Allemaal veilig?

Maria onder de veilige struiken

Geertrui

Desiree

Odette

Keetje

Nadine en Pippa

                                                                                                                                                                                                                            Dag mensen, hebt u het al gehoord?
Nu is er hier vlakbij, in Zoeterwoude,
ook al vogelgriep uitgebroken bij een kippenboer. Vreselijk! Een week geleden heb ik u al verteld dat er enge berichten de ronde deden, en nu moet ik vertellen dat het niet bij die berichten is gebleven. Ik begin nu toch een beetje bang te worden. De mensen denken nog steeds dat de ziekte wordt verspreid door trekvogels. Of dat waar is weet ik niet, maar ik kruip voor de zekerheid toch maar zoveel mogelijk onder de struiken in de tuin, als de trekkers dan overvliegen komt hun poep in elk geval niet direct op mij. De vrouw zegt dat het onzin is om ons op te sluiten in ons hok, er is maar een klein gedeelte van onze tuin dat rechtstreeks onder de open lucht ligt, er staat een grote boom en er zijn heel wat struiken, daar valt eventuele poep op. Bovendien zijn er kippen ziek geworden in schuren, waar ze helemaal niet buiten kunnen komen, dus opsluiten heeft niet zo heel veel zin. Dus gelukkig mogen wij nog lekker vrij rondlopen. Niet dat er veel aan is vandaag, het regent de hele dag pijpenstelen.
Zoals u op de foto's kunt zien zijn de meeste hennen zo verstandig om mijn voorbeeld te volgen. Vrijwel iedereen zoekt de veilige struiken op. Vera en Vita zijn veel in het hok geweest vandaag, maar dat was voor de regen, zij beseffen niet dat er gevaar dreigt voor ons en we vertellen het ze maar niet, zij hebben al zoveel meegemaakt, we laten hen nu maar lekker in de waan dat alles veilig is.

En Laza Rus?
Laza denkt dat hij ons beschermt door midden in de tuin keihard te gaan staan kraaien naar elke overvliegende vogel. Ook hem laten wij maar in die waan.

Odette filosofeert verder

Na de drie bruine kippen mag ik weer het woord. Ik zal het niet over alle witte hennen hier in de tuin hebben, dat wordt zo na-apen van het verhaal van Nadine en Vera en Vita. En u weet waarschijnlijk allang dat de witte kippen hier in de meerderheid zijn, wij zijn namelijk met ons vieren: Maria en ik, Odette dus, en de tweeling Geertrui en Geertrui.
U ziet mij op de foto hierboven voor het schuurtje waar Laza Rus altijd de nacht doorbrengt. Zoals u (geheel links) kunt zien is de deur van de schuur een beetje open, dat betekent dat Laza door de tuin aan het lopen is. Ik heb me hier verdekt opgesteld omdat ik even geen zin heb in zijn avances. Zodra hij wordt vrijgelaten komt hij namelijk als een gek de tuin in rennen om de eerste de beste hen, die hij tegenkomt, te bespringen.

Het lijkt wel alsof hij zich dan weer moet bewijzen na een hele nacht in zijn eentje in het donker te hebben gezeten. En ik kan me daar wat bij voorstellen.
Zelfs toen Vera en Vita hier nog maar een paar weken waren wilde hij ze elke ochtend treden, de arme meiden wisten niet wat hen overkwam. Op de foto hiernaast kunt u zien dat hij eerst even goed heeft gekeken waar hij moet zijn, Vera draait verbaasd haar kop naar hem toe om te vragen wat hij aan het doen is daar achter. Ik geloof wel dat zij het interessant vonden de eerste tijd, ze hadden nog nooit zoiets meegemaakt, maar nu rennen ze ook weg als Laza uit de schuur wordt gelaten. Ze gaan zelfs bovenop het dak van het grote hok zitten en dan kijken ze toe wie er de pineut is. Tegenwoordig is dat vaak Desiree, die wordt een dagje ouder en kan niet meer zo hard rennen. Ik geloof ook niet dat zij het heel erg vindt, ze schudt even haar veren weer goed en dan loopt ze verder.

Nu heb ik iets bedacht.
Zou het misschien helpen als Laza de hele nacht gewoon tussen ons in op de stok zou slapen? Dat hij dan 's morgens niet zo gefrustreerd zou zijn? Zoals u kunt zien verschuilt hij zich tussen ons in als de vrouw hem komt ophalen om hem naar zijn slaapschuur te brengen. Zij schijnt altijd met een zaklamp in het hok om ons te tellen (we zijn nu met ons elven) en dan zoekt ze Laza op om hem tussen ons uit te halen. Omdat hij als het donker is altijd slaperig is, laat hij zich gewillig oppakken en wegdragen, maar volgens mij zou hij liever bij ons blijven zitten tukken.
Ik heb het aan  de vrouw voorgelegd en zij is het met mij eens. Maar ja, die buurvrouw woont er nog steeds. Gelukkig is er gisteren een nieuwe buurvrouw tussen haar en ons in komen wonen, ik hoop dat dat een beetje verschil maakt. Die nieuwe buurvrouw vindt kippen en hanen leuk en ze heeft ook een poes. Misschien gaat die eerste buurvrouw, die dus wat verder weg woont, zich nu wel druk maken over die poes, die vast wel in haar tuin gaat komen als ze hier gewend is, en dan bestaat er een klein kansje dat ze ons vergeet. Wel een heel erg klein kansje, dat geef ik toe. Maar je kunt altijd blijven hopen, toch?

