In memoriam voor Geertrui

 Ma Tok:
Ik zal de levensgeschiedenis van Geertrui voor u schetsen.

In 2007 kropen er twee identieke kuikens uit twee gelijke eieren: de tweelingzussen Geertrui en Geertrui. Al snel bleek dat zij ondeugende kuikens waren, die iedereen voor de gek hielden, zelfs het even oude haantje Julius.

Geertrui met haar poepvlek

Dat werd niet veel beter toen zij volwassen hennen waren geworden.
Hun grootste plezier beleefden zij als ze iemand ertussen konden nemen.
Zo herinner ik me de keer dat de ene Geertrui per ongeluk een poepje op haar lijf had gekregen van een andere kip, omdat zij niet óp, maar ónder de stok had geslapen. Dat liet de andere Geertrui niet op zich zitten: zij ging onder haar zus zitten en de zus liet een poepje vallen op haar, zodat ze nu allebei vies waren.
Ik heb heel wat werk gehad om ze weer een beetje toonbaar te

Geertrui met verband om haar poot

maken.
En toen ontdekte ik dat één van de twee een gezwel op haar voet had.
Hoe ik dat behandeld heb kunt u lezen in  "Nogmaals Geertrui".
Verder beweerden zij dat Yvonne en Yvette eigenlijk bruine kippen waren, die zo bleek waren geworden door bloedarmoede, zie
"Een precaire kwestie".
Het schijnt dat zelfs een lezeres in deze grap was getrapt.
Maar zij werden zelf ook een keer terug gepakt, zie "Kippenstreken 2 en 3".


Al met al hielden zij de Tok-tuin levendig.
En daar is nu helaas een einde aan gekomen door het overlijden van één van de twee zussen.

Hoe dat gegaan is zal ik kort beschrijven voor u.

kijken naar de scharrelende kippen in de Tok-tuin

Ik keek de tuin in, zoals ik zo vaak even doe, om van de scharrelende kippen te genieten, toen ik zag dat één van de Geertruien er raar bij lag op de grond.
Ik ging naar beneden en ik probeerde haar op te pakken, maar zij stond half op en sleepte zich voort van mij weg. Ik zag dat haar rechterpoot niet meedeed als ze liep, die sleepte over de grond. Natuurlijk kon zij zo niet snel wegkomen en pakte ik haar toch.
Ik nam haar op schoot en bekeek en betastte de poot, maar ik kon er niets bijzonders aan zien of voelen.

Geertrui in Vera's bed

Ik nam haar mee naar boven in het huis, waar Vera's bed schoon en leeg stond te wachten om weer te worden opgeruimd.
Het bed werd weer ingericht en nu kwam Geertrui erin te liggen, want ook staan kon zij niet meer. Omdat ik bang was voor de ziekte van Marek, die dodelijk is voor kippen, belde ik de dierenarts. We mochten komen met haar en hij zei dat het inderdaad op Marek leek, maar dat dat eigenlijk alleen bij kippen onder de één jaar voorkomt.
Het zou dus ook iets anders kunnen zijn en zo kregen wij weer wat hoop.

Geertrui kreeg vier injecties en we moesten haar warm houden en dwangvoeren, omdat ze ook niet meer wilde eten.
Met een paar dagen zou het dan duidelijk beter met haar moeten gaan.
Helaas was dat niet het geval, haar pootje bleef verlamd en omdat ze de hele tijd stillag werd haar andere poot ook stijver.
Nu kon ik haar natuurlijk blijven dwangvoeren en haar zo in leven houden, maar dan zou zij voor altijd in het mensenhuis in een bak moeten blijven liggen.
Dat is geen leven voor een kip, die altijd wil scharrelen en bezig zijn.
Toen hebben we de dierenarts weer gebeld en gevraagd of wij mochten komen met haar om haar uit haar lijden te verlossen.
En dat is gebeurd.

Geertrui in haar gezonde tijd in de Tok-tuin

Het was een moeilijke, maar toch ook goede beslissing.
Ik heb haar mee naar huis genomen en haar begraven in de Tok-tuin, waar ze haar hele negenjarige leven heeft doorgebracht.
Haar tweelingzus mist haar, net zoals Vita Vera mist.
En nu is er nog maar één Geertrui Tok in de tuin.
Of nee, de andere is er ook, die blijft daar voor altijd.

Geertrui en Geertrui, nog één keer samen in de Tok-tuin

       Vaarwel lieve ondeugende gekke Geertrui, rust zacht in je Tok-tuin,
       we zullen je nooit vergeten.

