Wie is de wijste?

Laza Rus Tok

Laza Rus:
Wat is het toch goed dat ik hier woon in de tuin. Want wat zouden de hennen zijn zonder zo'n bijzondere haan als ik ben? Niets immers, stuurloos, hopeloos, kortom: haanloos.
En haanloze hennen veroorzaken chaos.

U hebt het vast al gehoord, van dat zeer moeilijke probleem dat aan de orde werd gesteld door een lezeres, ene tante Dien.
Als u nu niet weet waar ik het over heb raad ik u aan de vorige verhalen van de familie Tok te lezen, want ik kan niet aan de gang blijven met u bijpraten als u te lui bent om zelf te lezen.
De vraag waar het uiteindelijk nog om ging was: Hoe kwamen de eerste haan en de eerste hen op de wereld?
Ik heb hierover dagenlang diep en zwaar nagedacht. Ik heb zelfs mijn rondje buitenlucht happen opgeofferd, omdat ik wel begreep dat iedereen op mijn antwoord zat te wachten.

Desiree denkt

Desiree kwam me op een gegeven ogenblik ook nog storen, ze zei dat ze ook over de vraag aan het denken was geweest. Nou vraag ik u: Wat moet een hen nu met zoiets moeilijks als dit wereldprobleem? Niet dat Desiree erg dom is, verre van dat, maar zij blijft een hen en geen haan. Zij is wel de meest wijze van de kippen hier in de tuin, en als zij diep nadenkt kan zij heel elegant met haar ene poot onder haar kop staan of zitten, zij doet mij dan denken aan een standbeeld, maar echte problemen oplossen, zoals ik dat kan, nee, dat is er natuurlijk niet bij. Dus ik heb haar vriendelijk bedankt voor haar bijdrage aan mijn gedachten en haar toen verzocht weer                                                                         naar buiten te gaan.

Laza staart naar buiten

Dat het net regende kon ik ook niet helpen. Ik zat in elk geval droog, en dat is een eerste vereiste als je diep moet nadenken. Ik keek wel veelvuldig naar buiten, maar dat was meer omdat ik mijn hersens nu en dan even rust moest gunnen, anders raken ze oververhit en dat is niet gezond.

Na zo dagenlang te hebben nagedacht was ik er ineens uit. Natuurlijk, dacht ik, zo moet het zijn gegaan. En ik ben toen naar buiten gegaan en ik heb van blijdschap over mijn eigen wijsheid eens flink gekraaid, midden in de tuin, zodat de hele buurt kon horen wat een wijze haan hier woont.

Toen Ma Tok beneden kwam heb ik haar mijn oplossing van het wereldprobleem verteld en zij was hier erg mee ingenomen. Zij vertelde mij dat zij zelf ook al tot die conclusie was gekomen, maar dat zij mij dat niet had verteld, omdat zij wel wist dat ik er zelf ook uit zou komen. 

Wat een vertrouwen heeft zij in mij! Dat doet mij goed, dat zij mij zo weet te waarderen.

Daarna heb ik het aan alle kippen vertelt, dat ik eruit was en dat zij ook weer in het nachthok mochten als ze dat wilden. Maar omdat het net droog was geworden buiten hadden ze daar geen behoefte aan, zeiden ze. Nou, graag of niet!

Laza Rus vertelt aan iedereen de oplossing van het grote probleem

En nu wilt u het antwoord natuurlijk ook nog horen.
Wát zegt u? U weet het al? Hoe kan dat nu? U hebt het van de kippen gehoord?
Maar daarvoor heb ik het niet aan ze verteld!
Ze hadden toch wel kunnen begrijpen dat ik dit zélf aan u zou willen mededelen!
Maar hebben ze er wel bij gezegd dat de oplossing van mijn persoon kwam, dat ik dit heb uitgedacht? Dat weet u niet meer? Nou breekt mijn teennagel, dat u zoiets belangrijks niet hebt onthouden. Dat valt me zwaar van u tegen.
Gaat u al mijn vorige verhalen nog maar eens nalezen, dan zult u zeker tot de conclusie komen dat er maar één in deze tuin tot zo'n wijze oplossing kon komen, en dat is mijn persoon.
Ik wens u veel plezier en aandacht toe bij het lezen van mijn berichten. U kunt dat gemakkelijk doen door in de rechterkolom bij "labels" te klikken op "Laza."

Rust of lol?

Pippa

Pippa:

Zo, het is heerlijk rustig nu Laza iets heel moeilijks heeft om over na te denken. Want hij is er nog niet uit, hoor, waar die eerste haan en die eerste kip vandaan kwamen.
Wij laten hem maar lekker denken, dan is hij tenminste niet met ons bezig.
Kunnen wij fijn onze gang gaan.
De Geertruien hebben al weer een tijdje niets uitgehaald. Ze zullen zich toch wel goed voelen? Ik ga het maar even aan hen vragen.

