Putjesschepper

Vera en Vita

Vita: Ma Tok heeft eergisteren vóór het hok geveegd met de grote bezem en ze heeft ook water gespoten met de slang en toen weer geveegd. Waarom ze dat deed? Ze was bijna gevallen toen ze ons uit het nachthok liet. Het was namelijk spekglad vlak bij het hok. Hoe dat komt? Dat heeft meerdere redenen. Vera zal ze opsommen, die is daar beter in dan ik.
Vera: Ja, ik ben goed in het maken van lijstjes in mijn kop.
De eerste oorzaak van de gladheid is dat er altijd als de deur van het nachthok opengaat, en dan bedoel ik niet de schuifdeur, maar de grote deur aan de voorkant van het hok, als die dus opengaat dan valt er van alles uit het nachthok naar beneden. Uit de silo gevallen voer, bodembedekking, poepjes van ons, enzovoorts. Dat komt dan allemaal door elkaar op de grond vóór het hok terecht.
Vita: Ja, zo uitgebreid hoeft het nu ook weer niet, je zou een opsomming geven, niet een encyclopedie.
Vera: Oké, ik ga weer verder. Dan ligt er ook altijd wat zand uit de ren vóór het hok. En als het dan geregend heeft wordt dat vanzelf modder. En soms liggen er ook nog wat groenteresten, die worden ook glibberig als ze lang liggen, vooral als ze nat zijn geworden.

Maria glijdt ook bijna uit

Vita: Ja, en eergisteren had het een beetje geregend en toen was het dus erg glad en Ma Tok gleed een heel eind op haar tuinschoenen vooruit, ze kon zich nog net overeind houden. Ik vond het wel een grappig gezicht, eigenlijk.
Vera: Maar stel je nu eens voor dat ze was gevallen en haar been had gebroken, dan hadden wij een hele tijd zonder haar moeten doen.
Vita: Daar heb jij weer gelijk in.
Ma Tok ging dus een beetje schoonmaken in de tuin, met de tuinslang en de grote bezem. En ik moet toegeven, het heeft ook zijn voordelen, zo'n schone plek vóór het hok.
Vera: Als de lekkere dingen, de vlokreeftjes en het scharrelzaad, worden uitgestrooid is het nu wel gemakkelijk dat je ze zo kunt oppikken zonder eerst de blubber eraf te moeten vegen. En je snavel wordt ook niet zo vies.

snavelreiniging door heen en weer vegen over de tegels

Vita: We hoeven nu lang niet zo vaak onze snavels af te vegen aan de grond, zoals u hierboven Keetje vol overgave ziet doen.
Vera: Ma Tok had wel erg rigoureus geveegd en gespoten, waardoor het putje in de tuin verstopt raakte. Gelukkig is dat vanzelf weer goed gekomen, de plassen zijn in elk geval weer weggezakt. Als het hard gaat regenen gaat Ma Tok kijken of zij het putje moet uitscheppen. "Nooit gedacht dat ik nog eens putjesschepper zou worden", zei ze lachend.
Vita: Hoe dan ook, wij hebben weer een lekker schone snoepplek.
Lang leve Ma Tok, de putjesschepper!

Blijdschap in het oosten (2)

Maria:
Omdat er een vervolg is op het verhaal van gisteren mag ik dat ook vertellen van Ma Tok.
Er is namelijk een soort van wondertje gebeurd in het oosten, bij de kippen van zus Ali.

het eerste wyandotte ei

Als u naar de foto kijkt zult u het al wel begrepen hebben, denk ik.
De twee nieuwe hennen, de Wyandottes, zijn net twee dagen bij de eenzame kuifkip en nu heeft één van de twee nieuwen al een ei gelegd!
Dat betekent dat de nieuwen zich op hun gemak voelen en dat ze gezond zijn.
Dus dat is fantastisch nieuws!
Ik heb nog niet gehoord of zus Ali haar kippen nu ook een naam gaat geven.
Dat zou voor mij wel prettig zijn, dat praat makkelijker. Als zij geen namen wil geven vraag ik aan Ma Tok of zij voor elke hen een naam wil verzinnen, zij kan dat goed.
Ik ben nu heel erg benieuwd geworden naar de gevoelens van de kuifkip. Misschien kan zus Ali daar iets over vertellen aan Ma

      Tok. Ik denk dat het met haar nu ook wel
      beter gaat nu ze niet meer alleen is.


















