Gier en hen

Daantje en Dirkje:

Daantje: "Hebbie durr sien lopûh, Dirruk, die met die kalûh nek?"

Dirkje: "Bedoel jûh die ene nieuwûh, Daan, die met die mooie veerrûh?"

Daantje: "Ja, tuurrlûk bedoel ik die, ze ziet err niet êut, vind jûh ook niet?"

Dirkje: "Ze lèkt wel een gierr, hihihi."

Trees met haar kale nek

Daantje: "En weet jûh wat het gekkûh is? Die anderrûh is helemaal niet kaal."

Dirkje: "Ze lèkûh nu niet meerr op elkaarr, een gierr en een kip, hahaha.

Daantje: "Wè selluf hebbûh niet soveel last van de rrêu, gelukkig, wè sèn err somaarr doorrheen gerrold dit jaarr." 

Trui met haar mooie volle nek

Dirkje: "LazaRRus heeft err ook niet soveel last van, geloof ik, hoewel ik hem wel errug bleek vind."

Daantje: "Ja, maarr dat komt misschien nog van die toestand met Laurrel. Daarr was hij niet blij mee."

Dirkje: "Ik had bèna medelijdûh met hem, hij durrfde niet eens meerr te krraaiûh."

Daantje: "Die Laurrel krraaidûh anderrs wel een beetjûh teveel, vond ik, net alsof hij meerr te seggûh had dan wè. En hij kwam nog maarr net kèkûh hier in de têun. 

Dirkje: "Toch vond ik het wel zielug voorr hem dat ie weg moest. Het is toch nerrgens beterr dan hierr in de têun."

bleke LazaRus

Laza: "Waar hebben jullie het over, dames? Ik ving iets op over een gier hier in de tuin. Dat kan toch niet waar zijn?"

Daantje en Dirkje: "Wè haddûh het overr Trrees, die lèkt met haarr kalûh nekkie wel een gierrtjûh."

Laza: "Ja, die heeft er veel last van, ze is ook veel bleker dan haar zus. Trui heeft een prachtige rode kam en ze ziet er patent uit, helemaal geen rui. Ik denk dat het iets te maken heeft met het feit dat Trees steeds broeds is geweest en Trui niet. Na een periode van broeden gaat een hen bijna altijd in de rui."

Daantje en Dirkje: "Soveel te meerr rredûh om nooit te gaan brroedûh! Wè kèkûh wel êut, dat latûh wè overr aan anderre hennûh. Pippa bèvoorrbeeld, die is toch knettûrrgek, heeft se net drrie kêukes êutgebrroed, gaat se een vrreemdeling opvoedûh. Nôu, ons niet gesien hoorr!"

Pippa is bedroefd

Laza: "Ik raad jullie aan om niet over Maartje te kakelen tegen Pippa, ze heeft het er erg moeilijk mee dat haar kuiken er niet meer is. Laurel is er ook niet meer, maar die ging blij weg en heeft inmiddels vast een goed huis gevonden. Dat is toch een heel ander afscheid."

Daantje en Dirkje: "Nee, wè sullûh onsûh snavels wel dicht houdûh, wè vindûh het selluf ook niet fèn dat Maarrtje dood ging. En dat terrwèl sûh nog so jong was. Het arremûh dierrtje."

Maartje zaliger

Laza: "Ik vind het wel weer eens tijd voor een geintje, meiden, kunnen jullie niet iets verzinnen om de boel een beetje op te vrolijken hier in de tuin?"

Daantje en Dirkje: "Komt voorr elkaarr, baas, wè gaan brrainstorremûh en dan merrûk jûh het vanselluf wel."

Ma Tok: En nu maar afwachten wat er gaat gebeuren aan geks in de tuin. 

              Ik houd mijn hart vast.

Nog een haantje?

Lisa:

Ma Tok had een probleem nadat Laurel, mijn broertje, was verhuisd naar Stolwijk.

Lisa (zwart/wit) is de grootste

Ze was bang dat er nog een jong haantje was bij de familie Tok. 