Pippa: "Geertrui, voelen jij en je zus je wel helemaal gezond en zo? Niet een beetje slapjes, of depri?"
Geertrui: "Hé, zus, kom eens hier, Pippa wil ons wat vragen".
Andere Geertrui: "Wat dan, kleine Pip?"
Pippa: "Ik vroeg net aan je zus of jullie je wel helemaal goed voelen de laatste dagen."

gesprek tussen Pippa en Geertrui

Geertrui: "Ja, hoor, alleen dat sombere weer is niet echt gezellig, en we kunnen ook niet samen in het nachthok gaan zitten om iets ondeugends te bedenken, want daar zit Laza de hele dag. Weet jij wat hij daar aan het doen is?"
Pippa: "Ja, dat weet ik inderdaad. Hij is aan het nadenken over een moeilijke vraag van een lezeres, ene tante Dien. "Geertrui: "En wat was die moeilijke vraag dan wel? Ik wed dat wij hem zo opgelost hebben".
Pippa: "De vraag was eerst wat er eerder was, de kip of het ei. Laza heeft hierop geantwoord dat de haan er het eerst moet zijn geweest, daarna de kip, zodat de haan de kip kon bevruchten, enzovoort."
Geertrui: "Dat valt me van hem mee, dat hij daarop kwam. En het was te verwachten dat hij zou zeggen dat de haan er was vóór de kip. Maar wat is dan nu het probleem?"

Desiree

Pippa: "Nu is de volgende vraag natuurlijk: Waar kwamen die eerste kip en die eerste haan vandaan? Niet uit een ei, want dat was er nog niet. En daar is Laza nu over aan het piekeren, want hij moet en zal hierop een antwoord geven, anders gaat hij af, vindt hij."
Geertrui: "Nou, dat zullen wij dan eens even snel oplossen, anders blijft het nachthok nog dagenlang bezet en dat kunnen we niet hebben, hoor, ik wordt helemaal sloom als we niet even samen kunnen brainstormen over een streek.
En buiten is het geen weer om te vergaderen.

Laza Rus kraait

Als het niet regent hagelt het, en als het niet hagelt valt er een soort natte sneeuwtroep uit de lucht."
Andere Geertrui: "Ja, en dan die wind nog, het lijkt soms wel een storm, niks lekker."

En toen bedacht ik dat we het maar aan Desiree moesten vragen. Zij is tenslotte de oudste hier en ook de wijste, dus als zij het niet weet...
En dus ging ik naar haar toe en legde ik haar het probleem voor.

En natuurlijk wist Desiree het antwoord.

Geertrui in het vergaderlokaal

Zij vertelde ons dat heel, heel lang geleden de wereld is gemaakt en dat er toen ook dieren op de aarde zijn gezet. Dus ook een kip en een haan. En die kip en die haan zijn samen een gezin begonnen, zoals dat gaat, bevruchte eieren worden door de kip uitgebroed en de kuikens die dan ook weer kippen en hanen worden gaan samen ook weer gezinnen stichten, en zo zijn er nu een heleboel kippen en hanen op de wereld.
Wat is het toch geweldig dat wij hier zo'n wijze oude dame in de tuin hebben! Ik heb Desiree gevraagd of zij dit een beetje tactisch aan Laza zou willen vertellen, zodat hij dacht dat hij het zelf bedacht had. En dat heeft Desiree zo goed gedaan, dat Laza even later met een trots en wijs gezicht uit het nachthok naar buiten kwam en heel hard ging zitten kraaien midden in de tuin.
Ik heb Desiree's antwoord meteen aan de Geertruien verteld en die waren helemaal opgelucht. Ze gingen direct naar het nachthok voor hun "vergadering".
Dus ik ben benieuwd wat we binnenkort weer over ons heen krijgen aan geintjes.
Eigenlijk vond ik het wel rustig met Laza in het nachthok en de Geertruien zonder "brainstormplek". Maar een beetje saai zou het dan wel worden, dat geef ik toe.

Een oorspronkelijke vraag

Laza Rus

Laza:
Er komen steeds meer tantes, die vragen stellen. Nu is er behalve tante Sjaan ook al een tante Dien opgedoken. En deze tante Dien heeft een heel moeilijke vraag gesteld. Vandaar dat IK die ga beantwoorden, deze vraag gaat het verstand van een hen te boven.
Nu bent u natuurlijk benieuwd wat die vraag dan wel inhoudt.

kip

Als u alle berichten vóór dit verhaal hebt gelezen, met de opmerkingen erbij, dan weet u het al.
Maar ik ga er maar niet van uit dat iedereen die opmerkingen ook allemaal leest.
Dus ik herhaal hier de vraag van tante Dien voor u:

ei

Wat was er eerder, de kip of het ei?
Weet u het antwoord?
Ik natuurlijk wel.
Maar ik houd u nog even in spanning, dan kunt u er eerst zelf ook even over nadenken.
De kip op de foto hiernaast is overigens Vera, maar dat had u al wel gezien, toch? En het ei is van één van de kuifhoenders, ik weet niet van welke, dat is moeilijk te zien. Eigenlijk zouden ze er een soort handtekening op moeten zetten, zodat Ma Tok precies kan bijhouden wie er eieren legt en wie niet. Maar Ma Tok vindt dat niet zo belangrijk, de hennen mogen lekker rondlopen en scharrelen in de tuin, daarvoor hoeven ze niet persé telkens iets terug te doen.