Nieuw leven in de Tok-tuin

Pippa:
Op de foto hierboven ziet u mij nog op mijn eitje zitten broeden.
Dat broeden is nu gedaan, maar ik moet toch nog bijna de hele dag en nacht zo zitten, nu om mijn kuiken goed warm te houden.

het aangepikte ei met de eitand van het kuiken
zichtbaar in de opening

Want het is gelukt: ik heb weer een mooi kleintje uitgebroed.
En nu wilt u natuurlijk een foto van haar zien.
Ma Tok is ijverig met haar toestel in de weer geweest en zij zal u mijn kleintje tonen.
Eerst nog even het ei, waar ze toen nog in zat.
Op de volgende foto ziet u haar, toen ze eruit gekomen was. En opgedroogd in mijn warme dons. Is ze niet prachtig?
Ja, ik noem mijn kuiken "ze".
U weet het misschien niet meer, maar hier in de Tok-tuin wordt elk kuiken dat uit het ei kruipt beschouwd als hen, totdat het tegendeel is gebleken.
Ma Tok zei dat LazaRus en ik samen een naam mochten

Zora als eendagskuiken

bedenken voor haar, omdat wij de vader en de broedmoeder zijn. Wie de echte moeder is weten we niet, want er stond geen naam op het eitje, dat ik heb uitgebroed. Maar het is goed mogelijk dat het een ei van mijzelf was, want het kuiken lijkt sprekend op mij, toen ik net uit mijn ei was gekropen. Laza, als een echte heer, zei dat ik het meeste werk had verricht voor het uitkomen van de kleine, dus dat ik nu ook de naam mocht geven. Het moest wel een naam zijn die met een "Z" begint, want die letter is nu aan de beurt.
Ik heb zitten denken en denken en opeens wist ik het: Zora.
Vindt u het een mooie naam?
Ik in elk geval wel en Laza ook. Hij prees mij uitbundig dat ik zoiets origineels had bedacht.
En nu komt de zwaarste tijd: de opvoeding van het kuiken.
Ik durf het bijna niet te zeggen, maar gelukkig is het er maar één.
Dan kan ik al mijn tijd en aandacht aan haar besteden, dat zal de opvoeding vast ten goede komen. Wat zal zij een voorbeeldige hen worden.

Zora schuilt onder haar broedmoeder Pippa

Het is extra fijn dat er nu weer nieuw leven is in de Tok-tuin.
Dat hebben we echt nodig na al die droefenis.
Ik hoop dat we de narigheid nu gehad hebben en dat we nu weer kunnen gaan genieten van ons fijne leven hier. Al zullen we Vera en Geertrui natuurlijk nooit vergeten.

Weer droefenis en rouw in de familie Tok

Ma Tok:

Alweer moet ik u iets verdrietigs mededelen: vandaag is bij de dierenarts Geertrui ingeslapen.

Zoals u vast al wist ging het helemaal niet vooruit met haar, ondanks de behandeling van de dierenarts en de verzorging door Ma Tok. Geertrui's poot was en bleef lam, zodat ze niet kon lopen en zelfs niet staan. Eigenlijk kon ze alleen nog maar op haar zij liggen en dat is absoluut geen leven voor een kip.
Daarom heeft Ma Tok met pijn in haar hart en tranen in haar ogen besloten dat ze Geertrui moest laten gaan.
Voor de tweede keer binnen een week is er rouw in de familie Tok.

Binnenkort een in memoriam voor onze onvergetelijke Geertrui.

Geertrui

Ma Tok:
Omdat het nog niets beter gaat met Geertrui gaan we vanmiddag weer terug naar de dierenarts. Wij vrezen dat hij er ook niets meer aan kan doen om haar te genezen.
Aan het eind van de dag zal ik u meedelen hoe het is gegaan.

Geertrui

Ma Tok:
De dagelijkse update:
Het gaat nog niet goed met Geertrui. Ze is tierig genoeg, maar haar rechterpoot doet nog steeds niets. Ook haar linkerpoot laat het een beetje afweten, hij wordt ook niet gebruikt, omdat ze alleen maar ligt en nu en dan op schoot zit. Het dwangvoederen gaat prima, maar dit is natuurlijk geen kipwaardig leven. Morgen gaan we de dierenarts weer bellen.

In memoriam Vera

Ma Tok:
Ik zal wat over Vera vertellen, vanaf de dag dat zij, samen met haar vriendin Vita, hier in de Tok-tuin aankwam.
Beide hennen waren door de stichting "Red een legkip" gered van de slacht, nadat zij zo'n anderhalf jaar waren uitgebuit in een grote legschuur. Een biologische schuur, dat wel, maar ik heb de indruk dat dat "biologisch" alleen betrekking had op het voer dat zij daar kregen. Volgens mij hadden ze nog nooit de buitenlucht gezien.
Op de dag dat wij de beide vriendinnen konden komen ophalen reden wij naar Soest, waar ze al op ons zaten te wachten in een ren. Hoe het hen verging vóór zij in Leiden in de Tok-tuin waren aangekomen kunt u lezen in een aantal verhalen aan het begin van dit blog. Ze heten: "Een droevig verhaal", het eerste is van dertien oktober 2014, wel een heel stuk terugbladeren dus.