Wie dan? 

Ze dacht dat ík een jongetje was, omdat mijn kam en lelletjes zo mooi rood kleurden. En ze leken ook wel groter te worden. 

En ik ben van het begin af aan de grootste geweest van ons drieën, ik ben zelfs groter dan Laurel was toen hij hier vertrok.

En daarbovenop komt dat ik de eerste was die uit het ei kwam, ze zeggen niet voor niets "haantje de voorste."

Lisa als eerste uit het ei

Ik merkte zelf ook wel wat verschil in mijn lijfje, maar ik had toch zeker niet de aandrang om te gaan kraaien. 

Nee hoor, dat laat ik wel aan LazaRus over, die heeft daar de juiste stem voor. 

En de juiste houding ook. 

Nee, ik voelde me steeds onrustiger worden en dan wilde ik naar het plateau om daar te gaan zitten, maar als ik daar zat kreeg ik weer zin om naar buiten te gaan. 

Ik vroeg aan Linda of zij dat ook had, maar zij kakelde dat ze zich nog heel gewoon voelde, zoals 

Lisa (links) met groter roder kammetje

altijd. Ze kakelde wel tegen mij dat ik er anders uit ging zien, meer als een haantje, maar dat ik me niet zo gedroeg, ik sprong niet telkens op haar of op de andere kippen. 

Nee, daar had ik ook helemaal geen zin in, wat heb je daar nou aan? Dat Laurel dat wel had gedaan moest hij weten, hij was nu eenmaal een haantje en haantjes zijn toch een soort van gek. Wie gaat er nu kraaien en op hennetjes springen? Dan moet je toch niet helemaal wijs zijn. 

Dat Laza het ook doet? 

Ja, maar die heeft vast nooit anders

Laza is een echte haan, altijd geweest

gedaan, tenminste niet zolang ik hem ken en dat is al mijn hele leven. 

Op een dag was de aandrang om naar boven te gaan heel groot, ik kon er geen weerstand aan bieden, dus ik ging lekker in de bodembedekking liggen. 

En toen gebeurde het: ik voelde iets zitten dat uit mij moest en ik bleef doodstil zitten wachten tot dat gebeurd zou zijn. Ik hielp een beetje mee en toen glipte er plotseling een eitje uit mij. Het was heel klein, maar wel perfect van vorm. 

Ik zat nog een poosje bij te komen en ging toen naar Pippa. 

Pippa is trots op Lisa

"Mama," kakelde ik, "ik moet je iets belangrijks vertellen." Pippa keek me aan en ze begon te stralen. 

"Is het gebeurd?" vroeg ze. 

"Ik heb net mijn eerste eitje gelegd," kakelde ik zachtjes in haar oor. "Dat is geweldig nieuws, mag ik het zien?" vroeg ze en natuurlijk nam ik haar trots mee naar het plateau. Ik wilde mijn eitje zó graag laten zien, maar dat ging nog even niet door. Op de plaats waar het had gelegen zat Inge, zomaar bovenop mijn eitje! Pippa vroeg Inge of zij het eitje van haar dochter even mocht bekijken en mopperend verliet het zijdehoentje haar plekje. Mama Pippa keek vol bewondering naar het prachtige kleine lichtbruine eitje, dat zomaar uit mij was tevoorschijn gekomen. 

"Het is volmaakt, Lisa, dat heb je heel goed gedaan," kakelde ze en

Lisa is nu een leggende hen

ze ging even met haar snavel langs mijn wang om me te prijzen. 

Ik ben nog nooit zo trots geweest in mijn leven. En mijn rode kam en lelletjes hadden hier dus mee te maken, mama vertelde mij dat een hennetje vlak voordat zij haar eerste eitje legt altijd zulke kenmerken krijgt en dat zij dat al had gezien bij mij. 

"Nu Linda nog, dat zal nog wel even duren, want zij is kleiner dan jij en dat betekent dat zij wat later aan de leg zal zijn. Maar komen gaat het vast. En dan heb ik mijn taak voor dit jaar weer volbracht." 