Laza Rus

Weet u het antwoord al op de vraag van tante Dien? Ik zal u een beetje helpen.
Het is niet erg waarschijnlijk dat er eerst alleen een ei was, want wie zou het dan moeten uitbroeden?
En, nog belangrijker, hoe zou dat ei dan bevrucht moeten zijn geworden?
Als u nu eens goed nadenkt, dan kunt u maar tot één conclusie komen. Welke dat is?
Natuurlijk dat er allereerst een haan was!
En daarna een kip.
En die haan bevruchtte de kip en de kip legde bevruchte eieren en broedde ze uit, zodat er kuikentjes kwamen, die ook weer hanen en hennen werden. En zo kunt u maar doorgaan.
U vraagt nu waar die eerste haan en die eerste kip vandaan kwamen?
Tja, dat is een moeilijke. Ze konden niet uit een ei zijn gekropen, want er waren nog geen eieren.
Daar moet ik nu eens heel diep over nadenken.
Daarvoor trek ik me een poosje terug in het nachthok, daar is het tenminste rustig nu iedereen buiten is. Met al dat gekakel om mij heen kan ik me niet concentreren.
Misschien vertel ik u later nog een keer wat er voor belangrijke oplossing uit mijn brein is gekomen. Want een oplossing moet er zijn, of mijn naam is geen Laza Rus Tok.

In antwoord op uw schrijven...

Desiree

Desiree:
Dezelfde tante Sjaan had nog een vraag over eieren en broeden. Dus Ma Tok heeft mij gevraagd om haar van repliek te dienen, zoals dat zo mooi heet.
Want wat was haar vraag?
Deze tante vroeg zich af of wij kippen alleen broeds worden als er een haan bij hen is.
Wel, tante Sjaan, zo werkt dat niet bij ons. Wij worden soms broeds, vooral als we het goed hebben. Dat is meestal in de lente of in de zomer, hoewel ikzelf een keer eitjes heb uitgebroed in de herfst omdat ik eind september hardnekkig broeds was geworden.
Ik had toen al een nestje kuikens grootgebracht, die waren allemaal al zelfstandig geworden en toen kwam het weer over mij, de broedsheid. Ma Tok heeft me toen maar wat eitjes gegeven, omdat ik stug bleef zitten en niet meer wilde eten. Ze was toen bang dat ik me zou doodbroeden. Dat kan echt, als een hen maar zonder te eten op de eieren blijft zitten en die eieren komen nooit uit.

Desiree met haar kuikens in de schuur

Die kuikens kwamen dus in oktober pas uit hun eitjes gekropen, waardoor ik met die kleintjes een paar maanden in de schuur heb gewoond, omdat het buiten veel te koud was geworden.
Dat doe ik dus nooit meer! Wat een opoffering was dat, maandenlang niet lekker buiten kunnen lopen.
Ze waren wel schattig, dat wel, en ze zijn allemaal gezond groot geworden, maar het is voor de kloek en ook voor de kuikens veel fijner om in de buitenlucht te zijn.

Maar nu ga ik weer verder met het beantwoorden van de vraag van tante Sjaan.

Wel tante, het is zo dat een kip ook broeds kan worden als zij niet bevrucht is.
En het kan zelfs ook als er niet eens een haan bij de hennen is.
Misschien vindt u dat dom van ons, maar zo zitten wij nu eenmaal in elkaar, daar kunnen wij niets aan doen.

Serama Leontien

Vroeger, toen hier nog geen haan woonde, zorgde Ma Tok voor bevruchte eitjes als wij broeds waren.
Die eitjes haalde zij dan bij een kippenfokker. En dan mochten wij ze uitbroeden. Zo heb ik een paar keer Hollandse kuifhoenders uitgebroed, waarvan Julius er één was, en ook een paar keer Chabo's. Ja, ik heb zelfs een keer een Serama uitgebroed. Een Serama is het kleinste kipje dat er bestaat. Het lijkt een beetje op een Chabo, maar het is nog kleiner.
Ziet u op de foto hiernaast hoe piepklein zij is? Ze zit al volledig in de veren maar het lijkt wel alsof zij pas uit het ei is gekropen, qua formaat dan.
Toen zij er pas was waren de mensen ervan overtuigd dat zij een haantje was. Daarom noemde Ma Tok haar Leo. Natuurlijk werd dit gewijzigd in Leontien toen zij voor het eerst een eitje had gelegd. En wát voor een eitje. Echt piepklein! Heel schattig, hoor, maar ik denk dat een mens het gemakkelijk in één hapje op kon eten.
Helaas is Leontientje niet oud geworden, nog net geen jaar. Toen lag ze opeens dood in de tuin. Er was niets gebeurd, ze had zomaar de geest gegeven. Ma Tok was toen heel verdrietig, ze vond dat ukkie juist zo leuk. Maar zo gaan de dingen..
En toen zijn de mensen begonnen met de aanschaf van Chabo's, omdat die op Serama's lijken en toch wat sterker zijn.

Ik hoop dat ik uw vraag voldoende heb beantwoord, tante Sjaan.
Als u nog meer vragen hebt, stel ze gerust, ik houd er van om ze te beantwoorden.

Wie heeft de oplossing?

Maria

Maria:
Wat een naar verhaal was dat hè mensen, over die verdronken kip en haan.
De vriendin van Ma Tok is nu aan het bedenken hoe ze kan voorkomen dat zoiets nog een keer gebeurt. Haar man is nogal handig, ik hoop dat hij er iets aan kan doen.
Want dit moet echt niet weer kunnen voorkomen, daarvoor is het te erg.

