij een groot raadsel. Gelukkig gaat mijn broedzoon Anne C zich ervoor inzetten om te ontdekken waar de ellende vandaan komt. Hij is elke dag bezig om het hok en de ren van Pippa en haar kinderen in de gaten te houden, om zo uit te vinden wat er aan de hand kan

zijn dit Daantje en Dirkje?
Desiree kan de D's niet uit elkaar houden

zijn.
Ik ben natuurlijk ook even bij de arme Pippa op bezoek gegaan, om haar te troosten en bij te staan. En wat ik toen te horen kreeg... Het is eigenlijk te erg om het aan u te vertellen. Pippa was even in het hokje bezig en haar kuikens waren alleen in de ren.
Ik weet niet wie wie is van de kleintjes, maar ik herkende de twee stouterds meteen, zij stonden met elkaar te fluisteren en te giechelen. De één zei tegen de ander (en dit net hard genoeg voor mij om te horen wat ze zei): "Kèk, daar hebbie dat âwe lèk, sie je dat?" De ander begon te grinniken en zei: "Dat se nog leef is een wonder, dat hou je toch niet foor mogeluk?"
Ik stond versteld, dat begrijpt u.

of zijn de ondeugden bij deze 3 kleintjes te vinden?

"Hoe heten jullie, mooie meisjes?" vroeg ik poeslief.
Ik dacht dat ze dan misschien normaal zouden antwoorden, maar ik had buiten de waard gerekend.
"Hebbie het tege mè?" vroeg de één. "Of tege mè?" zei de ander. "Tegen jullie allebei", zei ik. "Nôh, ik ben Dirkje en sij daar is Daan," zei de eerste. "Ja, ik ben Daantje en sij is Dirk," zei de ander. Ze keken elkaar aan en begonnen vreselijk te giechelen. "Nou, dat is dan duidelijk," zei ik. "En wie van jullie is de ondeugendste?"
Daar moesten ze zowaar even

arme Pippa is ten einde raad

over nadenken, maar toen zeiden ze tegelijk "IK" en daarna was het weer lachen geblazen.
Geen land mee te bezeilen dus.

Ik heb gelukkig ook nog even met Pippa gekakeld, ik heb tegen haar gezegd dat ze die twee maar zoveel mogelijk moet negeren, misschien dat dat helpt.
Anders weet ik ook geen oplossing.
Het is te hopen dat Anne C snel te weten komt waar die twee hun rare Leidse woorden leren, dan kan hij er een eind aan maken. Als het niet al te laat is, tenminste.

Wiske doet het weer

Maria:

Wiske wilde de laatste week weer niet naast mij op de hordeur overnachten.
Ze kroop in een legnest en daar bleef ze zitten.

Wiske in haar legnest

Ook overdag, ja.
Op een kalk-ei.
Ma Tok zette haar elke dag vrolijk buiten, maar zodra ze,
Ma Tok dus, haar hielen had gelicht zat Wiske alweer binnen. Ma Tok had dat natuurlijk in de gaten en zij deed daarom de hordeur dicht, zodat wij niet meer naar binnen konden.
Omdat we toch nu en dan even wat wilden eten en drinken zette zij het kleine deurtje bovenaan de lange buitentrap open.
En wat denkt u?
De eerste, die dat deurtje had gevonden, was Wiske.
Dus toen Ma Tok tegen de avond kwam controleren of wij allemaal

de lange buitentrap met bovenaan het kleine deurtje

binnen waren voor de nacht vond zij Anne C en Desiree op het stenen muurtje voor ons huis, de rest van ons zat op de stok en Wiske zat weer in "haar" legnest. "Dat heeft dus ook geen zin", zei Ma Tok en ze zette de hordeur open, zodat Desiree en Anne C ook naar binnen konden. Ik denk dat Anne C zijn broedmoeder gezelschap had gehouden op dat muurtje, dat is echt iets voor hem, hij is altijd erg lief voor haar.
Ma Tok had al tegen Pa Tok gezegd dat Wiske weer broeds was, maar dat zij geen broedhokje meer had. Pa Tok vond dat Ma Tok gewoon drie eitjes onder Wiske moest leggen in het legnest, dan zouden ze verder wel kijken hoe ze dat gingen oplossen.
En zo komt het dat mijn broeddochter Wiske nu toch weer op eitjes zit.