Op de foto's hierboven ziet u Wyandottes die erg lijken op de nieuwe kippen van zus Ali. Deze foto's zijn overgenomen uit de kippenencyclopedie, omdat de kleuren hierop duidelijker te zien zijn dan op de foto bij het vorige verhaal, die is genomen door het gaas van het hok heen. Dit zijn dus niet de echte nieuwe kippen die nu bij de kuifkip zijn komen wonen. Als de hennen op deze foto's niet de juiste kleuren hebben hoort Ma Tok dat graag van zus Ali. Ik zal het dan weer aan u doorgeven.
Vindt u ook niet dat de kleuren van de witte hen erg lijken op die van mij? Ik voel me nu eigenlijk een beetje verwant aan haar.

Ik hoor net van Ma Tok dat de mevrouw van het Katblad al roepnamen heeft verzonnen voor de oostelijke kippen, nl. Kuifje, Wyanda en Dotta.
Ik vind het prachtige hennennamen!
En nu maar hopen dat zus Ali het hier mee eens is.

Blijdschap in het oosten (1)

Maria:
Weet u het nog, dat verhaal van de kippen van zus Ali in het oosten van het land?
Dat ze allemaal ziek werden en dood gingen?
En dat er nog maar één kip, een kuifhoen, over was?
U bent vast wel benieuwd hoe het nu met die eenzame kip gaat.
Ik mag daarover vertellen, omdat ik me het meeste in haar heb ingeleefd.
U ziet mij hier op de foto in de deur van het grote hok zitten. Ik zit hier helemaal alleen, de anderen zijn allemaal achter in de tuin aan het scharrelen. En terwijl ik hier zo zit stel ik me voor dat de dorpel, waar ik op zit, de stok in het nachthok is, waar ik helemaal alleen zit te wezen. En dan voel ik me vreselijk eenzaam en alleen en heel ongelukkig.

de eenzame kuifkip

Op de foto hiernaast ziet u de echte eenzame kuifkip. Wat zit zij er droevig bij, vind u niet?
En het is natuurlijk ook helemaal niet lekker warm, ze heeft niemand om 's nachts tegenaan te kruipen, zoals wij dat zo heerlijk doen elke nacht als het koud is buiten.
Het is een wonder dat zij niet ziek geworden is. Ze zou alleen al van de eenzaamheid ziek hebben kunnen worden. Ik denk dat ik het niet vol zou houden, weken achter elkaar in mijn eentje.

de Wyandottes

Maar er is iets heel fijns gebeurd. Heel fijn voor deze kip, bedoel ik. Zus Ali vond dat de kip nu wel had bewezen dat zij gezond was en ook niet dezelfde ziekte zou krijgen als de andere hennen hadden gehad.
En zij vond ook dat de eenzame nu wel lang genoeg alleen had gezeten.
Zij heeft op het internet gezocht en ze vond een aanbieding van twee Wyandottes in de plaats waar zij woont, dus lekker dichtbij.
En die twee hennetjes heeft zij gekocht als gezelschap voor de eenzame.
(Het is een beetje jammer dat zus Ali haar kippen geen namen geeft, nu moet ik het telkens hebben over "de eenzame" en dat klinkt zo onpersoonlijk. Ma Tok heeft ons gelukkig wel allemaal een mooie naam gegeven.)
Maar goed: de eenzame zit nu niet meer alleen in het hok, zij heeft twee vriendinnen erbij gekregen. Ze kunnen 's nachts heerlijk tegen elkaar aan kruipen en overdag kunnen ze gezellig samen scharrelen.

Zo is het ene droevige verhaal al veranderd in een blij verhaal.
Hopelijk wordt dat binnenkort ook zo voor het andere bericht, dat van de verdronken kip en haan. Dan is het weer overal in orde in de vrije kippenwereld.

Wat vindt Laza Rus zelf?

Laza Rus:
Ik heb gemerkt dat er onder mijn hennen enige onrust was ontstaan. Eerst had ik niet gehoord waar het allemaal over ging, maar ik had wel in de gaten dat Odette iets aan het regelen was. Dus ik heb haar bij me geroepen en aan haar gevraagd wat er aan de hand was. Want als haan moet je van alles op de hoogte zijn en blijven, daar ben je de baas voor.

Laza roept Odette bij zich

Odette was een beetje verlegen met de zaak, dat merkte ik wel. Ze stond te draaien en te hummen, alsof ze niet durfde te zeggen wat er onder de hennen leefde.
Toen heb ik haar vriendelijk gezegd dat ze toch alles tegen haar eigen haan kon vertellen, dat ze zich nergens voor hoefde te schamen en dat ze zeker niet bang voor mij moest zijn.
Toen kwam het hoge woord eruit.
Ze zei dat ze aan het nadenken was geweest over het treden en getreden worden. Omdat er mensen waren die haar mening hierover ouderwets vonden.