Er is een lezeres geweest, ze heet tante Sjaan, geloof ik, die tegen Laza Rus heeft gezegd dat hij aan het werk moet. Ze bedoelt daar vast mee dat Laza ons moet bevruchten, zodat wij goede eitjes kunnen leggen, waaruit dan weer kuikentjes voor de vriendin kunnen worden gebroed.

Laza Rus doet zijn "werk"

Deze tante Sjaan heeft vast zelf geen kinderen, zij weet denk ik niet wat het is om kuikens op te voeden. Anders had ze wel gezegd dat er voor ons en de kipjes van de vriendin werk aan de winkel was.
Wat Laza moet doen stelt niet zoveel voor, en bovendien vindt hij het nog leuk ook.
We moeten Laza wel vertellen dat hij zijn krachten niet moet verspillen met proberen Vera of Vita te treden, want dat lukt toch niet.
Hij kan beter zijn eigen soort, de Chabo's dus, nemen. Wij, Odette, Nadine, Pippa en ik, zijn best bereid ons te laten bevruchten om zo de helpende hand te bieden aan een broeds kipje, dat geen haan tot haar beschikking heeft.

kuikens schuilen bij de moederkloek

En ik stel me nu al voor hoe het zou kunnen worden. Een paar leuke Chabo kuikentjes, waarvan er één een haantje is. Wat zal dat een blijdschap geven daar aan het water!
Maar eerst moeten we zeker weten dat de nieuwe kipjes niet ook in de singel terecht kunnen komen, want daar doen wij niet al die moeite voor.

En als er niemand broeds wordt bij de vriendin?
Daar moet ik nog eens over nadenken.
Het is gemakkelijk om dan als oplossing te zien dat er één van ons gaat broeden, en dat die kuikens dan naar die vriendin toe kunnen. Maar zo eenvoudig ligt het niet.

moeder Pippa met haar kleintjes

Als er kuikens zonder moeder bij een al bestaand toompje kippen komen weet ik bijna zeker dat dat mis gaat. De kleintjes worden dan als indringers gezien en als ze geen kloek hebben om hen te verdedigen kan het wel eens slecht met die kuikens aflopen.
Dus dat kan niet.
Misschien is er een lezer die een idee heeft over deze kwestie.
Als dat zo is, dan hoor ik het graag, dan kunnen wij aan de slag zodra het lente wordt.
Horen wij dan snel van u?

Eieren en mijmeringen

Desiree

 Desiree:

Er schijnen wat onduidelijkheden te zijn over het leggen van een ei door een hen.
Ma Tok heeft mij gevraagd om dat eens haarfijn uit de doeken te doen.
Wel, om te beginnen zal ik u vertellen hoe een ei in een kip wordt gevormd.
Een jong hennetje heeft een grote voorraad eicellen (duizenden) in haar eierstok.
Ik zeg "eierstok", omdat een kip maar één werkende eierstok heeft.
Een eicel rijpt tot dooier, die dooier valt dan in de trechtervormige opening van de eileider, waar eerst het dooiervlies wordt gevormd. Hierna gaat de dooier al draaiend verder door de eileider. Tijdens deze reis worden er lagen eiwit om de dooier heen gevormd. Dit duurt enkele uren.
Vervolgens komen er vliezen om het eiwit heen, die zijn voor de bescherming tegen bacteriën. Daarna wordt het ei opgepompt met water en zouten uit de wand van de eileider. En dan begint de vorming van de schaal, die zo'n veertien uur duurt.
Als laatste komt er nog een wasachtige laag om het ei heen, dit is tegen vochtverlies.

doorsnede van een ei

Hiernaast kunt u zien hoe een ei in elkaar zit.
De twee grijze "wormpjes" zijn de hagelsnoeren, deze houden de dooier op zijn plaats in het ei.

Vrijwel elke dag rijpt er een eicel tot dooier. Omdat het ongeveer 25 uur duurt voordat het ei helemaal "af" is legt een kip bijna elke dag een ei. Alleen tijdens de rui of als de kip ziek is zal zij haar energie gebruiken voor het vormen van nieuwe veren of om beter te worden.


Zo, dat was nogal een technisch verhaal, ik hoop dat u het hebt kunnen volgen. Zo niet dan moet u maar eens kijken bij Wikipedia, daar staat het nog uitgebreider beschreven.

En nu het leggen zelf.
Hiervoor zoeken wij een rustig en schoon plekje op. Wij gaan dan eerst zitten en een beetje een nestje vormen; dat doen wij door wat heen en weer te schuiven.
Het gelegde ei ligt dan veilig en het gaat niet kapot, want dat zou zonde zijn van alle moeite, die het gekost heeft om het te maken.
Als we een goed plekje hebben gemaakt gaan we op onze buik liggen en dan eerst even tot rust komen. En dan gaan we persen. Dat kan een hele tijd duren, soms wel een paar uur, maar meestal gaat het sneller. Als het ei tevoorschijn is gekomen blijven we nog even rustig zitten om bij te komen van ons werk. En pas dan gaan we naar buiten. Meestal vertellen wij aan alle andere kippen dat wij zojuist weer onze plicht hebben gedaan, kortom: dat er een ei is gelegd. De anderen nemen onze vreugderoep dan over, zodat iedereen het te weten komt.

kuikentjes

Vooral als we ons eerste ei hebben gelegd zijn
we best opgewonden, we horen er dan echt bij.
We kakelen van blijdschap,

we zijn volwassen en geslachtsrijp en
dat zeggen we ook tegen onze haan.