Odette's kuikens, waarvan er ook een paar
enkele dagen door Wiske zijn warm gehouden

Ik hoop dat zij het deze keer wel volhoudt, anders is het zonde van de kuikentjes, die in die eitjes gaan groeien.
We hebben nu geen andere broedse hen meer, die het broeden kan overnemen, zoals de vorige keer toen Wiske er de brui aan gaf. Odette heeft toen Wiske's eitjes verder uitgebroed, dat kon omdat zij en Wiske op dezelfde dag waren begonnen. En ik?
Zit ik nu elke nacht alleen op de hordeur te slapen?
Nee hoor, Anne C is zo aardig om elke avond naast mij te komen zitten. Hij zei dat hij het best een fijn plekje vond, omdat je van daar af het hele huis zo goed kan overzien. En dat is handig voor een hulphaan.
Ik ben het helemaal met hem eens en ik vind het ook erg gezellig zo met ons tweeën.

Anne C op zijn hoge post naast Maria

Leidse invloeden?

Nadine:

Ik kom net terug van een bezoekje aan Pippa en haar kuikens.
Ik had namelijk gehoord dat twee van haar kleintjes zich een beetje vreemd gedroegen.

Pippa met haar D's

Ze doen echt totaal niet wat Pippa zegt en de taal die ze uitslaan... Je zou er van schrikken als je niet al gewaarschuwd was. Ze zijn bijna niet te verstaan voor een fatsoenlijke hen.
Pippa vertrouwde mij toe dat zij hen nu en dan ook niet verstaat, zo plat Leids kakelen ze.
Pippa is daar helemaal niet blij mee, maar ja, wat kun je doen als kloek als je kuikens niet naar je luisteren?
Ze heeft de twee ondeugden al een keer zonder eten in haar dons gestuurd, maar dat kon de kleintjes niets schelen.
Ze zaten net zolang onder haar te giechelen en te keten totdat de

welke van de 5 zijn de 2 ondeugden?

arme Pippa ze toch wat moest laten snavelen, omdat haar andere drie kuikens begonnen te piepen dat ze zo niet konden slapen.
Het gaat hier om Daantje en Dirkje, zei Pippa, maar dat had ze net zo goed niet kunnen zeggen, want ik ken ze nog steeds niet uit elkaar.
Luistert u maar eens wat ik te horen kreeg toen ik me bij de ren van Pippa aandiende.
Dirkje: "Kèk nôh es wie we daar hebbe Daan, is dat Nadien?" Daantje: "Jûh Dirk, ik weet het niet hoor, sou somaar kunne.
Hé jûh, ben jè Nadien?"
Behoorlijk brutaal, toch, voor van

Pippa schaamt zich voor 2 van haar kuikens

die kleine opdondertjes?
Ik gaf ze geen antwoord, want Pippa kwam er snel aangerend en ze zei snel dat ik maar niet op die twee moest letten.
Ze schaamde zich duidelijk voor haar kuikens, die arme kloek.
Ik zei tegen haar dat ik niet begreep wie er zo'n slechte invloed op ze kon hebben, maar dat ik er zeker van was dat zíj dat níet was.
Pippa had ook geen idee, anders had ze allang maatregelen genomen.