Die mama Pippa toch, ik weet niet of ik ooit kuikens ga uitbroeden en opvoeden, maar als dat zo is heb ik in elk geval een heel mooi voorbeeld hier in de tuin.

Een vrolijker afscheid

 

Laurel:

Ziet u mij hier zitten op een krant en in een soort hokje?

Weet u wat dat betekent? 

Laurel in zijn mandje

Ik wist het niet, al had ma Tok al tegen me gezegd dat we een reisje gingen maken, zij, pa Tok en ik. 

Met de auto. 

Ik vond het niet echt fijn dat ik zomaar uit ons huis werd geplukt en in een hokje gezet, maar dat veranderde toen ma Tok een flinke handvol meelwormpjes voor mijn snavel deponeerde. Ik verorberde die heerlijkheden snel en ging toen zitten wachten tot we naar de auto zouden gaan. Niet dat ik wist wat dat was, maar daar kwam ik snel achter. Een soort huisje op wielen, waar wij met ons drieën in gingen. Ik zat achter pa en ma Tok en we gingen rijden, wat betekende dat

LazaRus

het hele huisje begon te bewegen. Ik ging maar liggen op mijn krant, als ik bleef staan viel ik om door het gewiebel van de auto. 

Ik hoorde pa en ma Tok praten over Laza, die een beetje aan het wegkwijnen was en dat de buurvrouw, die zo'n hekel heeft aan hanengekraai, nu ook was begonnen te klagen dat ik me zo vaak liet horen en dat het dus toch maar het beste was voor alles... Ze zeiden het een beetje droevig, alsof er iets naars ging gebeuren. 

Ik vroeg me af wat dat zou zijn en of het met mij te maken zou hebben.

We reden een heel eind tot de auto eindelijk stil stond. Ma Tok stapte uit en ze nam mij in mijn mandje mee. We gingen een ander soort huis binnen, waar een vriendelijke dame mij bekeek en probeerde mijn naam te raden. Dat lukte haar nog ook, terwijl het toch niet zo'n heel gewone naam is. 

Maar goed, ma Tok droeg mij in mijn

Laurel met zijn nieuwe harem bij Hoogendoorn

mandje naar een heleboel hokken, waar allemaal kippen in zaten. 

Ik keek goed rond of ik mooie dames zag en ja hoor, in het eerste hok zaten een paar prachtige jonge hennetjes, serama's, net zoals ik. Zou ik bij die meisjes op bezoek mogen? De dame, die was meegelopen, deed het hok met de mooie kipjes open en ma Tok liet mij uit mijn mandje overstappen in dat hok. 

Dat vond ik niet verkeerd, vooral omdat één van de meisjes naar mij keek alsof ze nog nooit een haan had gezien, zó verliefd had er nog nooit een hennetje naar mij gekeken, zelfs Hannah viel erbij in

Laurel kijkt een beetje op tegen de ene grote hen

het niet. Ik stond even rustig te kijken naar al dat moois en ik voelde me heel blij worden. 

Zou ik hier mogen blijven bij deze prachtige meisjes? Dit was bijna beter dan de Tok-tuin! 

Ma Tok ging foto's maken van mij en "mijn" dames, die ze mijn harem noemde. Ze keek nog een hele poos naar mij en zei dat ze me zou missen, maar dat ik het hier goed zou hebben. De dame zei dat ik zó mooi was dat ik wel snel gekocht zou worden samen met een paar hennetjes, dan zou ik mijn eigen toom kunnen leiden. Ze wist vast niet dat ik daar al ervaring mee had. Ik was wel blij dat ik nu wat minder hennetjes onder mijn gezag

Laurel kijkt naar ma Tok, die afscheid van hem neemt

zou hebben, de familie Tok was wel erg groot, eigenlijk te groot voor een beginnende haan zoals ik. 

Hoe zou het nu gaan in de tuin? Zou LazaRus nu weer alles alleen moeten doen? Ik ben bang van wel, of Lisa moet een Liesbert worden, maar ik denk niet dat dat gaat gebeuren, al weet je het nooit, natuurlijk. 