Die kan ons dan bevruchten, zodat we
kuikens kunnen krijgen als we broeds worden.

Maar dat is weer een ander verhaal.

eieren, eieren, eieren

En zo begint er een leven van eieren maken en leggen, heel veel in een hennenleven.
Hoe ouder we worden, hoe groter onze eieren zijn.
En u hoeft geen medelijden te hebben met ons, wij zijn elke keer trots als we een ei hebben gelegd.

Desiree broedt

Hier in de tuin maakt het niet uit of je al of niet eieren legt, Ma Tok zegt steeds dat wij er zijn voor ons plezier en niet voor de eieren. Als we te oud zijn geworden om te leggen mogen we hier lekker van ons pensioen genieten.
Ik denk dat ik daar zo langzamerhand wel aan toe ben,
ik ben benieuwd of ik de komende zomer nog een ei zal leggen, de tijd zal het leren.
Maar ik blijf genieten hier in de tuin van de familie Tok.
En ik kan lekker wegdromen met mijn herinneringen aan de tijd dat ik broedde en kleintjes verzorgde.
En verder kan ik ook nog meedoen met de anderen, lachen om de geintjes van de Geertruitjes en verhalen over vroeger vertellen. Gelukkig komt er nog regelmatig iemand naar mij toe om vragen te stellen over van alles en nog wat, omdat ik de oudste ben hier.
Zo heb ik toch nog mijn taak, al leg ik misschien geen eieren meer.

Een triest verhaal met een blij einde?

Odette

Odette:
Zo, bent u weer een beetje bijgekomen van de ondeugende streken van de Geertruien?
Wij hier in de tuin zijn er inmiddels aan gewend, maar als je voor de eerste keer door hen voor de gek wordt gehouden is het even slikken. Dus schaamt u zich maar niet als u een beetje boos op hen bent geweest, dat kwam hier ook voor in het begin.
Maar nu vindt iedereen het leuk, we lachen gezellig samen, ook als we zelf de dupe zijn geworden van hun grapjes.

Geertrui

Geertrui

Ik heb gehoord dat ook menselijke tweelingen, die sprekend op elkaar lijken, daar wel eens misbruik van maken. Het is ook wel verleidelijk als je iedereen voor de gek kunt houden alleen maar omdat je er hetzelfde uitziet, je hoeft er niet eens iets voor te doen.
Maar de Geertruien gaan nog een stapje verder, zij kunnen gewoon niet zonder lol.
Toch is het wel eens nodig om ernstig te zijn.

Ik heb van Ma Tok gehoord dat er iets heel ergs is gebeurd hier in de stad.
Een vriendin van haar heeft ook kippen en een haantje, een heel gezellig stelletje.
De vriendin woont samen met haar man in een woonboot en de kipjes hebben een hok en een stuk tuin met een hek er omheen; dat hok en die tuin zijn op de wal.
Niemand weet hoe het is gebeurd, maar toen die vriendin thuiskwam van haar werk waren het haantje en twee kippen verdwenen. Toen ze riep kwam één van de kipjes naar haar toe rennen, maar de andere kip en het haantje bleven zoek.
En nu komt het verschrikkelijke: het haantje en die kip lagen in het water, zij waren verdronken. Ze zijn waarschijnlijk ergens zó erg van geschrokken dat ze over het twee meter hoge hek waren gefladderd en toen in het water zijn terecht gekomen.
U begrijpt dat die vriendin nu heel verdrietig is. En de drie nog overgebleven kipjes ook.
Toen wij hier in de tuin dit verhaal hoorden hebben we allemaal gehuild om die arme kip en haan, die zo wreed aan hun einde zijn gekomen.
Gelukkig is het water nu zó koud dat ze wel meteen verdoofd moeten zijn geweest toen ze er in vielen, maar het is toch vreselijk dat ze nu dood zijn.

Ma Tok heeft geen foto's van dit drama en dat is maar goed ook, want dan zouden alle lezers vast ook moeten huilen.

jong geluk

Ik hoop dat er van de drie nog overgebleven kipjes straks in de lente één broeds wordt, dan kunnen er misschien weer wat jonge hennetjes en een nieuw haantje bij komen.
Dan komt er weer wat blijdschap in plaats van het verdriet.
Want het moet niet zo zijn dat dit verhaal zo triest eindigt.

Wij zullen hier in de tuin allemaal ons best doen om bevruchte eitjes te leggen voor u, mevrouw vriendin van Ma Tok, dan kunnen uw kipjes die uitbroeden.

En als er dan weer een paar schattige kuikentjes uit hun eitjes komen kruipen en er is ook weer een leuk nieuw haantje bij dan kunt u ook weer blij zijn.