Anne C op speudersvoeten

Ik wilde naar Laza gaan om eens met hem te kakelen, maar toen zag ik Anne C op me afkomen. Hij vroeg of ik iets bijzonders had opgemerkt tijdens mijn bezoek aan Pippa.
Ik deed hem verslag van wat ik gehoord had en hij zei dat hij er mee bezig was om uit te zoeken wie of wat hier achter zat. Ik wenste hem er sterkte mee.
Ik hoop dat hij iets ontdekt, want dit is absoluut niet leuk voor Pippa.
Fijn dat onze hulphaan zich als speurder heeft opgeworpen.

Vaderschap en speurderstalent

Anne C:

Ma Tok is steeds aan het kijken of zij al kan zien of de kuikens van Odette haantjes of hennetjes worden. Ze bekijkt hiervoor de kammetjes.

kammetjes vergelijken
Ma Tok denkt dat de beide mooie bruine kuikens haantjes zijn

Als het kammetje van het ene kleintje groter is dan dat van een ander denkt zij dat die met het grotere kammetje wel eens een haantje zou kunnen zijn.
Zij hoopt dat er meer hennetjes zijn dan haantjes, maar zij vreest het ergste.
Gelukkig mogen de kuikentjes nog een hele tijd hier blijven, ook als het haantjes zijn. Zolang ze niet gaan kraaien mogen ze lekker in de Tok-tuin wonen.

is hier sprake van een beginnend kuifje?

En nu nog iets heel belangrijks: Ma Tok dacht bij één van Odette's
kuikens een paar veertjes te zien groeien bij het kammetje.
Dat zou betekenen dat dat een kleintje van mij zou zijn.
Nu ben ik helemaal trots.
Ik ben echt vader geworden!
Kijkt u maar op de foto of u het ook kunt zien, die veertjes. Volgens mij is het echt een beginnend kuifje.


Bij Pippa is één van de kuikens echt behoorlijk ondeugend.
En het ergste is dat zij een ander kleintje heeft aangestoken met haar streken.
Ze piepen ook anders dan de anderen, veel minder netjes.

de 5 D's van Pippa, wie wie is weet Ma Tok nog niet

Het lijkt wel of zij allebei Leids piepen.
Ik begrijp er niets van, waar kunnen ze dat hebben opgepikt? Wij kakelen hier in de tuin allemaal netjes algemeen beschaafd Nederlands.
Ik heb aan Pippa gevraagd of zij het ook gehoord had en ze kakelde dat het haar ook al was opgevallen. Zij begreep het ook helemaal niet. Van de duiven kunnen ze het niet geleerd hebben, want die komen hier niet meer.

het merel-nest in de struik in de Tok-tuin

En van dat keurig nette merel-echtpaar, dat een nest heeft in onze struik, zal het ook niet komen, die zingen prachtig en absoluut niet Leids.

Pippa zegt dat het hier gaat om Dirkje en Daantje, maar dat helpt mij niet erg, omdat ik de kuikens niet uit elkaar kan houden.
Ik ga eens opletten of er iets bijzonders te ontdekken valt bij het hok van Pippa, misschien is er kwade opzet in het spel en dat zou ik erg graag ontdekken. Dan kan ik Laza laten zien dat ik echt een waardevolle hulphaan ben.


Ik heb goed gekeken hoe die politie-agent te werk ging toen hij hier was, daar heb ik best wat van opgestoken wat het onderzoeken van een misdrijf betreft.
Ik kan geen foto's maken, maar ik kan wel andere dingen onderzoeken.
Let maar eens op hoe ik dat ga aanpakken.