Vera(achteraan) en Vita bij aankomst in de Tok-tuin

Ze zagen er vreselijk uit, mager en met veel kale plekken. Vera's halve kammetje was afgescheurd, daarom was haar kam korter dan die van Vita. Nadat ze een poosje in een apart hok met een grote ren hadden gezeten om tot rust te komen en de andere leden van de familie Tok te leren kennen, mochten ze door de tuin lopen en leren scharrelen. Dat laatste hadden ze snel onder de knie.

nieuwe veerpennen groeien al na 1 week op de kale plekken

Ze gingen er steeds beter uitzien, totdat ze prachtige gezonde kippen waren geworden, die een heerlijk kippenleven leefden in de Tok-tuin.
Ze gingen ook weer leggen, prachtige grote bruine eieren. Vera en Vita waren vrijwel altijd samen in de tuin, ze bleven zoveel mogelijk bij elkaar. Vera was zachtaardiger dan Vita, die wat vinniger van aard is.
Ze hebben heel wat meegemaakt in de tuin, waar ze zichtbaar genoten van hun vrije leventje als volwaardige leden van de familie Tok.

Vera en Vita als prachtige gezonde hennen, scharrelend in de Tok-tuin

Op een dag werd Vera ziek, ze zat de hele dag met haar veren bol om zoveel mogelijk warmte vast te houden en ze at niet. Toen ik haar optilde voelde ik dat haar krop helemaal vol zat, maar dat ze schrikbarend mager was. Ik duwde voorzichtig op haar krop en toen er daarop stinkend vuil water uit haar snavel stroomde belde ik de dierenarts en mocht ik met haar komen.
Hij liet Vera haar hele krop leeg braken, gaf haar een paar injecties en gaf haar weer mee met de mededeling dat ze niet meteen heel veel mocht eten.
Vera knapte weer op, ze scharrelde weer en ze at weer, haar krop zat niet meer vol, wij dachten dat zij weer gezond ging worden. Maar na een week of twee zat ze weer stil in de tuin en toen ze 's avonds het trapje naar het plateau niet meer kon opklimmen nam ik haar mee naar binnen om in een lekker warm kattenmandje weer wat op te warmen, want ze had het duidelijk koud.

Vera in het kattenmandje

Haar krop zat nu niet vol, maar ze had waterdunne diarree, die vreemd rook.
We hebben haar een poosje met een slangetje en een spuit gevoed, en ze kreeg medicijnen tegen coccidiose.

Vita wil weten hoe het met Vera gaat

Telkens als ik in de tuin kwam kwam Vita me tegemoet, alsof ze vragen wilde wanneer haar vriendin weer terug zou komen.
Het was aandoenlijk om te zien.
Ik heb Vera heerlijk vertroeteld, haar de lekkerste hapjes gegeven en ze leek iets vooruit te gaan.
Totdat haar krop weer vol bleef zitten, waarschijnlijk had ze toch last van kropverlamming.
Ik heb haar laten overgeven, er kwam weer stinkend vocht uit haar snavel.
Heel even leek ze zich beter te voelen, maar toen werd ze slap, gingen haar ogen dicht en is ze in mijn armen gestorven.

Ik heb haar begraven in de tuin, waar zij zo graag scharrelde en waar zij nog anderhalf jaar een fijn kippenleven heeft mogen hebben.
Vita loopt haar nog steeds te zoeken, ik geef haar nu en dan iets extra's als troost.


Vaarwel Vera, liefste en zachtaardigste legkip die ik ken, rust zacht in de Tok-tuin,
waar je het ware leven (vera vita) hebt leren kennen en waar je nu voor altijd mag blijven.

Vera en Vita voor de laatste keer samen in de Tok-tuin

Geertrui

Dagelijkse update over zieke Geertrui

Het gaat nog niets beter met zieke Geertrui. Wij vrezen het ergste, maar we gaan door met haar behandeling tot er geen hoop meer is. Morgen een nieuwe update.