Het wonderei (3)

Geertrui

Geertrui

Zo, nu moeten wij toch echt uit de doeken doen hoe wij iedereen zo heerlijk voor de gek hebben kunnen houden, anders krijgt Ma Tok straks boze lezers en dat kunnen wij haar niet aandoen.
Goed, we beginnen bij het begin.

Misschien weet u dat Ma Tok in ons legnest wel eens een kalkei legt, zo'n ei dat niet echt is, maar van kalk gemaakt, het lijkt sprekend op een echt ei.

kalkeieren in verschillende maten

De bedoeling van zo'n nep-ei is dat wij onze echte eieren netjes bij dat nep-ei, dus in het legnest, leggen, zodat Ma Tok ze gemakkelijk kan vinden.
Omdat wij in de winter toch niet leggen, behalve Vera en Vita dan, maar die leggen hun ei altijd keurig in het legnest, had Ma Tok de kalkeitjes weggehaald. Anders dacht zij telkens dat er een ei lag, terwijl dat niet zo was. Maar ze was er één vergeten.
Dat lag dus nog in een legnest. Gelukkig niet in het andere hok, maar in het legnest onderin het grote hok.
Dat nest wordt helemaal niet gebruikt omdat er nu toch niemand aan het leggen is, behalve dan  Vera en Vita, maar die gaan altijd naar het legnest in het andere hok.
Wij hebben samen dat kalkeitje de trap op naar boven geduwd met onze snavels.
Vraag ons niet hoe dat gelukt is, het was een kl.. eh, heidens karwei, maar het was het waard. Wat hebben we gelachen!

slachtoffer Nadine

Toen het eitje eenmaal boven was hebben we het onder de bodembedekking gestopt, onder een dun laagje houtsnippers, net op de plek waar je gaat zitten als je lekker hebt gegeten en je wilt nog even uitbuiken.
Natuurlijk wisten we niet van tevoren wie er de klos zou zijn, maar dat maakte ons niet uit. Het was wel extra mooi dat Nadine eerst aan haar broedmoeder ging vragen hoe dit had kunnen gebeuren; toen wij haar helemaal verdwaasd van het trapje zagen komen en naar Maria gaan, die even later met haar mee naar boven ging, konden wij ons lachen al bijna niet meer inhouden. Alles liep nog mooier dan wij hadden kunnen bedenken.

de rust is weergekeerd na de grap van de Geertruien

Het duurde een hele tijd voordat de rust weerkeerde in de tuin.
Iedereen, behalve natuurlijk Laza Rus, heeft enorm veel lol gehad.
En eigenlijk moest Nadine nog het hardste lachen van ons allemaal.

Het wonderei (2)

 Geertrui en Geertrui:

Khakhakhakha! Wij moeten nog steeds vreselijk lachen om die verontwaardigde gezichten van iedereen toen wij dat eitje naar beneden knikkerden van de trap.
Wat een lol!
Wij hebben best wel vaak plezier met elkaar, maar zó hard hebben we in geen tijden gelachen. En na die verontwaardiging kwam er ook nog een algemene verbazing, omdat het ei heel bleef.
Wij kwamen niet meer bij, we rolden gewoon óm van het lachen.
En dan vooral dat gezicht van Nadine, die het eitje "gelegd" had.

Geertrui legt het geheim uit

Toen wij weer zover waren bijgekomen dat we konden praten, natuurlijk wel telkens onderbroken door een nieuwe lachbui, moesten we gaan uitleggen wat er aan de hand was. En toen we dat eindelijk uit onze snavels hadden gekregen hebben de anderen ook geschaterd, omdat ze er zo tussen genomen waren. Zelfs Nadine lachte smakelijk, terwijl zij het slachtoffer was geworden van onze grap. Dat is erg fijn hier in de tuin, dat iedereen om zichzelf kan lachen als zij ergens in gestonken is.

Laza is boos!

"Zij", zeggen we, want Laza Rus kan er juist helemaal niet tegen als hij voor de gek gehouden wordt, hij wordt dan boos omdat hij is afgegaan en dat past niet voor een haan. Hahaha, alsof een haan onfeilbaar zou zijn. Hij is de paus niet!
Daarom vertelden wij onze truc toen Laza er even niet bij was. Later is het hem toch wel ter ore gekomen en toen was hij heel erg kwaad, dat wij zoiets prachtigs als een EI hadden gebruikt voor onze grap.
Hij kraaide en riep ons, de Geertruien dus, bij zich om ons op ons kop te kunnen geven. Voor straf moesten wij twee nachten aan de buitenkant van de stok zitten, de slechtste plekken. Alsof wij dat erg vonden, haha, daar woog de lol makkelijk tegenop!

Maar u zit natuurlijk te wachten op onze uitleg. En wij gaan maar door met ons gekakel.
Dat komt omdat wij graag plagen en nu bent u dus de klos.
U zult echt nog even geduld moeten oefenen, wij moeten nu echt naar binnen, anders wordt onze straf nog verlengd (vreselijk!).
Laza heeft al twee keer geroepen dat het tijd is om te gaan slapen.
En zijn wil is wet!(?).

Het wonderei (1)

Nadine

Nadine:

Het heeft nog steeds niet gesneeuwd.
Misschien gaat het erg koude weer onze tuin wel voorbij. Dat zou mooi zijn. Toch vind ik het de laatste dagen behoorlijk fris. Het is nog wel echt winter, al is dan niet alles wit.