Zelfbeheersing

Yvonne en Yvette:

Pa en Ma Tok hadden, toen ze bij Hoogendoorn geweest waren, heerlijke levende meelwormpjes voor ons meegebracht.

de verse meelwormpjes staan op temperatuur te komen

Ma Tok had de beestjes in een grote schaal gedaan, ze kregen graanontbijt als eten en toen werd de hele schaal in de koelkast in de schuur gezet.
Zo zouden ze lang goed blijven. Niet dat het erg veel dagen duurt voordat ze op zijn, Ma Tok is er altijd nogal royaal mee, als zij eenmaal gaat strooien stopt ze niet voordat iedereen lekker aan het snoepen is. De schaal haalt zij van tevoren uit de koelkast, zodat de wormpjes niet meer zo erg koud zijn. Als ze op kamertemperatuur zijn hebben ze meer smaak. De schaal zet zij dan op onze ren en ondertussen gaat zij de drinkbakken verschonen,

gevriesdroogde meelwormen

de voerbakken bijvullen, poepjes scheppen en mestplank en stokken schoonmaken.
Die schaal is van glas, dus wij kunnen, als we omhoog kijken, de wormpjes al zien kronkelen. Iedereen in de tuin is dan in afwachting van het lekkers. Alleen de kuikens krijgen nog geen verse meelwormen, dat is niet goed voor hen, die wormen kunnen overleven in hun kleine buikjes en dan worden de kuikentjes ziek. Zij krijgen van

kuikentjes krijgen geen verse meelwormpjes

Ma Tok gevriesdroogde meelwormen, die zijn ook erg smakelijk.
Wij zeggen nu wel dat iedereen in de tuin in afwachting is als de schaal op onze ren staat, maar eigenlijk is dat niet waar.
Er is namelijk één uitzondering en dat is Wiske. Zij vindt die wormpjes zó verschrikkelijk lekker dat zij gewoon niet kan wachten tot Ma Tok klaar is met haar werkzaamheden.
Wij hadden al gezien dat zij telkens omhoog keek naar de schaal met lekkers en wat wij allebei verwachtten gebeurde: Wiske sprong bovenop onze ren en ze begon uit de schaal te eten.

Wiske kan niet wachten

Wij riepen nog naar haar dat dat niet netjes was, maar Wiske trok zich daar niets van aan, ze ging gewoon door met snavelen. Totdat Ma Tok opkeek van wat zij aan het doen was en Wiske daar zag zitten. Ze begon te lachen en liep naar de ondeugende zwarte hen toe. "Wiske, dat is niet de bedoeling," zei ze en ze wilde haar van onze ren afduwen, maar dat was al niet meer nodig, Wiske had al de poten en de vleugels genomen.
"Vooruit dan maar", zei Ma Tok en ze begon te strooien uit de schaal. Heerlijk!
De volgende dag zette zij de schaal weer op onze ren. En kon Wiske zich toen beheersen? Nee, dat kon zij niet, en daarom staat zij nu tot haar schande op de foto bij de meelwormpjes, zichtbaar voor iedereen die dit leest.

Bescherming tegen wat uit de lucht komt vallen

Anne C:

Dat was me wat, met die inbreker vorige week.
Het is maar goed dat Laza en ik zo flink zijn, anders was er echt paniek ontstaan onder de hennen.

Anne C en Laza beschermen hun hennen

Wij, Laza en ik dus, gaven flink wat harde waarschuwings-kraaien aan iedereen dat er dekking gezocht moest worden omdat er een gevaarlijke grote vogel of iets dergelijks over de tuin aan het vliegen was.
Nou ja, vliegen kon je het niet echt noemen, het was meer fladderen en zelfs dat is nog een te hoog gegrepen benaming. Toen hij eenmaal op de grond stond zagen wij pas dat het een mens was, ook al deed hij toen nog steeds vreemd. Hij rende heen en weer, terwijl Ma Tok tegen hem riep dat hij moest blijven staan. Misschien begreep hij haar niet, want het bleek later dat hij een buitenlander was.
Een paar nieuwe Nederlandse