Nieuwe zorgen

Geertrui:
Mijn zus is ziek. En niet zo'n beetje ook.
Ze kon ineens niet meer op haar rechter poot staan.

zieke Geertrui in de ziekenkamer in het mensenhuis

Ze was maar gaan liggen in de tuin, en ze bleef gewoon liggen toen er lekkers werd gestrooid.
Ik heb een poosje naast haar gezeten en ik heb haar gevraagd waarom ze zo raar deed.
Toen vertelde ze me dat haar ene poot het niet meer deed, dus dat ze niet meer kon lopen.
Ma Tok had het ook gezien en zij nam mijn zus op schoot, om aan haar poten te voelen.
Ze zei dat ze dat deed om te kijken of er verschil te voelen was tussen de beide poten.
Maar dat was niet duidelijk zo. Omdat het niet echt lekker warm weer was nam Ma Tok haar mee

eenzame Geertrui blijft achter in de tuin

naar het mensenhuis, om haar daar een warm plekje te geven. Toen werd ik pas echt bang.
Zou het nu met mijn zus net zo aflopen als met Vera? Die was nooit meer teruggekomen uit dat huis. Dat mocht in geen geval gebeuren. Wat zou ik moeten zonder mijn tweelingzus?
Zou ik dan in mijn eentje grappen moeten uithalen?
Daar zou ik niets aan vinden.
Wij hebben elkaar juist zo nodig bij het bedenken van onze lolletjes. En we zijn ook verder altijd samen.
Ma Tok kwam mij later vertellen

Geertrui met haar verlamde pootje

dat mijn zus heerlijk warm in een ruime bak met bodembedekking lag, met eten en drinken vlak voor haar snavel, zodat zij zou kunnen eten en drinken als ze honger of dorst had.
En Ma Tok gaat ook de dierenarts bellen om te vragen of hij naar Geertrui's pootje wil kijken. Misschien heeft hij een idee wat er aan de hand kan zijn.
"Als het maar niet de ziekte van Marek is," zei ze, "want dan is er eigenlijk geen hoop meer voor haar."
Ik schrok daar erg van, vooral toen ik zag dat Ma Tok een traan op haar wang had.
Dat had ze ook steeds toen Vera net was overleden. En nu ben ik dus heel erg bezorgd om mijn lieve tweelingzus.

Ma Tok: we zijn net met Geertrui bij de dierenarts geweest. Ze heeft 4 injecties gekregen en we moeten haar lekker warm houden en dwangvoeren. Als ze met een paar dagen niet beter is moet ze terugkomen, dan voor haar laatste injectie. Maar daar gaan we niet van uit! We gaan ons best doen en we hebben weer een klein beetje hoop gekregen.

Dood en leven

Ma Tok: 

Op mij rust de droeve plicht u mee te delen dat Vera gisteren helaas is overleden.

Ondanks de goede zorgen heeft zij het niet gered.

U begrijpt dat de hele familie Tok in diepe rouw is gedompeld, vooral Vita heeft het erg moeilijk.

Ik zal een in memoriam voor haar schrijven zodra de tranen niet meer over mijn gezicht stromen als ik aan haar denk.

En er zijn nieuwe zorgen in de Tok-familie: één van de Geertruien is ziek. Zij zit nu op de plaats van Vera. 
Ook met haar gaat het niet erg goed. Wij vrezen het ergste.

Maar: er is ook blij nieuws: op de sterfdag van Vera is er nieuw leven gekomen in de familie Tok.
Kijk morgen voor meer nieuws.

Zorgen om Vera (3)

Vera:
Het gaat nog niet erg veel beter met mij.
Ik voel me nog niet erg best, ik sta met mijn veren bol en soms ga ik een poosje zitten om uit te rusten. Ma Tok komt telkens bij mij kijken, ze is erg ongerust over mij.
Ik laat het allemaal maar gebeuren.

alle benodigdheden voor het dwangvoeren

Inmiddels heb ik al een paar dagen dat slangetje door mijn snavel gekregen, ik begin er al aan te wennen.
Zelf eten doe ik nog niet veel, ik heb absoluut geen trek en eigenlijk ben ik er ook te moe voor.
Dat ik geen trek heb kan komen door de medicijnen, maar ook door de voeding die ik nu regelmatig krijg.

Ma Tok heeft mij net verteld dat Vita zich nog steeds grote zorgen maakt, omdat ik zolang wegblijf uit de tuin. Ze scharrelt natuurlijk wel samen met de andere leden van de Tok-familie rond, maar ze mist mij toch wel, we waren altijd zo gezellig samen. Ik mis haar ook wel, maar ik vind het op het ogenblik wel lekker rustig dat ik alleen zit, ik ben te moe om te kakelen.
Ma Tok heeft gezegd dat ze niet weet of ik het ga redden, maar zij blijft haar best doen voor mij. Niet alleen omdat zij dat heeft beloofd aan "Red een legkip", maar ook omdat zij van mij houdt. Ze heeft gezegd dat ik ook mijn best moet blijven doen om weer gezond te worden en dat doe ik ook.