Bruin is het nieuwe zwart

Vita, Vera en Nadine: Wij vonden dat wij, de drie bruine hennen van de familie Tok, nu maar eens samen met ons drieen een verhaaltje moesten vertellen.
U ziet Vita bovenaan links, Vera bovenaan rechts en Nadine hiernaast.
Nadine: Ik ben heel blij dat er nog twee kleurgenoten van mij hier in de tuin zijn komen wonen. Eerst was ik samen met Martha, maar nadat zij was overleden was ik de enige bruine kip hier. En eigenlijk vond ik dat een beetje jammer, want ik vind bruin een heel mooie kleur voor een hen. En er zijn tegenwoordig nogal wat problemen, die te maken hebben met kleuren, al gaat het dan om mensen en niet om pluimvee.
Vita: Wij kenden alleen maar bruine hennen voordat wij hier in de tuin kwamen wonen, we keken onze ogen uit toen we zwarte en witte kipjes zagen.
Vera: Ja, en dan hebben sommigen van jullie ook nog stipjes, heel leuk als versiering. Dat was helemaal een verrassing.
Nadine: Ik wist van tevoren dat er twee nieuwe kippen hier in de tuin bij zouden komen wonen, dat had de vrouw tegen ons verteld. Ze had ook gezegd dat die twee hennen heel slecht behandeld waren en dat wij allemaal erg lief voor ze moesten zijn.
Vita: En lief waren jullie, allemaal. Dat hadden wij nog nooit meegemaakt, waar wij woonden was het echt ieder voor zich, anders overleefde je het niet. Vera was eigenlijk veel te aardig om daar te wonen, zij vond het erg moeilijk om haar deel op te eisen.
Vera: Ja, gelukkig hielp jij mij nu en dan een beetje; jij was dus eigenlijk ook niet zo'n haaibaai als de rest van de bewoners van de schuur.
Nadine: Dus jullie waren al een beetje vriendinnen voordat jullie hier kwamen?

Vera met haar kapotte kammetje

Vera: Ja, als Vita niet voor mij was opgekomen toen ik zo gepikt werd door iedereen had ik hier nu niet gezeten.
Vita: Ze hadden haar kammetje helemaal beschadigd in de schuur en toen we door de mensen van Red een legkip waren meegenomen, samen met nog een heleboel anderen, gingen die anderen gewoon door met pikken, natuurlijk ook omdat er bloed uit Vera's kop kwam en dat is onweerstaanbaar voor ons. Ik moest mezelf geweld aandoen om niet ook te gaan pikken.
Nadine: Gelukkig dat de mensen het in de gaten hadden dat je zo werd mishandeld en ook dat ze je hebben behandeld tegen het bloeden, anders was er helemaal niets van je kam overgebleven, terwijl hij nu best weer mooi geworden is.
Vera (tegen Vita): Ik ben jou nog steeds dankbaar dat je me hebt beschermd en dat je niet aan jezelf dacht toen er van dat lekkere bloed uit mijn kammetje stroomde. Wat zagen we eruit, zeg, toen we hier net aankwamen, ik schrik er zelf van als ik de foto bekijk.
Nadine: Ja, wij schrokken ook, terwijl de vrouw ons had gewaarschuwd. Gelukkig is het leed nu geleden en zijn jullie allebei mooie gezonde blije hennen geworden hier in de tuin. En ik ben niet meer de enige bruine kip hier, dat is ook meegenomen. Win-win noemen ze dat tegenwoordig, toch?

Serieuze zaken!?