Pippa en Odette met hun kuikens, nog steeds in de ren

scheldwoorden heeft hij in ieder geval wel geleerd.
Ma Tok vertelde tegen de politie-agent dat zij hem pootje had willen haken, maar dat hij haar te snel af was. Ik ben blij dat zij dat niet gedaan heeft, dan had hij haar misschien wel aangevallen. En wie weet wat er dan gebeurd was.
Wij hier zijn nog steeds boos omdat die nare man ons mooie net kapot getrapt heeft.
Nu kunnen de kuikentjes nog niet naar buiten, de tuin in.
Gelukkig komt de tuin-meneer de schade bekijken en Hoogendoorn

de overdekte rennen van Odette's en Pippa's hok

heeft aanwijzingen gegeven over hoe alles gerepareerd kan worden.
Verder heeft Ma Tok nog wat gedaan voor de kuikens.
Hun ren was alleen maar overdekt met gaas, zodat de regen vrij spel had. Dat is niet goed voor de kleintjes, die hebben nog geen water-werend verenpak, als zij nat worden kunnen zij snel longontsteking krijgen en dat is vaak dodelijk voor zo'n ukkie.
Om dat te voorkomen heeft Ma Tok nu plastic over de rennetjes gespannen.

de overdekte ren van Yvonne en Yvette

Ze heeft de grote ren van Yvonne en Yvette ook maar gelijk meegenomen, zodat het daar ook niet zo'n kliederboel wordt als het regent.

Mooi ziet het eruit, vindt u niet?
Nu het net nog repareren en alles is weer koek en ei in de Tok-tuin.

De inbreker

LazaRus:

Er is een inbreker geweest in onze Tok-tuin.
Nee, geen duif of meeuw, het was een mens!
Zoals een echte inbreker betaamt kwam hij niet door de deur, nee, hij kwam uit de lucht vallen. Wij zijn hier nog nooit zo geschrokken!

de muur en de schutting achter in de tuin met nog strak net

Ma Tok was gelukkig bij ons in de tuin, zij was wat rommel aan het opruimen, toen er opeens een hoop geschreeuw te horen was helemaal achterin de tuin, daar waar de muur overgaat in de schutting van de achterburen.
En ja, het gebeurde echt: er kwam een man over die schutting en die sprong zo onze tuin in. Dat was tenminste zijn bedoeling. Waar hij niet op had gerekend was ons overspanningsnet, dat tussen hem en de tuin in hing. Hij kwam er bovenop terecht, wat misschien zijn leven heeft gered, want het is een hoge muur en een hoge schutting, waar hij af sprong.

de poort die gesloten was

Hij keek erg verwilderd en begon over het net heen te rennen, terwijl Ma Tok tegen hem riep dat hij daar .... mee op moest houden, dat hij het hele net kapot trapte. Maar nee hoor, de man wankelde door, hier en daar gaten in het net trappend. Totdat hij er helemaal doorheen zakte en zomaar in onze tuin stond.
Hij rende naar de poort, maar toen hij zag dat die dicht was keerde hij om en ging zomaar het mensenhuis binnen door de achterdeur. Ma Tok vloog hem al scheldend achterna, ondertussen wel voorzichtig om zijn modder-voetstappen in de gang heen laverend. Zij kijkt erg vaak naar

het kapotte en slap hangende net

krimi's op tv en ze weet dus dat voetafdrukken sporen zijn, die bewijs kunnen opleveren.
De man vloog de voordeur uit waar hij werd opgevangen door de daar aan het werk zijnde stratenmaker, die hem stevig vasthield totdat er mensen van handhaving arriveerden, die hem op zijn buik op de grond duwden met zijn handen op zijn rug.
De man probeerde nog om hier onderuit te komen door te roepen dat hij geen adem kon halen (hij kijkt vast ook vaak boevenseries), maar daar trapten de handhavers niet in, zij droegen hem over aan de politie, die snel ter plaatse was.

slap hangend net

Ma Tok was de man naar buiten gevolgd en zij vertelde de politie dat de man schade had gemaakt in onze tuin. Daarop kwam een agent kijken bij ons en zo hoorden wij het hele verhaal van Ma Tok, die tegen hem vertelde wat er gebeurd was, ook toen de man uit ons gezichtsveld was verdwenen.
En nu is de rust weergekeerd in de Tok-tuin, maar als wij naar boven kijken worden we verdrietig, want ons prachtige, veilige net is stuk, er zitten grote gaten in en het is helemaal uit zijn voegen gerukt, het hangt niet meer mooi strak over de tuin, er zitten zielige hangplekken in. Ma Tok is ook droevig, vooral nu zij gehoord heeft dat haar verzekering de schade niet vergoedt.