Ma Tok nam afscheid van mij met lieve woordjes, die ze anders altijd alleen maar tegen Laza zei als we 's avonds op stok zaten. Zou ze mij net zo lief vinden als haar oude haan? Ik denk het wel, want ik zag dat ze moeite moest doen om haar gezicht in de plooi te houden, ze ging bijna huilen. 

En ik? 

Ik kraaide "dááààg" tegen haar en ging me toen wijden aan mijn nieuwe hokgenootjes. 

Dit gaat helemaal goed komen, neemt u dat maar van mij aan.

In memoriam: Maartje

Ma Tok: 

Maartje kwam bij ons in de Tok-tuin in augustus. 

Ze was helemaal alleen gevonden door de dierenambulance en naar het vogelasiel gebracht. 

Maartje op de dag dat ze bij ons kwam

Mevrouw Wies, die daar werkt als vrijwilliger, gaf mij een seintje dat er een eenzaam kuiken was, dat een moeder nodig had. 

Natuurlijk liet ik geen tijd verloren gaan en al snel was ze in het Loo geïnstalleerd met Pippa als kloek. Het beestje groeide voorspoedig en ze beleefde allerlei avonturen hier in de tuin. Pippa begeleidde haar trouw en hield haar 's nachts warm in haar dons. 

Maartje leerde door de tuin te scharrelen en te slapen op een stok in het Tok-huis. Ze had het prima naar haar zin en pa Tok en ik genoten van haar eigenwijze gedrag. 

Totdat ze op een avond niet op de stok zat, maar op een rand van het

Maartje met mama Pippa in de Tok-tuin

Tok-huis naast de deur. Pippa zat bij haar. 

Ik zette het tweetal op de stok, maar daar gingen ze al snel weer af. De volgende dag zag ik dat Maartje mank liep en ik begreep dat ze daarom niet op de stok wilde zitten. Ik onderzocht haar pootje en ze gaf pijn aan als ik helemaal bovenaan haar poot bewoog. De dag daarop liep ze nog steeds moeilijk en ik werd bezorgd. Die bezorgdheid nam nog toe toen ze 's avonds op de grond zat, ze kon niet meer naar boven klimmen. Pippa zat vlak boven haar op de rand waar ze eerst met hun tweeën

Maartje met haar voet in een klauwtje

hadden gezeten. Ik zette ze samen in een legnest, zodat ze warm zouden zijn en de volgende ochtend deed ik met angst en beven de deur open. Maartje kon nu bijna niet meer lopen en ze viel telkens om. Om haar rust te geven zette ik haar in het Loo, dat ik opnieuw voor had had ingericht, nu met de deur naar de trap dicht. 

's Avonds zette ik Pippa bij haar zodat ze niet alleen hoefde te slapen. 

's Morgens kon ze niet meer staan en viel ze steeds om, ze maakte een klauwtje met haar voet en toen wist ik het al: dit was niet goed. 

Ik zocht contact met de dierenverzorgster van Hoogendoorn, die mij vroeg foto's en een video van haar op te sturen. 

Zij bevestigde wat ik al vreesde: dit was Marekse verlamming, een dodelijke ziekte waar niets tegen te doen is en die een langzame pijnlijke dood betekent voor het beestje. Dat wilden we Maartje natuurlijk besparen en ik maakte een afspraak bij de dierenarts om haar uit haar lijden te verlossen. 

Maartje heeft maar een kort leventje gehad, maar ze heeft er volop van genoten, daar troosten we ons mee. 

Ik heb haar begraven in de Tok-tuin, zodat ze altijd bij haar familie Tok blijft.

Vaarwel lieve kleine Maartje, je blijft voor altijd in onze gedachten.

Droevige mededeling

 Ma Tok:

Ik heb helaas een zeer droevige mededeling voor u, lezers.

Ons schattige kuiken Maartje is niet meer.

Morgen kunt u haar "In memoriam" lezen.

De hele familie Tok is in diepe rouw.