Laza Rus aan het woord

Zo mensen, daar ben ik weer. Ik vind dat er weer even genoeg gekakeld is door mijn harem, nu is het weer eens tijd voor wat serieuzere zaken.
Allereerst over de foto hierboven: Ziet u wel hoe ik mijn best doe op een bijzonder mooi exemplaar van mijn kraaikunst? Ik moet mij er helemaal voor uitrekken. Dat heb ik er graag voor over om u een genoegen te doen met mijn schitterende geluid.
U moet niet zeggen dat u het niet kunt horen, omdat u niet in de buurt woont, want dat is gewoon onzin. Ik ben zelfs in Nieuw Zeeland te horen en dat is aan de andere kant van de wereld. De vrouw heeft het mij zelf verteld. Zij heeft daar een zus wonen en die zus heeft mij horen kraaien. En verder dan Nieuw Zeeland kun je niet wonen.
Wat wel een beetje jammer is, is dat ik op de foto nog niet helemaal ben hersteld van de rui. Mijn staart is hier niet op zijn mooist, als ik in optimale conditie ben heb ik ook nog lange gebogen staartveren helemaal bovenaan, dat is werkelijk schitterend. Die veren zijn zwart met een groene glans. Als ik weer helemaal in optima forma ben zal de vrouw een nieuwe foto van mij maken, heeft ze beloofd. Anders denkt u nog dat ik hier een beetje sta te liegen. Er is nog wel een

foto van mijn staart, maar daar sta ik zelf verder weer niet zo geweldig op; de vrouw doet hem toch bij dit verhaal, al ben ik het daar niet zo mee eens, ik houd er niet van dat u mij ziet met een kop van een van mijn dames half voor mijn mannelijke lijf. En mijn fraaie gele poten staan er ook niet op, nu lijkt het net alsof ik in de tegels vastgegroeid ben.
Ziet u ook op de bovenste foto hoe mooi rood mijn kam en lellen kleuren als ik kraai? Dat is van de inspanning. Ikzelf vind het schitterend kleuren bij mijn zwarte veren.

En hebt u ook gezien dat aan het eind van mijn vleugels witte tips zitten? Als ik daarmee ga fladderen is dat een indrukwekkend gezicht. Daar is ook nog een foto van, kijkt u maar, rechts hierboven. Ik doe dat fladderen als ik ga dansen voor een van mijn dames, maar dat moet dan wel een bijzondere dame zijn, zoals Vera en Vita waren toen ze hier net waren aangekomen.

Laza en Vera

Zulke grote hennen had ik nog nooit gezien; en die waren nu helemaal voor mij!
Nu dans ik niet meer voor hen, ze zijn nu gewoon onderdeel van mijn harem geworden. Ik treed hen nu gewoon als ik daar zin in heb. Goed, omdat ze zo groot zijn moeten ze wel enige medewerking verlenen, als u begrijpt wat ik bedoel. Ik moet nu dansende bewegingen maken om niet van hun rug af op de grond te glijden. Dat zou een vreselijke blamage zijn, ik, de enige haan hier in de tuin, die van een hen zou afvallen. Nee, dan maar mijn vleugels gebruiken om mijn evenwicht te bewaren. En het staat ook wel elegant, vind ikzelf.

Zo, de volgende keer mag een van de dames weer tegen u aan kletsen. U hebt nu in elk geval weer even een serieus verhaal kunnen lezen.

Enge berichten

Maria vertelt 

Dag, beste lezers van de verhalen over ons in onze tuin. Hoe gaat het met u? U krijgt telkens te horen hoe het met ons gaat, maar het is ook belangrijk hoe het met U gaat. Daarom vraag ik er naar.
Hebt u al gehoord over de vogelgriep, die door Nederland rondwaart op het ogenblik? Er doen vreselijke berichten de ronde, het is heel erg voor alle pluimveehouders. Dat zal inderdaad wel zo zijn, maar begrijpt u ook hoe erg het is voor al die kippen? Als ze ziek worden gaan ze dood, dat is heel naar. Maar als ze niet ziek zijn lopen ze de kans om toch dood te gaan, ze worden dan dood gemaakt door mensen, die zeggen dat dat het beste is om verspreiding te voorkomen. Ik weet niet of dat waar is, maar ik vind het vreselijk, dat al die gezonde kippen gewoon worden afgeslacht. Ruimen, noemen ze dat. Dat klinkt minder slecht dan dood maken, dat is waar, maar het komt natuurlijk op hetzelfde neer voor de hennen, die het overkomt.
Ze zeggen dat het komt door de overvliegende trekvogels. Zouden duiven daar ook bij horen? Volgens mij blijven de duiven, die steeds in onze tuin komen, gewoon de hele winter in ons land; ze komen ook in de winter bij ons ontbijten, lunchen en dineren. Ik hoop dat die duiven geen akelige ziektes overbrengen, anders moeten we Iwan de hele dag op ons hok laten liggen om ze telkens weg te jagen. En zelfs als ze niet in de tuin komen laten ze er nog wel hun poepjes vallen. En die poepjes schijnen nu juist het probleem te zijn.