Meer ruimte

Odette:

Ma Tok had vorig weekend besloten dat mijn kuikens groot genoeg zijn om de trap op en af te kunnen gaan. Ik vond het nog een beetje vroeg, maar ik wilde wel graag een beetje mijn poten strekken, dus aan de ene kant was ik er een beetje bang voor, maar aan de andere kant vond ik het wel fijn.

wie gaat er als eerste naar beneden?

Ma Tok kwam met een trapje aanlopen en dat ging zij in ons hok bevestigen.
Omdat de schroef, waarmee dat trapje hoort te worden vastgemaakt, helemaal door het hout is getrokken, bedacht Ma Tok iets anders om onze trap vast te maken. Zij zette het ding in het trapgat, een klein beetje hoger dan de vloer en aan de onderkant van de trap legde zij een paar stevige stenen, zodat het geheel niet kon verschuiven.
Zo kon er niets meer gebeuren. Nou ja, mijn kuikens zouden natuurlijk naar beneden kunnen rollen, maar daar had Ma Tok ook al rekening mee gehouden.

't is wel diep...

Ze had namelijk op de grond, waar de trap naartoe gaat, een laag zachte bodembedekking gelegd, zodat mijn kleintjes zich geen pijn zouden doen als ze van de trap zouden kukelen.
Ik was benieuwd wie als eerste de sprong in het diepe zou wagen.
Na een poosje op het randje te hebben gebalanceerd ging Christina voorzichtig een paar treetjes naar beneden. "Het is wel diep, hoor," riep ze naar boven en omdat ze daarbij omhoog keek struikelde ze over haar eigen pootjes en toen was ze ineens beneden.
"Wow", riep ze, "wat is het hier groot!" Toen wilden de anderen natuurlijk ook

de uitgebreide ren voor Odette en haar kuikens

gaan kijken, maar ze durfden toch nog niet echt.
Toen ben ik maar naar beneden gegaan, dan zouden ze wel volgen.
Dat dacht ik tenminste.
Maar dat klopte niet.
De vijf nog boven zittende kuikens begonnen een heus piep-concert, waarop Ma Tok boven voor haar raam naar ons kwam kijken, of alles wel goed ging. Toen ze mij beneden zag zitten begreep zij meteen wat er aan de hand was en ze ging weer rustig in haar kamer zitten.
"Odette regelt het wel", hoorde ik haar tegen Pa Tok zeggen.
En dat deed ik.
Ik riep naar de kleintjes dat ze

Odette in de ren
met 1 van de kuikens net onder haar vandaan komend

rustig de trap af konden komen en dat er hier een heleboel voer op de grond lag voor hen.
Toen kwamen ze één voor één de trap af, tenminste, dat was de bedoeling, maar Cleopatra en Constance kwamen tegelijk naar beneden. Ze giechelden toen ze over hun pootjes struikelend vlak naast mij op de vloer landden. Alle kleintjes begonnen heerlijk te rennen nu ze zoveel ruimte hadden gekregen om hun pootjes te strekken.
En ze strekken deden ze!

Het echte probleem kwam 's avonds pas, toen ik boven wilde gaan slapen met de kuikens.