onderonsje tussen Laza en Odette

Ik vroeg haar wat haar ouderwetse mening dan wel was en ze vertelde me met blozende lellen en kammetje dat zij vond dat een hen haar haan altijd moest toelaten als hij haar wilde treden.
Wat is zij toch een schatje!
Maar nu was ik natuurlijk nieuwsgierig geworden naar de meningen van mijn andere hennen.
Odette zei, nog altijd blozend, dat alle hennen mij een knappe haan vonden en dat dat erg fijn was voor hen. Getreden worden door een ouwe sukkel van een haan zou zeker minder goed vallen bij de hennen.
Verder zou het treden fijner zijn als de haan ongeveer dezelfde maat had als de hen, zodat het het beste was als de haan zich bij zijn eigen soort hennen zou houden. Dat was vooral de mening van de kuifhoenders, begreep ik uit Odette's verhaal. Maar voor Vera en Vita maakte dat laatste niets uit, zij vinden mij zó lief dat zij het altijd goed zouden vinden als ik hen zou uitkiezen.

IK ben de baas

Dat laatste maakte mij helemaal blij.
Maar toch had ik eigenlijk liever gezien dat alle hennen mij zo geweldig vonden dat zij het allemaal een eer zouden vinden als ik hen zou uitkiezen.
Maar toen ik nog eens over alles, wat Odette had gezegd, had nagedacht, kwam ik tot de conclusie dat eigenlijk alleen de kuifhoenders een afwijkende mening hadden.
En welbeschouwd  had ik dat altijd al geweten.
Vooral de Geertruien hebben mij nooit met plezier toegelaten en hen kies ik dus ook niet meer uit. Desiree voelt zich er te oud voor, dat respecteer ik.
En Keetje, ach, die vindt het meestal wel oké als ik haar benader.
Dus is er in feite niets nieuws onder de zon.
Ik heb Odette bedankt voor haar onderzoek en voor haar openhartigheid.
En daarna heb ik nog maar weer eens duidelijk en hardop laten horen wie er hier in de tuin de baas is. Ik hoef u vast niet te vertellen wie ik hiermee bedoel.

Odette heeft nagedacht (2)

Odette:
Ik zou nog verder vertellen over mijn gedachten met betrekking tot de houding van de hen tegenover de haan. Ik had u al uit de doeken gedaan hoe de Chabo's en de kuifhoenders hierover dachten. Ik vroeg mij af of het fijner is voor de hen als de haan wat groter is dan zij, weet u het nog?

Vera en Vita

En zo kom ik nu bij Vera en Vita.
Die zijn nog veel groter dan de kuifkipjes.
Vera en Vita moesten even nadenken over deze vragen. Zij hebben natuurlijk totaal geen ervaring gehad met een haan.
De eerste haan die zij zagen was een haan in de opvang van "Redt een legkip", en die haan was ook getraumatiseerd, net zoals zij.
En de volgende haan was Laza.
Vera en Vita vertelden dat zij Laza een heel mooi haantje vinden. En ook erg lief, zoals hij voor hen had gedanst toen ze net hier waren aangekomen. Hij en de al hier wonende kippen hadden toen gedacht dat Vera en Vita nog maar een paar weken te leven hadden, omdat ze er zo slecht uitzagen. En ze hadden samen besloten dat ze hen nog een paar heel mooie weken zouden geven, weet u het nog?
Zij vinden het dan ook absoluut niet erg als Laza hen wil treden.
De eerste keer vonden zij het wel spannend, vooral toen Laza zoveel moeite moest doen om op hun rug te blijven zitten, maar van hen mag hij ze treden zo vaak hij maar wil, zij vinden het prima.

Nu heb ik iedereen hier in de tuin gevraagd naar haar mening en ik kan dus tot een conclusie komen. Ik denk dat u het eigenlijk zelf al wel weet.

Over het algemeen is het zo dat het erg prettig is als de haan in kwestie een knappe jonge kerel is. Dat maakt het treden voor alle hennen prettiger. Verder lijkt het erop dat de haan het beste een hen van zijn eigen ras kan nemen, dat past het beste, al is dit geen ijzeren voorwaarde voor een geslaagde treding.
Het is best mogelijk dat een kleine haan een grotere hen bevrucht, maar de hen moet hem dan wel toelaten.

Laza en Vera

En verder kan de haan ook gewoon voor zijn plezier een hen treden, dus zonder bevruchtingsdoeleinden.
Als de hen er dan ook plezier aan beleeft is dat toch het mooiste wat er is?
Dat zal toch iedereen met mij eens zijn, zo niet, dan hoor ik het graag.