Jaren geleden, toen ik hier nog niet was, schijnt er ook vogelgriep geweest te zijn, toen heeft de vrouw de kippen, die hier toen woonden, in het hok opgesloten, om te voorkomen dat ze ziek zouden worden. Zo'n vaart loopt het nu nog niet, zegt ze, en ik hoop maar dat dat zo blijft, want dag en nacht in het hok zitten is helemaal niet fijn, vooral niet als je gewend bent om lekker door de hele tuin te scharrelen. En voor Vera en Vita zou het ook raar zijn om weer weinig bewegingsruimte te hebben. Ze zijn nu net gewend aan het lekker overal scharrelen. Ik kan me voorstellen dat ze zouden gaan denken dat ze weer terug zouden moeten naar die schuur, waar ze vandaan komen. Je moet er toch niet aan denken, ze zouden er nachtmerries van kunnen krijgen.

Ik hoop maar dat deze enge berichten over vogelgriep snel overwaaien en dat alles weer goed komt in heel Nederland en in onze tuin in het bijzonder.

Kuiven

de Geetruien vertellen

Beste mensen, vandaag zijn wij weer eens aan de beurt om u wat wijzer te maken omtrent kippen.
Dat hele kattenverhaal moet u maar snel vergeten, er is toch eigenlijk maar een soort dieren dat belangrijk is en dat is de kippensoort, dat zult u toch met ons eens moeten zijn. Neem nu eens het nut van bij voorbeeld een hond: dat nut is er gewoon niet. En van een kat? Ook niet, toch? Goed, katten kunnen de duiven wegjagen uit de tuin als ze met teveel tegelijk komen, maar daar houdt hun nut toch wel op.

Desiree met uitgegroeide kuif

Nee, dan wij, kippen! We houden de tuintegels keurig schoon, we eten de groente afval van de mensen op, we zijn gezellig, maken een lief tokkend geluid en dan leggen we ook nog overheerlijke eieren!

Keetje idem

Maar waar wij het met u over willen hebben is De Kuif. Wij kuifhoenders zijn uitgerust met een prachtige bos veren op onze kop, dat is gewoon voor de sier, net zoals mensen hun haren soms in een kuif proberen te kammen; die mensenkuiven worden nooit zo mooi als die van ons, maar ze doen hun best om op ons te lijken. Wij Geertruien hebben krulveren, dus ook de veren van onze kuiven staan in de krul. Behalve dat dat mooi is is het ook handig, zo groeit onze kuif niet voor onze ogen. Bij de kuifkippen met gladde veren gebeurt dat namelijk wel, zoals u kunt zien op de  beide foto's hiernaast van Desiree en Keetje. Als hun veren na de rui weer helemaal zijn aangegroeid zitten de kuiven helemaal voor hun ogen en zien ze geen klap meer. De vrouw neemt hen dan een voor een op schoot en dan gaat ze aan de slag met een schaar. Wij zijn blij dat wij dat niet nodig hebben, het lijkt ons best eng, zo'n groot scherp knipding vlakbij onze ogen. Maar Desiree en Keetje zitten gelukkig goed stil, wij geloven dat de vrouw hen stevig vasthoudt en dan gaat het goed. Binnenkort gaat dit knippen weer gebeuren, want de beide meiden moeten alweer om een hoekje kijken als ze hun eten willen zien.
Wij houden u op de hoogte.

Wie wonen er in het huis?

Odette stelt aan u voor:

Odette: Vandaag ga ik de kattenfamilie aan u voorstellen. Zij wonen in het huis bij de mensen en zij komen, behalve de grijze op de laatste foto, allemaal wel eens in de tuin bij ons.
Omdat het plaatsen van onderschriften bij de foto's op grote problemen stuit moet ik de katten allemaal beschrijven en hun namen noemen. Dat vind ik niet erg, hoor, nu kan ik laten zien dat ik ze allemaal goed ken. Behalve die laatste, die grijze, die is een paar keer in de tuin geweest, maar toen was ze zo bang dat ze niet meer terug durfde. De mensen hebben heel veel moeite moeten doen om haar weer naar binnen te krijgen en nu komt ze niet meer in de tuin.

               

Goed, we beginnen met de eerste foto. Die enorme rooie kater, dat is Iwan. Wij noemen hem gekscherend "de verschrikkelijke", maar hij doet geen kip kwaad. Hij is een echte goeie sul. Het is wel handig dat hij nu en dan bij ons op het hok ligt, dat houdt de duiven goed op een afstand.

Iwan waakt

Op de foto hiernaast ligt hij op het grote hok, op de rechtervleugel. Iwan was goed bevriend met Julius, zij zaten wel eens samen te smoezen; Iwan vond het dus helemaal niet leuk toen Julius weg moest en hij heeft een hekel aan de bewuste buurvrouw. Verder is hij goeie maatjes met iedereen hier in de buurt.