Vera met haar warme schouderdoek

Omdat ik het nog een beetje koud had heeft Ma Tok mij heel mooi gemaakt.
Ze had nog een schouderdoek, gekregen van haar zus uit Nieuw Zeeland. Dat is een land heel ver hier vandaan. Ma Tok heeft mij nu die doek om geknoopt en ik moet zeggen: hij is heerlijk warm. En ik vind ook dat hij mij wel chique staat. Ik voel me wel erg in de watten gelegd. Maar toch zou ik het liefste gewoon weer lekker door de tuin scharrelen met mijn vriendinnen, vooral met Vita.

Ma Tok: de kachel in het mensenhuis staat hoger dan voor de mensen nodig is. 
Zij hebben het een beetje te warm, maar Vita gaat nu even voor.

Zorgen om Vera (2)

Vera:
Van Ma Tok heb ik gehoord dat Vita over mijn ziekte heeft verteld.
Zij heeft natuurlijk niet alles meegemaakt wat mij hier boven in het mensenhuis is overkomen, dus dat zal ik vertellen.

Toen Ma Tok mij boven had gebracht had ik het best wel koud. Daarom mocht ik in een heerlijk warm zacht poezenmandje liggen, met een doek over mij heen.

Vera in het zachte poezenmandje

Daar kwam ik een beetje van bij. Ma Tok zei dat de poezen genoeg mandjes over hadden om in te liggen, dus dat ze het wel goed vonden dat ik in dit mandje mocht bijkomen.
Ik kreeg een heerlijk geprakt gekookt eitje voor mijn snavel.
En ik hoefde niet eens omhoog te komen om te eten, Ma Tok hield het bakje vast, zodat ik liggend kon eten. Dat deed ik graag, want ik had al de hele dag nauwelijks iets gegeten, daarvoor had ik het te koud en was ik te beroerd.

Vera eet liggend van haar lekkers

Ma Tok druppelde ook wat water in mijn snavel, dat slikte ik door.
Toen liet ze me een poosje met rust, totdat ik helemaal warm was geworden.
Die nacht sliep ik in het mensenhuis, omdat het in ons eigen huis te koud was en Ma Tok zei dat ik misschien besmettelijk was, zodat ik niet bij de andere kippen mocht komen, anders werden ze misschien allemaal ziek. Ik vond het allemaal best.

medicijn voor coccidiose

De volgende morgen werd ik in een grote bak gezet, met kranten onderin, zodat Ma Tok mijn poep goed zou kunnen bekijken. En ja hoor: ik had coccidiose, zei ze.
Ze belde naar mevrouw Wies, die daar nog medicijnen voor had, die mocht Ma Tok ophalen bij haar.
En daar kreeg ik toen een half pipet van in mijn snavel gedruppeld.
Omdat ik helemaal geen trek in eten had, ook niet in een eitje of in gedroogde meelwormen of eivoer, heeft Ma Tok iets geregeld om eten rechtstreeks in mijn krop te spuiten. Ze heeft er een heleboel keer voor moeten opbellen naar allerlei mensen, maar uiteindelijk had ze alles in huis. Ze nam ze mij op schoot, gerold in een oud overhemd van Pa Tok, zodat ik niet kon tegenspartelen. Ze trok mijn kop omhoog en deed mijn snavel open, daar ging een slangetje in, helemaal door mijn keel naar mijn krop. En toen ging Pa Tok met de grote spuit van de apotheek aan de gang; hij duwde net zolang tot de hele spuit leeg was en mijn krop vol.
Dat was een raar gevoel: ik had niets gegeten en toch zat mijn krop heerlijk vol met warme pap.
Dit herhaalden Pa en Ma Tok vier keer per dag, zodat ik een beetje op krachten zou komen.

Ik hoorde dat Vita zich erg bezorgd maakt om mij. Dat doet mij goed, ik zal echt mijn best doen om beter te worden. Aan mijn verzorging zal het in elk geval niet liggen.

Spannende tijden

Wiske: "Mama, waarom duurt het zo lang voordat er kuikentjes komen? Die drie weken zijn nu toch wel eens om?"
Maria: "Nee kind, ze zijn nog niet helemaal om, maar het duurt vast niet lang meer. Zullen we eens aan Pippa gaan vragen of ze al gepiep hoort onder zich?"