U hebt zeker wel gelezen dat de zussen Geertrui en Geertrui iedereen voor de gek aan het houden zijn.
Vandaag was ik de klos.
Ze hadden iets bedacht waar je als hen zomaar in zou trappen.
En dat deed ik dus ook.

eitje

 Wat gebeurde er?
 Ik was als eerste  buiten gekomen toen  Ma Tok het deurtje van het nachthok had geopend.
 Geertrui en Geertrui kwamen pas veel later naar buiten, al  grinnikend. Toen had me al een licht moeten opgaan.
 Maar dat gebeurde dus niet.
 Na een tijdje ging ik weer even naar het nachthok, ik had namelijk  een onbedaarlijke trek in wat eten uit de voersilo. En nadat ik mijn  krop lekker vol had gegeten bleef ik nog een tijdje zitten, heerlijk  alleen in het hok. Ik viel zelfs bijna in slaap, zo rustig was het  daar. En toen gebeurde het.
Ik was nog een beetje suffig en ik keek om mij heen voordat ik weer naar buiten zou gaan. En toen lag daar ineens een eitje achter mij, een mooi wit eitje, een echt Chabo ei, klein maar fijn.

broedmoeder Maria

Ik was helemaal verbaasd: ik had niets gevoeld en nu had ik zomaar een eitje gelegd, en nog in de winter ook? Dat kon toch niet waar zijn? Ik keek nog eens goed, misschien had ik het gedroomd, maar daar lag toch echt een mooi wit eitje, helemaal perfect!
Ik ben naar beneden gegaan en ik heb aan Maria, mijn broedmoeder, verteld wat mij zojuist was overkomen. Want als je iets heel vreemds meemaakt wil je dat toch het liefste vertellen aan je moeder.
Maria ging meteen mee naar boven om het eitje te bekijken. Ook zij was verbaasd, wij Chabo's leggen niet in de winter. En dan ook nog zo vreemd: ik had er helemaal niets van gemerkt.
Wij gingen weer naar beneden, de tuin in, en toen heb ik het ook tegen de andere hennen verteld.

Geertrui

Iedereen was benieuwd om mijn vreemde eitje te zien, dus het werd een behoorlijk gedrang op de trap naar boven. Alleen de Geertruien bleven opvallend rustig, zij kwamen als laatste in de rij. En zij stootten elkaar aan en ze hielden hun snavels krampachtig gesloten.
En nog had ik niets door.
Nadat iedereen haar verbazing had uitgesproken ging een Geertrui naar het eitje toe; ze rolde het met haar snavel naar de trap en toen... gooide ze het zomaar naar beneden!
Iedereen kakelde van schrik en opwinding. Zoiets doe je niet met een kostbaar ei!
Gelegd met moeite door een soortgenoot.
Alleen was er geen moeite geweest bij het leggen van dit eitje.
En toen bleek dat er nog meer vreemds was aan dit ei: het bleef gewoon heel, al stuiterde het helemaal naar beneden van het trapje.
En het kwam nog tegen de tegel onder de drinkbak aan ook. En nog steeds was het niet kapot gegaan! Dit was niet normaal.
Toen konden de Geertruien hun lachen niet meer inhouden, ze schaterden het uit. "Khakhakha! Jullie gezichten! Onbetaalbaar!" schaterden ze.
Toen ze weer een beetje waren bijgekomen hebben ze ons verteld hoe dit in elkaar zat.
Maar dat vertellen ze u zelf de volgende keer.

Nooduitgang?

Vera in het nachthok

Vita idem

Vera en Vita:
U ziet ons hier in het nachthok. Ma Tok heeft net de schuifdeur bovenaan de trap opengedaan en daarna ook de deur aan de voorkant van het hok. Het is nog vrij vroeg in de morgen, het is wel al een tijdje licht.
Tegenwoordig blijven we allemaal op de stok zitten totdat Ma Tok de deuren opent. Dat moet van Laza en wij zijn het hierin volkomen met hem eens. Als iedereen in het nachthok gaat rondlopen wordt het echt een zootje. De voersilo krijgt dan telkens een duw als er iemand te dicht langs loopt en dan zwaait het ding heen en weer.
Voor je het weet heb je een klap van het ding tegen je kop, en dat is best een harde klap, dat kunnen wij u uit ervaring meedelen.

eieren van Vera en Vita en van een kuifhoen

Je krijgt alleen dispensatie van Laza als je een ei moet leggen voordat de deuren open gaan. Een ei leggen terwijl je op de stok zit gaat natuurlijk niet. Ten eerste omdat je dan niet goed kunt liggen en ten tweede omdat je de kans loopt dat het ei stuk valt.
Wij, Vera en Vita dus, zijn de enigen die op het ogenblik vrijwel elke dag een ei leggen.
En dan is er ook nog een kuifhoen, die nu en dan een wit eitje bij onze bruine legt, wie het is weten we niet, daar hebben wij niet op gelet.
Het liefst leggen wij onze eieren in het legnest van het kleine hok, maar daarvoor moet de deur van het nachthok open zijn.