Op de tweede foto ziet u Caja, een klein zwart poesje. Zij is heel klein, maar ze is pinnig genoeg om de baas te zijn over Iwan; als zij hem roept komt Iwan er braaf aan lopen. En als Iwan ziek is zorgt zij voor hem, als hij niet naar buiten mag gaat zij voor het kattenluikje zitten om hem te beletten daardoor te ontsnappen. Wij denken dat Iwan eigenlijk een beetje bang voor haar is, al ligt hij wel vaak tegen haar aan te slapen. Caja kan zich heel zielig voordoen, zij mauwt dan zachtjes, haar open bekje roze in het verder zwarte geheel(tje).

De derde foto vertoont de gestreepte Lotje. Zij is nogal bazig, maar ze kan ook heel lief zijn. Zo heeft zij Cieniy (zie hieronder) erg geholpen bij haar inburgering in het huis. Maar ze heeft ook boze buien, die vooral naar voren komen als het regent en zij niet naar buiten kan. Ze heeft dan echt de pest in, gaat de aarde uit de plantenpotten harken en op de grond nog eens lekker verspreiden, zodat de vrouw een hele tijd bezig is om alles op te ruimen.

Dan komt Igor, de schoonheid van de familie. Hij is, samen met zijn broertjes en zusjes, op de heide gevonden in een mandje, hij was toen nog heel klein. Hij is erg mooi en lief en zijn vacht is heerlijk zacht, maar hij blinkt niet uit in intelligentie, om het vriendelijk te zeggen. Hij heeft zich al meerdere malen op laten sluiten in ruimtes waar hij dan niet meer uit kon komen. Gelukkig is hij altijd weer op tijd gevonden door de mensen. Zijn luiheid is legendarisch.

En de laatste is Cieniy, zij is een Blauwe Rus; Cieniy betekent "blauw" in het Russisch, vandaar haar naam. Zij heeft erg veel meegemaakt in haar leven en ze is daardoor getraumatiseerd. Daarom raakt ze snel in paniek als ze ergens is waar ze de weg niet weet. In het huis gaat het nu goed met haar, dus de mensen houden haar maar binnen en op het terras, dat vindt zij heerlijk.

Zo, nu bent u op de hoogte van de bewoners van het huis. Het is wel een heel kattenverhaal geworden, maar dat was even nodig om te begrijpen over wie wij het hebben als we een naam noemen van een van onze harige vrienden. Als u meer over hen wilt weten verwijs ik u naar www.hetleidschkatblad.blogspot.nl, daar staan de belevenissen van de katten uit de buurt beschreven.
En het volgende verhaal gaat weer over kippen, dat beloof ik u.                                                          

Verantwoord snoepen (2)

eivoer

Pippa:Ik zou nog meer lekkere hapjes aan u laten zien. Nou, daar gaan we dan: op de eerste foto ziet u eivoer, ook wel krachtvoer genoemd. Dit bevat, zoals de naam al zegt, veel eiwitten, en het is daardoor erg goed voor ons verenpak. Wij krijgen dit altijd als we in de rui zijn. Omdat we het zo lekker vinden geeft de vrouw het ook vaak als we helemaal niet ruien, ze zegt dan dat we best nu en dan een oppeppertje mogen hebben.

granen strooivoer

Het spul op de foto hiernaast heet ruwvoer of granenmix of strooivoer. Dat is ook goed voor ons en heel erg lekker. De duiven zijn hier ook gek op en de vrouw strooit het dan ook altijd in de aarde achter in de tuin, vlakbij de grote boom, die daar staat en waar de duiven vaak in gaan zitten. Zij mogen dan een graantje meepikken. De vrouw hoopte eerst dat de duiven hiermee genoegen zouden nemen en dat ze niet in ons hok zouden komen, maar helaas...

grit en maagkiezel

En hier ziet u grit, dat zijn gemalen schelpen, die zijn nodig voor de kalk. Wij gebruiken nogal wat kalk voor de schaal van onze eieren, dus die kalk moeten we regelmatig aanvullen. Er zit ook maagkiezel doorheen, dat gebruiken wij voor onze spijsvertering. Mensen hebben dat niet nodig, maar vogels wel. Dit is niet echt snoep voor ons, maar we vinden het wel lekker en we voelen dat we het nodig hebben, dus het moet er wel zijn.

uitvergroot vlokreeftje

En links ziet u de vlokreeftjes, rechts is er eentje uitvergroot. Op de foto van de ene grote kunt u zien waarom ze vlokreeftjes heten. Het zijn gevriesdroogde kreeftjes en ze hebben een beetje de vorm van een vlo. Dus als u nog nooit een vlo hebt gezien dan weet u nu ook hoe die er uitziet. Alleen zijn vlooien, geloof ik, donkerrood of zwart.
Deze vlokreeftjes bevatten ook veel dierlijk eiwit en zijn dus goed voor onze veren.

Zo, nu hebt u wel een idee van wat wij allemaal voor heerlijkheden krijgen voorgeschoteld hier in de tuin. En nu begrijpt u vast ook waarom wij zulke blije kippen zijn.
En voor dat andere lekkere hapje, u weet wel, waarover ik het in het begin van mijn vorige stukje had, moet u het allereerste verhaal van dit blog maar lezen, dan begrijpt u wel wat (wie) ik bedoel.