Wiske

Wiske: "Maar dat kan toch niet, als een kuiken nog in het ei zit kan het toch niet piepen?"
Maria: "Ja hoor, dat kan. Het kleintje pikt een dag voor het uitkomen de luchtkamer van het ei aan en dan kan het piepen."
Wiske: "Maar hoor je dat dan door het ei heen? Dan moet zo'n kuiken toch behoorlijk hard kunnen roepen."
Maria: "Ja, daar zul je nog versteld van staan, hoeveel lawaai zo'n klein ding kan maken."
Wiske: "Zullen we dan even bij Pippa op bezoek gaan? Zou ze dat wel willen? Ze zit de hele tijd maar alleen in dat broedhok, ik weet niet of ik dat zou volhouden, hoor."
Maria: "Maar jij bent ook niet broeds, als je dat bent gaat het gewoon vanzelf en dan lijken drie weken helemaal niet zo erg lang.

Maria

Maar laten we maar even kijken of we Pippa wat kunnen vragen.

Pippa, hoe gaat het met je?"
Pippa: "Goed hoor."
Maria: "Heb je al gepiep gehoord onder je?"
Pippa: "Ik dacht daarnet inderdaad dat ik wat hoorde, maar ik weet het niet helemaal zeker. Het kan ook zo zijn dat ik wat dacht te horen omdat ik het zo graag wil."
Wiske: "Vind je het erg spannend, nu er bijna kleintjes gaan komen?"
Pippa: "Ja, ik ben wel erg benieuwd hoe het kuiken zal zijn, vooral omdat het er maar eentje is vind ik het erg belangrijk dat hij of zij gezond en sterk is."
Maria: "Hoe bedoel je, dat het er maar één is? Je zit toch op vier eitjes?"
Pippa: "Zo ben ik wel begonnen, ja, maar Ma Tok heeft een paar keer met een lampje door mijn eieren heen

Pippa

gekeken en toen heeft ze gezien dat er maar in één van de vier eitjes een kuiken groeide.
Dus de andere drie eieren heeft zij weggehaald, zodat ik nu nog maar op één ei zit te broeden."
Wiske: "Wat naar voor je.
Was je erg teleurgesteld?"
Pippa: "Ja, aan de ene kant wel, je hoopt natuurlijk dat alles uitkomt, maar aan de andere kant is het ook wel weer rustig om maar één kuiken te hebben.
Vier is best hard werken, hoor."
Wiske: "Wil je mij alsjeblieft roepen als er iets gebeurt onder je? Ik wil het zó graag meemaken allemaal."
Pippa: "Dat kan ik niet beloven, want ik moet heel stil blijven zitten als het kuikentje uitkomt. Het moet goed warm gehouden worden, want het is helemaal nat als het er net is.
Maar je hoort het vanzelf, want het zal zeker piepen, dat geef ik je op een briefje."

Ma Tok: even terzijde: Vera leeft nog, ze is nog erg ziek, maar we gaan door met haar te vertroetelen.

Zorgen om Vera (1)

In verband met de zorgelijke toestand van Vera is er reeds vandaag een update van de familie Tok.

Vita:
Hier ziet u ons nog lekker samen scharrelen in de Tok-tuin, mijn beste vriendin Vera en ik. Dat is al een paar dagen geleden. Nu is Vera niet meer in de tuin.
Ik zal u vertellen hoe dat zo gekomen is.

Vera in de tuin

Op een avond, toen we op stok gingen omdat Laza ons had geroepen, bleef Vera beneden in ons huis staan.
Ze kwam niet naar boven, ook niet toen het echt donker werd.
Laza riep nog een paar keer dat ze nu toch echt moest komen, maar Vera bleef zitten waar ze zat.
Ma Tok miste haar toen ze de deur dicht kwam doen. Ze ging eerst in de tuin zoeken, dat was wel even grappig, maar toen ze terug kwam in ons huis en Vera op de grond zag zitten was alle lol wel over.
Ze tilde Vera op en nam haar mee naar het mensenhuis. En daarna heb ik haar niet meer gezien.
De volgende morgen kwam Ma Tok met een ernstig gezicht vertellen dat Vera ernstig ziek was en dat het niet zeker was dat ze weer bij ons terug zou komen.
Zij, Ma Tok dus, ging wel heel erg haar best voor Vera doen, en wij

Vita alleen aan het scharrelen

moesten maar proberen gewoon te gaan scharrelen.
Dat deden wij, maar ik dacht toch telkens aan mijn hartsvriendin, die misschien niet meer beter zou worden. Ik wilde eigenlijk graag even bij haar kijken, maar dat mocht niet van Ma Tok, want wat zij mankeert is besmettelijk en zij wil niet dat ik ook ziek wordt. Dat wil ik natuurlijk ook niet, maar ik mis Vera wel erg. Gelukkig vertelt Ma Tok telkens aan mij hoe het met haar gaat. Dat ze medicijnen krijgt en ook met een slangetje door haar keel gevoederd wordt omdat ze zelf niet wil eten.
Dan moet het toch wel echt mis met haar zijn.
Toen haar krop verstopt was kon ze ook al niet eten, dus ze was nog mager van haar vorige ziekte.
Daarom is het goed dat Ma Tok haar nu eten geeft met dat slangetje, anders zou ze nu al dood zijn, denk ik.