Odette heeft nagedacht (1)

Odette:
Ik ben eruit, hoor. Eindelijk! Ik heb me suf gepeinsd over het vraagstuk van het treden en getreden worden door de haan. Ik wist niet dat je zó moe kon worden van nadenken. Meestal doe ik het voor mijn plezier, maar nu was er een bittere noodzaak voor mijn denkwerk. Men was het er hier in de tuin namelijk niet over eens of een hen zich altijd maar moet onderwerpen aan de haan, als die er zin in heeft, of dat zij, de hen dus, ook nog wat te zeggen heeft.
Ikzelf heb altijd gedacht dat de hen zich behoorde te schikken naar de haan, maar dat schijnt een heel ouderwets en achterhaald standpunt te zijn.

Desiree loopt weg voor Laza

Zelfs Desiree, die hier de oudste is en van wie je dus een ouderwetse inslag zou verwachten, vond dat ik veel te meegaand was.
Op de foto hiernaast kunt u haar snel zien weglopen toen Laza achter haar aan kwam om haar te treden. En de andere hennen zijn ook niet zo onderdanig.
De Chabo's zijn nog het meest geneigd zich door Laza te laten pakken. Ik heb me afgevraagd hoe dat zou kunnen komen. En ik heb ook aan deze soortgenoten persoonlijk gevraagd of zij hierop een antwoord hadden.
Pippa zei dat zij Laza gewoon een lekker ding vond en dat zij het daarom eigenlijk altijd wel toeliet, gewoon dus omdat zij het fijn vindt als zo'n mooie jongen

Laza, Pippa, Maria en Nadine (en Geertrui)

haar uitkiest. Nadine was het hier roerend mee eens en ook Maria sloot zich bij hen aan.
Tja, en ik moet toegeven dat ikzelf Laza ook een knappe haan vind, dat maakt het helemaal niet onplezierig als hij mij treedt.
Als wij hier een ouwe sok van een haan in de tuin zouden hebben rondlopen zou ik er waarschijnlijk wel anders over denken.

Desiree, Keetje en Geertrui

Dus nu rees de volgende vraag voor mij: Vinden de kuifhoenders Laza dan niet knap?
Ik heb het hen gevraagd en zij zeiden unaniem dat zij Laza een heel knap haantje vonden, maar dat zij gewoon niet altijd zin hadden in vrijen. De Geertruien zeiden zelfs dat zij altijd geen zin hadden, maar dat wist ik al.
Het viel mij wel op dat de kuifkippen Laza "haantje" noemden en niet "haan". Misschien is het fijner voor een hen als de haan wat groter is dan zij.
Nu moet ik Vera en Vita nog interviewen, maar dat komt de volgende keer.

Trotse familie

Keetje en Desiree aan het ontbijt

Nadine:
Kijkt u nu toch eens naar de foto hierboven. Is het niet erg? Keetje staat gewoon met haar ene poot ín de schaal met eten. Dat hoort toch niet?

En het wordt nog erger, kijkt u maar:

Ziet u het? Ze staat met allebei haar poten in het eten. Desiree is bescheiden en netjes aan het ontbijten, maar Keetje? Het is vreselijk!
En als u dacht dat dit alles was: Nee, helaas, kijkt u maar verder:

Gewoon met allebei haar grote voeten midden in de schaal! En ze staat nog niet eens stil ook, nee ze schoffelt alles door elkaar. Waarschijnlijk in de hoop een extra lekker vlokreeftje te vinden.

ontbijt vóór Keetje erbij kwam

Hier ziet u hoe wij, normale hennen, ontbijten. Desiree, Pippa, en ik dus. Odette heeft haar krop al vol. Vlak nadat deze foto was genomen kwam Keetje erbij.
Met de vreselijke foto's tot gevolg.
U mag best weten dat ik me nu schaam dat ik bij deze familie hoor. De familie waar Keetje ook bij hoort. De familie Tok, dus. Terwijl ik juist altijd zo trots was op mijn naam. Ik kan wel huilen. Hoe moet dat nu verder? Moet ik dit tegen Laza vertellen? Of er met Desiree over praten? Ik weet het echt even niet.

het gesprek

Maar toen zag ik Keetje lopen en ineens wist ik wat ik moest doen: Ik moest het tegen haarzelf zeggen, dat ze zich netter moest gedragen. Dat ik me schaamde om zo bij de familie Tok te horen. En dat heb ik gedaan.
Keetje was eerst helemaal verbaasd, ze wist niet waar ik het over had, maar toen ze even had nagedacht begon het haar te dagen. Ze kreeg rode lellen van schaamte en ze zei dat ze even helemaal niet had nagedacht, omdat het allemaal zó vreselijk lekker was geweest. Ze heeft beloofd dat ze zich de volgende keer zal gedragen als een waardig lid van de familie Tok. En ze bedankte mij dat ik niet naar Laza was gegaan met mijn klacht, maar dat ik het tegen haarzelf had gezegd.
En nu zijn we dikke vriendinnen en we zijn allebei weer trotse familie Tok leden. Hoera!