Odette onder de trap met haar kleintjes onder zich

Naar boven de trap op, dat bleek weer iets heel anders dan naar beneden de trap af.
Ik ging op het laatst maar onder de trap liggen en de kleintjes kropen onder mijn vleugels.
Maar Ma Tok was het niet eens met mijn oplossing, zij vond het te koud voor mij.
Ze greep telkens onder mij totdat ze alle kuikens had gepakt en ze zette ze boven in het hok.
Dat gaf weer een gepiep van jewelste, Laza kwam zelfs even kijken wat er aan de hand was.
Ik ging er natuurlijk meteen achteraan.


En zo waren wij allemaal weer fijn boven om lekker warm te kunnen slapen.

Ma Tok: inmiddels heeft ook Pippa met haar kuikens een ren voor haar hokje gekregen, zodat zij ook fijn naar buiten kunnen gaan. Ze maken er dankbaar gebruik van.

Pippa en haar kuikens buiten in de ren

Nieuwe voorzieningen

Odette:

Wat is het lekker druk in de Tok-tuin.
Overal hoor je gepiep van kuikentjes, dat komt uit drie hokjes nu.

Babette slaapt 's nachts met haar kopje in de veren

Ik had zo gehoopt dat alle drie Babette's eitjes ook zouden uitkomen. Het is de eerste keer dat zij broedt, dan is het allemaal nog extra spannend. Je weet dan nog niet hoe het zal gaan als de kuikens uit hun eitjes willen komen. Gelukkig is alles goed gegaan.
Ze is ook nog niet zo lang hier in de tuin, dus ze heeft ook nog nooit meegemaakt dat er kuikens kwamen. Ja, nu natuurlijk wel, bij Pippa en mij, maar toen zat ze zelf te broeden en kreeg ze er niet echt iets van mee.

Ik hoorde van Ma Tok dat ze 's nachts haar kopje in haar veren steekt om lekkerder te kunnen

voedertafel met drinktorentje

slapen, een schattig gezicht.
Pa en Ma Tok zijn vorige week
weer eens bij Hoogendoorn wezen kijken. Het is er echt schitterend geworden, zeiden ze. En ze hebben niet alleen gekeken, nee, ze hebben ook iets voor ons meegebracht.
Voer voor de volwassenen en ook speciaal eten voor de kuikens.
En dat is nog niet alles.
Wij, de broedkippen, hebben elk een voedertafeltje gekregen.
Dat is erg handig, Ma Tok strooit het kuikenvoer daarop en dan kunnen de kleintjes, en ik ook, het zo opsnavelen.

Het voer zat eerst in een silootje, maar omdat ik de kleintjes wil

Odette met haar kuikens op en bij de voedertafel

leren om te scharrelen doe ik ze dat voor met mijn poten.
Ik schep daarbij zoveel
bodembedekking omhoog dat het voer helemaal onder de houtsnippers komt te zitten en dan kunnen de kuikens het niet meer vinden.
Ma Tok had de etensbak al op een tegel gezet, maar dat hielp niet erg goed. Nu gaat het prima, de kuikens zijn groot genoeg om op de voertafel te springen en nu kunnen ze heerlijk snavelen.
En ik kan lekker doorgaan met scharrelen.
We hebben ook nieuwe drinktorentjes gekregen, omdat de oude lek waren en eigenlijk

Pippa en haar kleintjes bij de voedertafel

ook wel een beetje aan de grote kant voor onze kleine broedhokjes.

Zo is alles nu helemaal patent in orde voor ons en de kleintjes.
De ukkies van Pippa zijn nog wel een beetje aan de kleine kant om op de tafel te springen, maar ik hoorde van Pippa dat ze via haar rug er gemakkelijk op komen.
Ik hoorde Pippa tegen haar vijftal roepen dat ze wel iets zachter konden doen als ze op haar rug sprongen, maar ik weet niet of ze daarnaar luisteren.
Ik heb de indruk dat er in elk geval één ondeugd bij haar kuikens zit.

                                              Arme Pippa, ik hoop dat zij die kleine in het gareel krijgt.