Ma Tok: het had nog heel wat voeten in de aarde voordat ik aan de benodigdheden voor de dwangvoeding was gekomen. De dierenarts had geen spuit met slangetje of kropnaald voor mij, dierenwinkels in de buurt verkochten ze ook niet. 
En bestellen via internet zou te lang duren, dan zou Vera inmiddels overleden zijn. Gelukkig wist mevrouw Carla van het vogelasiel raad. Ze vertelde mij dat ik het beste naar een gewone apotheek kon gaan en daar moest vragen om een luerlock spuit van 50ml en een catheter nr.14. Dat paste precies op elkaar en zo is het gelukt. 
Mevrouw Wies mocht van mevrouw Carla ook een beetje van het dwangvoer-poeder meenemen, dus ik kon meteen aan de slag. 
Als Vera het redt heeft zij haar leven mede te danken aan deze mensen!

Pippa's slaapplaats

Nadine:
Er is u nog een verhaaltje beloofd over Pippa.
U weet nog niet waar zij tegenwoordig de nacht doorbrengt. Wel, dat is een heel verhaal.

Pippa is weer heel tam geworden

Misschien hebt u al zo uw vermoedens waar Pippa slaapt. Dan zijn die vermoedens vast juist, want er waren al enige tekenen dat het weer zou gaan gebeuren.
Inderdaad: Pippa zit in het broedhok op vier eitjes te broeden.
Zij was werkelijk niet meer te houden, ze bleef maar in een legnest zitten, zelfs als er helemaal geen eitje voorhanden was.
Dan zat zij te broeden op niets. Ma Tok heeft van alles geprobeerd om haar te ontmoedigen, maar Pippa was onvermurwbaar. Toen heeft Ma Tok maar toegegeven.
Pippa zit heel stil op haar eitjes,

Pippa aan het broeden

ze is nu al weer een heel poosje aan het broeden.
Zoals u weet duurt het drie weken voordat er kuikens uit de eitjes komen. Ik weet niet precies hoelang ze nog moet, maar het duurt vast niet lang meer.
Wie er het meest opgewonden is in de Tok-tuin? Dat is Wiske.
Zij heeft nog maar één keer meegemaakt dat er kuikentjes kwamen, maar toen was zijzelf nog maar een piepkuiken van één of twee weken, dus daar weet zij niets meer van.
Ze vindt het aan de ene kant jammer dat niet haar moeder Maria aan het broeden is, dan zou

Wiske is opgewonden over de aanstaande geboorte

zij immers broedbroertjes of -zusjes krijgen.
Maar aan de andere kant vindt zij het volgens mij ook wel prima dat zij haar mama nu voor zichzelf kan houden.
Ze trekken nog veel met elkaar op, die twee en al doet Wiske soms net alsof ze dat niet wil, ze geniet er toch van.
Wij zijn allemaal erg nieuwsgierig hoe de nieuwe kleintjes eruit gaan zien. Ma Tok weet niet wie de eitjes gelegd heeft, dus het blijft een verrassing.
Misschien is er wel een eitje van Wiske bij, dan wordt zij toch een soort van moeder, terwijl ze er niets voor hoeft te doen.
Dat zou mooi zijn.
Hoe zou een kuiken van Laza en Wiske eruit zien?
Meer chabo dan kuifhoen?
Met of zonder kuif?
We zullen het moeten afwachten.
Door dit verhaal ben ik ook helemaal nieuwsgierig geworden naar de kleintjes.
Waarom duren drie weken toch zo lang?

Het plan van Ma Tok

Wiske:
Ma Tok heeft iets heel bijzonders gedaan.
En ik ben er heel blij om, net zoals Nadine, Odette, Pippa en mama Maria.

Yvonne en Yvette (vooraan)

Alle chabo's dus.
Ma Tok heeft gezegd dat het geen straf was, maar gewoon een maatregel ter beveiliging van ons, kleintjes.
Nu bent u natuurlijk nieuwsgierig geworden naar die maatregel van Ma Tok. Ik zal het allemaal netjes vertellen zoals het is gebeurd.
U weet vast nog wel dat Yvonne en Yvette Odette zo hadden toegetakeld. Gelukkig hebben ze beterschap beloofd, maar het is voor hen erg moeilijk om zich aan hun belofte te houden.
Onze rode kammetjes zien er voor hen erg aanlokkelijk uit, denk ik, want een paar dagen geleden liep Nadine met kleine korstjes in haar kam en ook Pippa was al aangepikt.