Lente (Geertr)uitjes

Geertrui:
Vandaag een foto van één van ons, maar dat betekent niet dat er ook maar één Geertrui tegen u gaat praten. Ma Tok zegt dat we zo op elkaar lijken dat het eigenlijk wel met deze foto aan het begin kan, niemand weet toch welke Geertrui hier staat afgebeeld.
Wij moeten eerlijk zeggen dat wij het zelf ook niet weten, hihi.

Laza's lentedans

Nu het weer lente aan het worden is wordt het ook weer tijd voor nieuwe geintjes. Het begint hier een beetje saai te worden. Alles draait alleen maar om het weer en of Laza al of niet op ons mag springen.
Hij staat nu en dan in de tuin te dansen, de uitslover. Hij weet dat hij het bij ons niet hoeft te proberen, wij zijn niet gediend van dat soort fratsen. Dat hebben wij hem meteen toen hij hier kwam wonen duidelijk gemaakt.

Laza luistert de Geertruien af

Maar nu zijn wij ook al aan het kletsen over Laza en de lente.
Zo zie je maar, het zit gewoon in de lucht.

Wij zijn druk aan het brainstormen over een nieuwe grap, maar het wil nog niet erg lukken om iets goeds te bedenken. En extra vervelend is het dat Laza iedere keer dat wij bij elkaar staan om iets te bedenken toevallig net bij ons in de buurt komt staan. Hij voelt zeker aan dat wij iets van plan zijn.
Hij is extra scherp nu het weer wat langer licht is.
Wij zijn verbaasd dat wij niet ook extra scherp zijn door het mooie weer en de langere dagen. Eigenlijk zouden wij nu moeten bruisen van de ideeën.
Maar we bedenken echt wel iets, hoor, maak u maar niet ongerust.

eindelijk alleen om te brainstormen

Ha, nu zijn we even samen alleen. Nu moet het lukken. Hé zus, wat denk jij van "Bzzzz.....bzzzz.....?"
"Hihihi, ja, en dan bzzzz....bzzz...!" "O ja, en dan bzzz...bzzz..."

Nou, we hebben wat bedacht , hoor. U komt er nog wel achter wat het is, dat vertellen we nog niet, anders is het geen geheim meer, straks vertelt u het aan Ma Tok en als die het dan per ongeluk uit haar mond laat vallen tegen één van de andere hennen, of, nog erger, tegen Laza! Dan zouden we ons plannetje niet kunnen uitvoeren.

Maar nu gaan we even genieten van alles wat Ma Tok weer voor ons heeft uitgestrooid, het is weer heerlijk allemaal. En als wij er niet snel bij zijn is het lekkerste al op.

Bredero

Maria:
Keetje had het gisteren over het mooie weer. Nou, het regende ook nu en dan even, maar dat was niet zo erg, dat is goed voor de plantjes, die groeien dan lekker snel. En als Ma Tok zaadjes voor ons in de tuin strooit ontsnappen er wel eens een paar aan onze snavels. Dat worden dan lekkere plantjes, die wij dan alsnog opeten. Jammer voor de ontsnapte zaadjes, maar fijn voor ons. Dat groeien van die plantjes lukt alleen als Ma Tok de zaadjes achterin de tuin strooit, niet als ze op de tegels terecht komen. Daar zien wij ze veel te goed om ze te

een mee-snoepende duif

laten liggen.
En als wij wat laten liggen eten de duiven ze wel op. Zoals u op de foto kunt zien wachten ze daar niet eens altijd mee tot wij zijn uitgegeten. Wij vinden dat niet erg, er is toch altijd genoeg lekkers voor ons allemaal en dan blijft er nog over; dat mogen de duiven best hebben.
Over een paar maanden gaat de struik in het midden van de tegels ook weer bloeien. Als het zover is weten we allemaal dat de zomer is gekomen. Wat heb ik

bloeiende tuin in de zomer

daar een zin in!
U vast ook wel, als u de foto hiernaast ziet. Het is wel mooi dat Laza op deze foto staat, hij is in de zomer ook op zijn best. Hij is nu al aan het oefenen, dat hebt u al van Desiree kunnen horen. Nou, vanochtend ging hij ook weer behoorlijk tekeer. Desiree liet hij wijselijk met rust, hij is zeker bang dat hij echt door haar in zijn kam gepikt gaat worden. Alsof Desiree dat zou doen. Ze heeft er wel mee gedreigd, maar ik kan me niet voorstellen dat dat er echt van zou komen. Odette is nog steeds aan het nadenken over de in te nemen houding van hennen ten opzichte van het

Odette, de denker

getreden worden door hun haan.
Zijzelf vindt eigenlijk dat iedere hen dat maar moet toelaten, maar dat is een beetje ouderwets. Tegenwoordig hebben de hennen zelf ook iets in te brengen.
Odette's broedmoeder is nota bene Desiree, die is echt niet zo meegaand.
Ik heb geen broedmoeder gehad, ik ben door een machine uitgebroed en onder een lamp grootgebracht, dus ik heb geen voorbeeld van een kloek gehad over hoe het hoort. Daarom ga ik met mijn vragen altijd naar Desiree, zij is onze vraagbaak.