Verantwoord snoepen (1)

Pippa vertelt

Mij is gevraagd om iets te vertellen over lekkere hapjes. Ik heb eerst nog even, voor de zekerheid, gevraagd wat voor soort hapjes hiermee werden bedoeld en nadat ik de verzekering had gekregen dat het hier niet om leuke haantjes ging maar om eten weet ik nu waar ik het over moet hebben.

nogmaals: meelwormen

Wij krijgen elke dag, behalve voldoende scharrelmix, waar eigenlijk alles wat we nodig hebben in zit, nog iets om te snoepen. Dat snoep is ook gezond voor ons, dus het is niet zo dat we, net als mensenkinderen, verwend worden met lekkers dat eigenlijk helemaal niet goed voor ons zou zijn. Mensenkinderen krijgen snoep dat slecht is voor hun tanden en kiezen, of ze worden er veel te dik van. De vrouw zorgt goed voor ons
dus dat komt er bij ons niet in. Niet dat wij tanden en kiezen hebben, maar het gaat om het principe.
Over de heerlijke meelwormen heeft u al gehoord en de foto had u ook al bekeken, maar omdat ze zo vreselijk lekker zijn laat ik hem nog een keer zien.

een bordje gezond snoep

Verder krijgen wij ook bladeren van sommige groenten, die de mensen in het huis dan 's avonds eten. Kunt u raden wat ze vanavond gaan eten? Wij slepen alles van het bordje af en dan pikken we een stuk mee. Het is vaak een spelletje, degene die een lekker blad heeft rent ermee weg en de anderen rennen dan achter haar aan, zogenaamd om het af te pakken, maar het is maar voor de grap. Er is altijd genoeg voor allemaal, dus echt vechten om een blad of stukje wit is helemaal niet nodig.
Verder krijgen wij soms een stukje paprika, of wat schijfjes appel, ook erg smakelijk. En als wij medicijnen krijgen, zoals de wormenkuur, eten de mensen onze eieren niet, dat zou niet zo goed voor hen zijn. Wij sierkipjes hebben op het ogenblik onze winterstop, maar Vera en Vita leggen bijna elke dag allebei een ei. De vrouw breekt soms een eitje voor ons op een bord en dat mogen wij dan lekker opsmikkelen. Soms kookt ze het ei eerst hard en dan prakt ze het, dat smaakt ook prima. Voor ons is het alleen maar goed, zo'n medicijn-ei, zegt ze.
Als ik al deze dingen opnoem loopt het water me in de snavel.
Ik ga nu maar even pauzeren voordat ik zou gaan kwijlen.
Morgen vertel ik verder, want er is nog meer lekkers te genieten hier.

Goede en foute wormen

Nadine's gezondheidspraatje

Er is weer iets gebeurd de afgelopen dagen. Niets ergs, hoor, schrikt u maar niet. Wij hebben namelijk ons wormkuurtje gekregen, wij krijgen dat twee keer per jaar.

antiwormmiddel

Dat is iets uit een flesje, dat doet de vrouw door ons drinkwater. U kunt het flesje hiernaast op de foto zien staan, samen met een litermaat, er moet namelijk een bepaalde hoeveelheid van het spul met een liter water worden vermengd en de vrouw is daar heel precies in, zodat wij niet teveel of te weinig binnen krijgen. Je proeft het niet echt, maar ze zegt dat het helpt om eventuele wormen in ons lichaam te doden. Ik vind dat eigenlijk een beetje raar: Aan de ene kant krijgen wij heerlijke meelwormen te eten omdat die goed voor ons zijn en aan de andere kant moeten de wormen in ons lichaam dood gemaakt worden omdat wij er ziek van kunnen worden. De vrouw zegt dat de ziekmakende wormen van een ander soort zijn en als zij het zegt zal dat wel waar zijn. Wij krijgen dat spul twee dagen achter elkaar te drinken en dan na tien dagen nog een keer twee dagen. Dan moeten alle verkeerde wormen dood en weg zijn, zegt ze.