Vita op weg naar een legnest

Wij hebben u al eens laten zien dat wij alleen buitenom naar dat legnest kunnen gaan. Dus als het even kan houden wij ons ei op tot de deuren open gaan. Dan rennen wij naar het andere hok om ons ei te leggen. Maar soms lukt het ophouden niet en dan mogen wij van Laza van de stok af. Het enige nadeel van het leggen in het nachthok is dat er dan vaak geen schone plek meer is na er een hele nacht met ons elven gezeten te hebben. Iedereen heeft dan het nodige laten vallen. En om nou je mooie ei in iemands poep te leggen...

Als Ma Tok de schuifdeur open doet gaan alle kippen door die deur naar buiten.
Er ontstaat dan een behoorlijk gedrang voor die deur, omdat er ook altijd iemand zo nodig even op de trap naar beneden moet stilstaan om de frisse buitenlucht op te snuiven.
Er staat dan een soort van file voor die deur.
Daarom hebben wij besloten om door de voordeur naar buiten te gaan. Wij moeten dan wel even naar beneden springen, omdat daar geen trap is, maar dat kunnen wij heel goed. Daarna scheuren wij dan naar het hok met de legnesten, op de foto hiernaast ziet u hoe Vera bijna uit de bocht vliegt in haar haast om naar het legnest te komen.

Soms hebben wij gewoon nog geen haast met het leggen van ons ei. Omdat een ei er méér dan een etmaal over doet om helemaal klaar te zijn (gemiddeld 25 uur), hebben we de ene dag meer haast dan de andere, het ligt er maar net aan hoe laat het ei klaar is om gelegd te worden.

Maar wij gaan ook dan liever door de voordeur naar buiten. Wij houden niet van in de rij staan.
Zou dat nog komen door onze voorgeschiedenis?
Omdat wij altijd in de verdrukking zaten en daar nu niet meer aan willen denken?
Eigenlijk maakt het niet uit hoe het komt, we gaan gewoon lekker onze eigen gang en dat is het belangrijkste.

Lachen is gezond

Keetje vertelt

Keetje:

De kuif van Desiree is weer bijgeknipt. Die van mij was niet nodig. Ma Tok heeft eens goed van dichtbij gekeken en toen heeft ze besloten dat ik alles gewoon nog best kon zien. Al lijkt dat op deze foto misschien niet zo, maar dat komt omdat ik hier met mijn gezicht in de schaduw sta.
Dan lijkt het net alsof mijn ogen helemaal verdwenen zijn onder mijn kuif.
Ik vond het al onzin, toen Geertrui tegen mij kwam zeggen dat ik weer eens geknipt moest worden, en dat heb ik ook tegen haar gezegd. Maar zij was het niet met mij eens. Gelukkig bepaalt Ma Tok wanneer het knippen nodig is, zodat ik deze keer de dans kon ontspringen.

Keetje net na haar vergissing

Ik heb toen nog naar Geertrui's poot gevraagd, of die niet nog een keer moest worden behandeld en verbonden.
Ja, als zij zich met mij bemoeit doe ik het ook met haar.
Maar toen bleek dat ik de verkeerde Geertrui voor mij had, het was haar tweelingzus. Sloeg ik nog een flater ook.
En toen dacht zij helemaal dat mijn kuif voor mijn ogen hing.
Maar die vergissing kwam alleen maar omdat zij zo verschrikkelijk veel op elkaar lijken, dat heeft niets met een te ver uitgegroeide kuif te maken.
Ma Tok kan hen ook niet uit elkaar houden, dat zegt toch genoeg?

Geertrui en Geertrui, wie is wie?

Kijkt u nu eens naar de foto hiernaast.
En dan vraag ik u of u op deze foto kunt
zeggen welke Geertrui degene met de zere poot is.
Nee, dat kunt u ook niet, dat weet ik zeker.

Die twee meiden zijn trouwens weer telkens bezig om iedereen voor de gek te houden, en dan vooral Laza Rus.
Pas had de ene Geertrui met een heel ernstig gezicht een ingewikkelde vraag gesteld aan hem.
Laza keek erg moeilijk, alsof hij diep moest nadenken. Hij was duidelijk zeer vereerd dat zij hem zo'n ingewikkeld probleem voorlegde.
Hij moest hier even over denken, zei hij en hij deed zijn ogen hiervoor dicht.
Geertrui ging toen snel achter hem zitten en de andere Geertrui nam haar plaats in.

Laza en de Geertruien

Laza deed zijn ogen weer open en hij ging met een wijs gezicht de vraag van haar zus uitgebreid beantwoorden.
Deze andere Geertrui, die nu dus vóór hem stond, deed heel verbaasd en vroeg aan Laza waar hij het over had. De eerste Geertrui kwam toen, heel toevallig, achter hem vandaan.
Ik weet niet of Laza helemaal begreep dat hij ertussen genomen was, ik denk dat hij dacht dat hij per ongeluk de verkeerde Geertrui had geantwoord.
Maar wij hebben wel allemaal gelachen, wij hennen begrepen best dat de Geertruien dit expres zo hadden geregeld.

Wij weten wel dat wij zelf het volgende slachtoffer van de zussen kunnen zijn, maar ook dan kunnen wij er de lol wel van inzien, wij houden wel van een geintje.
En wat is er nu leuker dan lachen om jezelf?