En daardoor ben ikzelf ook wat moderner dan Odette, die jonger is dan ik.
Vreemd hoor, dat de oudste kip hier in de tuin eigenlijk één van de modernsten is.
Of, om een heel oude wijze man aan te halen: "Het kan verkeren".

Evolutie?

Keetje:
Het blijft maar lekker weer, mensen, wij hier in de tuin worden daar helemaal blij van.
Laza kukelt dat het een lieve lust is en wij kakelen er ook lekker op los.
Het is dus een gezellige boel hier.
Het leggen van eieren is nog niet erg op gang, al is er een enkele keer een klein Chabo eitje en ook nu en dan een kuifhoen ei. Wij verklappen niet wie de legsters zijn, dat houden wij geheim. Vera en Vita leggen wel bijna elke dag allebei een ei, die zijn zó ijverig, daar kunnen wij niet tegenop.

Eieren van Vera en Vita en van een kuifkip

Dus Ma Tok kan zeker één keer per week drie eieren rapen uit het hok. Het is dit jaar nog niet voorgekomen dat er vier eieren tegelijk waren, maar dat gaat vast nog wel een keer gebeuren.
En dan gaat Ma Tok weer uitdelen.
Ik heb gehoord dat de mevrouw van het Katblad een nieuwe knie heeft gekregen gisteren. Ik kan me niet voorstellen hoe dat eruit ziet, een nieuwe knie van ijzer.
Ze moet hem maar eens komen laten zien als ze weer goed kan lopen, ik wil wel eens zien hoe dat werkt.
En dan was er ook nog een feestje bij Pa en Ma Tok een paar dagen geleden.

de tuin waar het bed doorheen moest

Er kwamen allemaal mensen bij hen op bezoek. Zus Ali was er ook, zij vertelde dat het ene kuifkipje nog steeds gezond is. Op een gegeven moment kwamen er ook nog wat van die mensen door onze tuin heen naar de schuur. Ja, die schuur waar de wormen wonen. Wij dachten al dat we iets lekkers kregen, en Vera en Vita gingen alweer mee de schuur in, maar ze werden door Ma Tok naar buiten gestuurd. De mensen haalden allemaal grote dingen uit de schuur, helemaal niets om lekker op te eten. Ze droegen alles door de tuin en door het huis heen naar buiten en toen gingen

Laza's zomerbed

ze ermee weg. We hoorden ze lopen op de straat, ze liepen langs de poort en later kwamen

ze weer terug.
Ma Tok vertelde de volgende dag dat er een bed verhuisd moest worden. Wat zijn mensen toch onhandig, waarom slapen ze niet gewoon op een stok, net zoals wij. Dan hoefden ze ook niet zoveel te verhuizen als ze eens ergens anders wilden gaan slapen. Ma Tok zei dat mensen dat niet kunnen, op een stok zittend slapen.
Ze kunnen zelfs niet eens op een stok zitten als ze wakker zijn.

Daaruit blijkt maar weer eens dat wij, kippen, toch ver boven de mensen staan qua ontwikkeling. Mensen moet nog erg veel leren voordat ze net zo ver zijn als wij.

Stoere schat

Laza Rus vertrouwt Pippa iets toe

Pippa:
Ik heb een heel gesprek gehad met Laza. Hij wilde weten hoe ik tegenover het broedverbod van Ma Tok stond. Ik heb hem verteld dat ik wat dit betreft helemaal achter Ma Tok sta, dus dat ik het belangrijker vind dat er legkippen gered worden in plaats van het uitbroeden van nieuwe kuikentjes, hoe jammer ik dat ook vind.
En toen heeft Laza mij in vertrouwen iets verteld. Iets wat ik nooit achter hem gezocht zou hebben. Hij is immers altijd zo stoer en zeker van zichzelf?
Nou, dat is dus ook maar schijn!

kuikens waarvan één met grotere kam

Laza vertelde mij dat hij, elke keer als er nieuwe kuikentjes waren uitgebroed, die kleintjes heel goed in de gaten hield. Vooral als ze wat groter en zelfstandiger werden. Waar hij dan het meest op lette was of ze een groot of een klein kammetje kregen. En zodra de kam van één zo'n kuiken iets groter werd dan die van de anderen werd hij bezorgd. Hij was dan namelijk bang dat dat kuiken een haantje zou zijn. En omdat hij, Laza, elk
jaar ook een jaartje ouder wordt, was hij dan bang dat zo'n jong haantje hem zou gaan vervangen.
Dat hij, Laza, dan weg zou moeten, omdat hij te oud was geworden en Ma Tok het beter zou vinden om een jonger haantje zijn taken over te laten nemen.