Maria en Wiske veilig bovenop de hordeur

Mama Maria heeft tegen mij gezegd dat ik altijd uit de buurt van Yvonne en Yvette moet blijven, omdat zij zich niet kunnen inhouden.
Ik begreep daar toen nog niets van, maar nu wel.
Daarom zitten mama en ik ook altijd bovenop de hordeur te slapen en niet op de stok.
De laatste nachten zat Odette ook bij ons en Nadine zat op de achterste stok, zover mogelijk bij de grote witte hennen vandaan. Pippa bleef in een legnest overnachten. Ook overdag keken wij voortdurend om ons heen om te kijken of er niet zo'n grote witte kip in onze buurt was.

Yvonne en Yvette in het oude hok

Ma Tok was niet gelukkig met deze toestand en toen heeft zij een plan bedacht.
Desiree haar kuif was weer aardig genezen, zoals u hebt kunnen lezen in haar verhaal, zodat zij wel weer in de tuin kon rondlopen.
Het oude hok stond dus leeg.
En daar heeft Ma Tok gebruik van gemaakt.
Zij heeft de twee grote witte dames 's avonds uit ons huis gehaald en hen in het oude hok op de stok gezet.
Nu zitten zij daar dus veilig. Veilig voor ons, kleintjes, maar ook voor henzelf. Zo kunnen zij niemand pikken en houden ze

Yvonne en Yvette samen in de ren.

zich automatisch aan hun belofte. Ma Tok heeft de volgende dag het hok uitgebreid door de lange ren er voor te zetten, zodat Yvonne en Yvette nu een héél groot hok hebben. Ze heeft er voor hen ook nog een grote plant in gezet, om verveling te voorkomen.
Door Ma Tok's maatregel zitten Nadine en Odette weer lekker op de stok tussen de anderen in. Mama en ik blijven op de hordeur, omdat dat nu eenmaal van het begin af aan óns plekje is geweest en dat blijft het ook.
En Pippa?
Dat is een ander verhaal, dat hoort u de volgende keer.

Nog meer nieuws uit het Jannes kamp

LazaRus:
Er is alweer nieuws uit de tuin van mevrouw Wies.
Jannes heeft er een dame bij gekregen.

Grietje bij aankomst in de kamer van mevrouw Wies

Nou ja, nog niet echt, maar als alles goed gaat gaat dat wel gebeuren.
Ik zal u vertellen wat Ma Tok tegen mij heeft gezegd.
Op een dag was een collega van mevrouw Wies aan het joggen. Wat iemand daar aan vindt kan ik niet begrijpen, maar daar gaat het nu niet over. Die collega liep dus over straat te rennen, maar dat rennen zal niet erg hard geweest zijn, anders had hij niet gezien wat hij zag.
En wat hij dus wél zag, omdat hij niet zo hard liep, was een eenzame, natte kip onder een boom langs de weg.
Omdat hij, net als mevrouw

de kale staart van Grietje

Wies, bij de dierenambulance werkt, stopte hij natuurlijk direct en ging kijken bij het arme, doornatte, koude beest.
Hij keek om zich heen, maar hij zag niemand die naar een kip liep te zoeken.
Toen heeft hij haar maar meegenomen naar huis en daar heeft hij mevrouw Wies gebeld, omdat die zelf kippen heeft. Mevrouw Wies ging direct naar haar collega toe om de arme kip op te halen.
Het dier was broodmager, had een soort wondje bij haar staart en veel kale plekken.
Mevrouw Wies gaf haar een heerlijk warm plekje in een apart

de wond boven de staart van Grietje

hok, waar ze voorlopig mag bijkomen van haar avonturen.
Ze kreeg de naam Grietje.
Ze krijgt nu allerlei lekkere hapjes om aan te sterken en vitamines door haar drinkwater en zalf op haar verwonding.
En nu moeten we afwachten hoe het verder met haar gaat.
Ze lijkt sprekend op mijn Vera en Vita toen die net bij ons in de tuin kwamen wonen, dus het zou zomaar kunnen dat zij is ontsnapt uit een transport van legkippen naar de soepfabriek.
Als dat het geval is verdient zij zeker een tweede kans, zei mevrouw Wies tegen Ma Tok, die het daar helemaal mee eens was.

Ma Tok: alweer met dank aan mevrouw Wies voor de foto's.