multivitamine

Omdat het wormenmiddel onze darmwand verschraalt krijgen we na de kuur altijd een weekje elke dag multivitamine door ons water, dat moet alles weer helemaal tiptop maken, zodat wij er weer een tijdje tegen kunnen. Die vitamine krijgen wij trouwens ook wel eens zonder het wormenspul, ik geloof dat we het een dag per week krijgen en als we ziek zijn of in de rui krijgen we het om de dag. Dan blijven wij lekker gezond en sterk en dan voelen wij ons ook goed.
De meelwormen zijn helaas alweer op, nu krijgen we weer elke dag gevriesdroogde vlokreeftjes, ook niet te versmaden. Vanmorgen had de vrouw de emmer met de lekkere kreeftjes open gemaakt en ze wilde net een handje eruit halen om die voor ons op de grond te strooien toen Vita, brutaal als ze inmiddels is, gewoon op haar arm ging zitten en haar snavel in het emmertje stak. De vrouw moest er om lachen en ze zette Vita weer op de grond; toen gaf ze ons snel het lekkers om te voorkomen dat Vita weer terug zou springen op haar arm.
We kregen ook nog eivoer, omdat we nog niet allemaal helemaal door de rui heen zijn; dat is ook erg smakelijk. De duiven lusten het ook erg graag, dus wij moeten snel eten, anders snoepen zij alles voor onze snavels weg. We gunnen hen wel iets, maar het moet niet te gek worden, dat bent u toch wel met mij eens?
Anders roepen wij Iwan, de grote rode kater, die in het huis woont, daar hebben de duiven wel ontzag voor.
Hij doet geen vlieg kwaad, ha ha, maar dat weten zij niet.

Een dilemma.

Maria brengt een belangrijk onderwerp ter sprake

Zo, nu mag ik weer eens wat vertellen. Ik doe dat op verzoek van de vrouw en naar aanleiding van de verhalen over broeden en kuikens opvoeden.
Zoals ik al heb verteld was ik dit jaar een beetje te laat met mijn broedsheid en toen vond de vrouw het niet goed meer dat ik ging broeden, de kuikens zouden dan nog niet groot en sterk genoeg zijn als het koud zou worden buiten. Ik moet toegeven dat zij daar wel gelijk in had en ik ben nu blij dat ik naar haar heb geluisterd. Desiree, Pippa en Keetje hebben wel gebroed dit jaar, ik weet niet of ze het de volgende lente weer gaan doen. De vrouw vindt namelijk dat er teveel kippen komen als wij telkens weer voor kleintjes gaan zorgen. "Kleine kuikens worden grote kippen", zegt zij en dat is natuurlijk waar. En hoe meer kippen er komen, hoe minder arme leghennen zoals Vera en Vita geholpen kunnen worden. Voor hen is er dan nergens meer plaats.

arme legkippen

schattig kuiken

Nu kunt u natuurlijk zeggen dat die paar kuikens uit onze tuin niet veel uitmaken, maar als iedereen er zo over denkt komen er toch een heleboel kippen bij.
Dus de vrouw heeft besloten dat er hier in de tuin alleen gebroed gaat worden als de broedsheid zo sterk is dat er met geen mogelijkheid een einde aan gemaakt kan worden en als er hier kippen bij komen omdat er een plaats is opengevallen, dan worden dat weer geredde legkippen zoals Vera en Vita.
Het is natuurlijk heel schattig, zo'n kuiken, kijkt u maar naar de foto hierboven, maar wat vindt u dan van de foto van Vera en Vita, dat is toch ten hemel schreiend? Die dieren moeten toch gered worden? En dat is toch belangrijker dan schattige kuikens uitbroeden en opvoeden?
Ik ben het helemaal met de vrouw eens en ik hoop dat er niemand van ons broeds wordt, dan kunnen er misschien wel snel een paar extra legkippen bij komen hier in de tuin.

Vragen van Vera en Vita

donscontrole door Keetje

Vita: Je hebt gezegd dat wij vragen mogen stellen. Heb je daar nu tijd voor, Desiree?
Desiree: Ja hoor, ik heb nu alle tijd, het lekkers is weer op en mijn krop is gevuld.
Vera: Wij vroegen ons af of we wel genoeg dons hebben om kuikens warm te houden.
Vita: Ik heb Keetje al laten kijken (zie foto hiernaast) en zij zei dat het ruim voldoende is, maar ik wil het toch graag zeker weten, zodat ik niet tekort schiet als ik over een poosje zou gaan broeden. Ik moet er niet aan denken dat de kleintjes het dan koud zouden hebben, vooral als ze zo nat uit hun eitje komen gekropen.
Desiree: Nou, Keetje had echt gelijk hoor, jullie hebben een prachtige dikke laag dons gekregen. Genoeg voor een heleboel kuikens om in te kruipen.
Vera: En hoe gaat het met eten en drinken tijdens het broeden, doe je dat dan helemaal niet? En word je dan niet helemaal slap als je drie weken niets eet en drinkt?
Desiree: De vrouw tilt je elke dag even van de eieren af en dan zet ze je voor de etensbak, dan eet je vanzelf even wat en de drinkbak staat er vlak naast, dus dan neem je ook een paar slokjes water. Je poepjes doe je dan ook meteen, zodat de eitjes schoon blijven.
Maar nu heb ik ook nog een vraag voor jullie: Hoe komt het dat jullie helemaal niets weten over broeden en kuikens opvoeden? Hebben jullie dat dan nog nooit meegemaakt?
Vera: Nee, wij kennen alleen kuikens die uit hun ei komen in een broedmachine.
Vita: Ja, en dan groeien ze op onder een warmtelamp, die dag en nacht licht geeft, zodat ze lekker snel groeien en ook vlug aan de leg zijn en eieren kunnen produceren. Wij hebben ook nooit leren scharrelen of lekkere dingen gekregen toen we nog klein waren.
Vera: En als ik dan hoor van jou dat de kuikentjes hier lekker door de tuin mogen lopen rennen en dat ze grapjes uithalen met hun broedmoeder en met hun tantes, dan begrijp ik dat wij heel wat gemist hebben bij het