Laza is weer blij en gelukkig

Ik was zó vreselijk verbaasd over Laza's verhaal dat ik even niet wist wat ik moest zeggen. En toen dacht die arme Laza ook nog dat ik eigenlijk ook vond dat hij te oud werd, en dat ik dat niet tegen hem durfde te zeggen.

Ik ben toen hard naar hem toegelopen en ik heb hem verteld dat niemand, maar dan ook
NIEMAND, hem te oud vindt en dat hij zijn werk prima doet!
En dat ik zeker wist dat Ma Tok hem nooit weg zou sturen. Gewoon omdat ze van hem houdt! En dat wij ook allemaal van hem houden!
Dat hij de beste en de mooiste haan is die wij kennen!
Toen zag ik zijn ogen beginnen te stralen en hij richtte zich fier rechtop om zijn mooiste en hardste "KUKELEKUU" ooit te laten horen.

Ik heb Laza beloofd om deze biecht van hem tegen niemand te vertellen, maar omdat er nogal wat mensen hem een opschepper vinden vertel ik u, lezer, dit in vertrouwen, zodat u hem ook eens van zijn gevoelige kant kunt zien. Dan gaat u hem vast meer waarderen. Want eigenlijk is hij gewoon een schat, al wil hij natuurlijk niet dat iemand dat weet.
Hij staat liever bekend als de stoere opschepper dan als de lieverd, die hij is.

Iedereen weer genezen

Pippa

Pippa:
Ma Tok is echt weer veel beter, ik denk zelfs dat zij weer helemaal genezen is van haar griep.
Hoe ik dat weet? Ze blijft langer bij ons in de tuin dan toen ze ziek was, toen bleef ze telkens maar heel eventjes. Ze gaf ons schoon water en eten en ze schepte de poepjes uit het nachthok, en dat was het dan. Dan ging ze weer snel naar binnen.
Maar vandaag bleef ze nog een hele poos bij ons nadat ze alles voor ons had klaar gemaakt.

smoezende Geertruien

Ze ging ook even kijken naar de poot van Geertrui, die dat helemaal niet fijn vond, maar ze werd wel blij van wat Ma Tok erover zei. En dat is goed te begrijpen.

Ma Tok prees Geertrui omdat ze zo goed telkens met haar voet in het water had gestaan. De bult leek veel kleiner geworden en er zat een klein korstje op.
Dus Ma Tok vond dat er voorlopig even niets aan gedaan hoefde te worden.
Geertrui ging dit goede nieuws meteen aan haar zus vertellen. En daarna bleven ze een hele poos samen zitten smoezen. En eigenlijk weten we allemaal wat

Pippa in gesprek met Laza

dat betekent, nietwaar? We zullen het maar weer afwachten.
Laza stond eerst vlak achter de twee zussen, toen ze dat in de gaten kregen gingen ze een stukje verderop staan kletsen. Het was dus wel duidelijk dat hij niet mocht horen waar ze het over hadden. Dat belooft weer niet veel goeds...
Maar ach, we zijn wel weer eens aan een grap toe, het is alweer een paar dagen rustig geweest, het wordt bijna saai.
Laza vroeg aan mij of ik wist waarom de Geertruien zo vrolijk waren. Toen ik vertelde dat Geertrui haar poot er zo goed uitzag dat Ma Tok vond dat er niets aan gedaan hoefde te worden zuchtte Laza diep. "O, nu

begrijp ik het al. Ze zijn weer wat aan het uitbroeden samen. En dan bedoel ik niet een paar eieren, zoals Desiree op de foto hiernaast aan het doen is."
Nee, ik denk dat Laza daar volkomen gelijk in heeft. Eieren uitbroeden hebben de Geertruien nog nooit gedaan. En dat is maar goed ook, want wat voor moeders zouden zij zijn geweest? Ik moet er niet aan denken.
Ik herinnerde Laza er nog aan dat wij de Geertruien zo heerlijk voor de gek hadden gehouden met onze zogenaamde luizen. Toen deed Laza voor mij nog een keer zijn eerste kreun en ik schoot weer in de lach.
Eigenlijk is hij best aardig, onze Laza Rus Tok

Eigenwijs

Nadine

Nadine:

Ik geloof dat Ma Tok weer aan het beter worden is. Ze kwam tenminste gisterenavond, toen ze het nachthok afsloot, met een flesje aanzetten.
Dat flesje kennen wij inmiddels, daarin zitten de druppels tegen die vervelende luizen. Ze haalde ons één voor één van de stok af en we kregen elk twee druppeltjes in onze nek.
Daarmee moeten de luizen wegblijven. Desiree kreeg een druppel extra op haar kop, op het plekje waar zij een tijdje geleden bloed had, weet u dat nog? Toen heeft ze nog een poosje met een staartje op haar kop gelopen.

Ma Tok zei dat ze het niet helemaal vertrouwde, er was een kaal plekje te zien bij Desiree en

Desiree met staartje

ze wilde ons gepik liever vóór zijn. Dat begrijp ik wel, maar ik vond het toch wel erg grappig staan, dat staartje. Maar het gaat Ma Tok natuurlijk om ons bloed pikken en dat is niet fijn voor Desiree.
We zullen er nu maar van uit gaan dat er geen luizen komen bij ons. Als het hok de volgende keer wordt schoongemaakt gaat Ma Tok dat ook weer helemaal spuiten met anti-luis spul. Dat is een heel werk, dan kunnen wij een hele dag het nachthok niet in, dus dat moet op een droge

het ingespoten schone nachthok

dag gebeuren.

Voor Ma Tok ook wel zo fijn, anders moet zij de hele tijd in de regen lopen en dan wordt zij nat. En voor je het weet is ze dan wéér ziek, dat moeten we niet hebben.
Ze loopt toch altijd al zonder jas in de tuin, ook als het heel koud is, en zij heeft geen dikke donslaag, zoals wij. Ik dacht altijd dat zij heel wijs was, maar op dit gebied valt dat nogal tegen. En als wij er iets van zeggen zegt zij dat ze nooit ziek is.
Nou, dat hebben we gemerkt.
Wijs? Eigenwijs!

Treden en getreden worden

Odette:
Wat een gedoe over het al of niet getreden worden door Laza Rus.
Ik vind dat een hen gewoon moet afwachten of zij door haar haan wordt uitgekozen en als dat het geval is kan zij zich het beste schikken. Dan heb je tenminste de kans om kuikentjes te krijgen en dat is toch een heel dankbare taak voor een kip.

Laza en Vera

Natuurlijk kan ik begrijpen dat Desiree zich daar te oud voor voelt, maar je hóeft niet te gaan broeden als je dat niet wilt, de mogelijkheid is er gewoon.
En het getreden worden is echt niet vervelend. Dus als je bij je haan in een goed blaadje wilt komen kun je hem toch gewoon zijn gang laten gaan?
Want zeg nu zelf: is het geen fraai gezicht, een haan die een hen bevrucht? Ik vind het prachtig.
Ik geef toe dat het extra mooi is als de hen eigenlijk een beetje te groot is voor de haan, zodat hij veel moeite moet doen met zijn vleugels om zijn evenwicht te bewaren. Het is dan net alsof hij aan het dansen is.
En Laza is nu eenmaal een mooie jongen, dat helpt ook. Ik voel me best vereerd als hij mij uitkiest.
We hebben wel met Ma Tok afgesproken dat we deze zomer niet gaan broeden, omdat we beter arme               legkippen kunnen

Maria met twee kuikens

gaan redden, maar ik weet toch niet of er niet iemand stiekem een nestje gaat maken.
Het is zó'n speciaal gevoel, die kleine kuikentjes die uit het ei kruipen en dan lekker in je dons gaan zitten piepen.
Ik moet het er toch nog maar een keer over hebben met Ma Tok.
Als er dan één nestje mag komen, dan kunnen de kleintjes als ze groot zijn wel naar die vriendin-mevrouw, bij wie er een haan en een hen waren verdronken. Als er bij haar niemand broeds wordt, bedoel ik.
Maar dat levert wel een moeilijkheid op. Je weet nooit of en wanneer er iemand bij die mevrouw broeds wordt, dus dan zouden wij daarop moeten wachten en dan is de beste tijd

Vita

om te broeden inmiddels voorbij.

Vera

Tja, en als ik dan weer die blije gezichten van Vera en Vita zie denk ik toch dat we het maar niet moeten doen, al blijft het moeilijk. Vooral als het lente is geworden straks en alles weer gaat bloeien en de lucht zo lekker zacht is...
Ik ga over dit vraagstuk maar eens een hele tijd nadenken. Gelukkig ben ik daar nogal goed in, ik word niet voor niets de filosoof van de familie Tok genoemd, die naam moet ik eer aandoen.

En als ik alles helemaal tot op de bodem heb doordacht zal ik u mijn bevindingen mededelen. Dat beloof ik u met de vleugel op mijn hart.