na het spelen lekker naar mamma

opgroeien. Wat zou ik graag lol hebben gemaakt hier in de tuin.
Vita: Ja, en als je dan moe was geworden heerlijk onder je moeder kruipen, in haar warme dons, lekker veilig.
Desiree: Jullie zijn inderdaad erg veel tekort gekomen. En dan ook nog zo slecht behandeld als je zo je best hebt gedaan om aan je verplichtingen te voldoen. Het is een schandaal. Ik ben heel blij dat jullie hier zijn komen wonen en dat jullie nu deel uitmaken van de familie Tok.
Vera en Vita, tegelijk: Ja, wij zijn ook heel gelukkig dat wij zijn gered door de mensen van Red een legkip en dat we nu in deze fijne tuin mogen wonen. Jullie zijn ook allemaal zo aardig voor ons.
En we zijn er trots op dat we de naam Tok mogen dragen.

Wat is broeden ? (2)

het uitkomen van de eieren

Zo, jullie hebben gevraagd of ik verder wil vertellen over broeden, jullie weten nu dat het betekent dat je op eitjes gaat zitten om ze goed warm te houden. Dat broeden duurt een hele tijd, maar omdat je een beetje in trance raakt lijkt het niet zo lang. Na twintig dagen hoor je een zacht gepiep onder je, dat zijn de kleintjes, die nog in het ei zitten; ze hebben de luchtkamer aangepikt en dan kunnen ze piepen. En dan, op de eenentwintigste dag, gebeurt er een wonder. Eerst hoor je getik en daarna een soort gezaag, dat uren duurt en telkens even stopt, en dan opeens is er een klein, drijfnat kuikentje, dat snel in je dons kruipt om droog en warm te worden. Een heerlijk gevoel is dat! En na een poosje komt er nog zo'n ukkie uit zijn eitje gekropen, net zo lang tot er geen eieren meer over zijn en alle kuikens onder je zitten. Soms blijft er een eitje heel, dan blijf je daar nog een dagje op zitten, maar als er dan nog niets is gebeurd kun je er wel van uitgaan dat daar niets meer uitkomt. Dat eitje was misschien niet bevrucht, of het kuikentje erin is overleden; dat gebeurt wel eens, het is niet anders. Als de kuikens uit de eitjes zijn gekomen heet de moederkip officieel kloek; als je je kuikens roept maak je een kloekend geluid, dan komen ze naar je toe, ze herkennen je stem. En dan komt het moeilijkste gedeelte: de opvoeding.

drie kleine kleutertjes

Vergis je niet: als de kuikens net uit het ei zijn gekomen lijken ze erg lief en zijn ze helemaal afhankelijk van je. Maar zodra ze een paar weken oud zijn worden ze vreselijk eigenwijs en gaan ze streken uithalen. Ze springen zonder waarschuwing opeens op je rug, zodat je je het apezuur schrikt. Ze komen niet als je ze roept. En als ze in de tuin mogen gaan rondlopen is het eind helemaal zoek. Dan gaan ze helemaal hun eigen gang. Gelukkig helpt Laza Rus wel bij de opvoeding, dat deed Julius helemaal niet, die vond dat de taak van de kloek. Laza is een goede vader, beter dan mijn broedzoon, dat moet ik toegeven.

wat zullen we nu eens gaan uithalen?

En nu weet je ook wat een broedzoon is, of een broeddochter: dat zijn de door jou uitgebroede kuikens. De mensen kunnen in het begin moeilijk zien of een kuiken een haantje of een hennetje is, vooral bij kuifhoenders is dat erg lastig, omdat ze geen kammetje op hun kop hebben maar een bolletje veertjes. Onze mensen wachten altijd rustig of er gekraaid gaat worden of niet, dat duurt soms wel drie maanden, maar dat vinden ze niet erg, ze houden van alle kuikens evenveel. En als een kuiken een haantje blijkt te zijn verandert de vrouw gewoon zijn naam, zodat het weer past.
Hebben jullie nu alles begrepen, of zijn er nog vragen? Die behandelen we dan een volgende keer, want nu heb ik wel weer genoeg gekakeld voor vandaag.